Borsada paniklemeyip sabreden hep kazanıyor

Küresel borsalarda yaşanan sarsıntı yatırımcıları korkuttu. Ancak geçmiş veriler panik yapmayıp, uzun vadeli düşünen yatırımcıların bu tür dalgalanmaları kayıpsız atlattığını gösteriyor. 20 yılda herhangi bir ayda hisse alıp 5 yıl bekleyen bir yatırımcının anaparası hiçbir dönem erimemiş.

Küresel piyasalarda uzun zaman sonra büyük bir dalgalanma yaşandı. İlk sinyalleri cuma günü gelen sarsıntı, pazartesi günü tüm dünya borsalarını vurdu. Japonya’da Nik­kei Endeksi, yüzde 13 ile 1987 yılın­dan bu yana en sert günlük düşüşüne imza attı. Borsa İstanbul’da hafta­nın ilk işlem günü sert satışlar ne­deniyle iki kez devre kesici uygulan­dı ve işlemler durdu. Son iki gündür ise borsalar yaralarını sarmaya ça­lışıyor.

Önceki gün yüzde 10 yükse­len Nikkei Endeksi, dün de yüzde 2.5 arttı. Japonya Merkez Bankası’ndan (BoJ) gelen güvercin mesajlar bor­salarda moralleri bir miktar düzelt­ti. BoJ Başkan Yardımcısı Bankanın başkan yardımcısı Shinichi Uchida yurt içi ve küresel sermaye piyasa­larındaki aşırı volatiliteye dikkat çe­kerek şimdilik mevcut faiz seviyele­rinde parasal gevşemeyi korumaları gerektiğine inandığını söyledi. Uc­hida Japon otoritelerin herhangi bir karar vermeden önce piyasaların sa­kinleşmesini bekleme lüksü olduğu­nu dile getirdi.

ABD merkezli gelişmeler de etkili

Küresel çalkantının tek nedeni BoJ’un yaptığı faiz artırımları son­rasında carry trade işlemlerinden (Japonya’da düşük faiz ile borçlanıp daha yüksek getirili ülkelere yatırım) çıkış değil. ABD cephesinde de kritik gelişmeler ol­du. Bunlardan ilki kasım ayında ya­pılacak başkanlık seçimleri önce­sinde Joe Biden’ın yarıştan çeki­lip yerine Harris’in gelmesi.

Diğer aday Donald Trump borsa ve kripto paralar gibi riskli varlıkları olum­lu etkileyecek mesajlar veriyordu. Kendisine yönelik gerçekleştirilen suikast girişimi sonrasında anket­lerde Biden’ın oldukça önüne geç­mişti. Ancak yarışa Harris’in dahil olmasının ardından bu kez anket­lerde ibre Trump’ın aleyhine dön­müştü. Bu durum ‘Trump seçilecek’ diye pozisyon açanların tersi işlem yapmasına neden oldu.

Ortadoğu’da artan tansiyon

Diğer taraftan ABD’de son gelen tarımdışı istihdam verileri geçmiş verilerin aksine resesyon endişe­leri öne çıkartılarak yorumlandı. Oysa geçmişte kötü veri, Fed’in faiz indirimi yapacağı olarak yorumla­nıyor ve bu durum borsalarda alım­lara neden oluyordu.

Fed’in faiz in­diriminde geç kaldığı yorumları özellikle ABD borsalarını tarihi zir­velerine taşıyan ‘muhteşem yedili’ olarak adlandırılan büyük teknoloji şirketlerinin hisselerinde sert sa­tışları hızlandırdı. Hamas liderinin İran’da öldürülmesinin ardından Ortadoğu’da yeniden artan tansi­yon da yine piyasaları olumsuz etki­leyen bir diğer gelişme oldu. Saldırı sonrasında İran’ın İsrail’e karşılık vereceği ve saldırının pazartesi-sa­lı günü olacağı haberleri tedirginliği iyice yükseltti. İran henüz bir karşı­lık vermese de bu konu kısa vadede piyasaların yakında izleyeceği ko­nuların başında geliyor.

20 yılda neler oldu neler…

Son günlerde yaşananların kısa özeti böyle. Söz konusu olay piya­salar açısından ne bir ilk ne de son olacak. Son 20 yıla bakıldığında ne­ler oldu neler…Savaşlar mı dersiniz, ekonomik krizler mi dersiniz, pan­demi mi dersiniz…Dalga boylarının ciddi oranda arttığı böyle olaylarda yatırımcıların sakin kalmaları bir o kadar önemli.

Geçmiş veriler, dal­galanmalarda panik yapmayıp, sa­bırlı olanların kayıp yaşamadıkları­nı ortaya koyuyor. Borsa İstanbul’da son 20 yılda beşer yıllık süreçlere bakıldığında yatırımcıların anapa­ralarında erimenin olmadığını gös­teriyor. Yani son 20 yılda herhangi bir ayda borsaya giren ve elindeki hisseleri 5 yıl sonra aynı ayda satan bir yatırımcı hiç kaybetmemiş. Tabi bu hesaba enflasyon ya da dolar baz­lı fiyatlar dahil edilmedi. Hisse baz­lı farklı sonuçlar da çıkabilir. Ama BIST 100 Endeksi’ne bakılarak ya­pılan hesaplamalar sonucu uzun va­deli düşünen yatırımcıların anapa­ralarının azalmadığı çok net.