Borsada küçük tasarruf sahibinin adı var, para ise fon ve yabancılarda

Borsada yabancı yatırımcı at koşturmaya geçen yıl da devam etti. 2014 sonu verilerine göre, hisse senetlerinin yüzde 64'üne yabancı yatırımcı sahip. Yerli yatırımcıların payı ise yüzde 36 düzeyinde. Ancak, yatırımcı sayısındaki durum tümüyle tersi. 

Hisse senetlerinin yüzde 64'üne sahip yabancıların yatırımcı sayısındaki payı yalnızca yüzde 0.92. Yani her 1000 yatırımcının yalnızca 9'u yabancı. Buna karşılık, portföyde yüzde 36 pay alan yerli yatırımcıların sayıdaki payı yüzde 99.08.

Borsadaki yatırımcı profiline ilişkin verileri CHP İstanbul Milletvekili Umut Oran açıkladı. Borsa İstanbul'un 2014'te de yabancıya çalıştığını belirten Oran, "AKP meydanlarda lobi diye attı tuttu, ama faiz lobisi Borsada karı kaptı kaçtı" dedi. Umut Oran, "BİST'te 4.1 milyar lirası bulunan Cayman Adaları menşeli 126 yatırımcının mahiyeti açıklanmalıdır. Bunların kaçı, bu tür vergi cennetlerinde paravan şirket kurarak kara para aklayan 'bıyıklı yabancılar' kategorisinde yer alıyor" diye sordu. 

Para, büyüklerde...

Umut Oran'ın açıkladığı veriler gösteriyor ki, Borsadaki yatırımcı profilinde önceki yıllara göre kayda değer bir değişiklik yok. Sayıca çok az olan yabancı yatırımcılar, hisse senetlerinin üçte ikisine sahip durumda. Yabancılar içinde de fonlar büyük bir portföye sahip. BİST'teki 249 milyar liralık hisse senedinin tam yüzde 45 oranında 112 milyar lirasına 2287 yabancı fon hükmediyor.
Yerli 664 fonun sahip olduğu hisse senetlerinin tutarı ise 11.7 milyar lira. Buna göre, yerli ve yabancı 2951 fon, hisse senetlerinde yüzde 49.5 oranında 123.3 milyar liralık paya sahip bulunuyor.
Borsadaki yabancı fonların her birinin 48.8 milyon, yerli fonların her birinin ise 17.6 milyon liralık hisse senedi var.

Fonlar böyle milyonlarca liraya hükmederken, bireysel yatırımcıların portföyü çok düşük düzeylerde seyrediyor. Borsa'da 2014 sonu itibariyle 1 milyon 60 bin yerli bireysel yatırımcı var. Bu yatırımcıların toplam portföyü 43.5 milyar lira. Yani her bir yatırımcının yalnızca 41 bin lirası var. Ancak bu ortalama tutar yanıltmasın. Henüz 2014 sonu detayına sahip değiliz; ama biliyoruz ki bireysel yatırımcılar arasında da müthiş portföy uçurumu var. 2013 sonunda 1 milyon 95 bin olan bireysel yatırımcıların yaklaşık 7 bini, bu grupta yer alanların 37 milyar liralık portföyünün üçte ikisine sahipti. 2014 sonu için de çok farklı bir tablo oluştuğu sanılmıyor.

ABD'liler beşte birine sahip  

CHP İstanbul Milletvekili Umut Oran, ABD'li 1350 yatırımcının hisse senetlerinin yüzde 21.33'ünü elinde bulundurduğuna dikkat çekti. Oran'ın verdiği bilgiye göre, ilk on ülkenin payı, yüzde 50'yi buluyor. 

Kuşkusuz bu ülkeler arasında yüzde 1.67'lik payla Cayman Adaları göze batıyor. Zaten Oran da özellikle Cayman Adaları menşeli 4.1 milyar liralık hisse senedi yatırımına dikkat çekiyor. 

Borsanın yükselmesi ne demek?

CHP Milletvekili Oran, açıklamasında Borsadaki yükselişin nasıl yanlış yorumlandığını ve bir algı mekanizması olarak kullanıldığını da anlatıyor. "Yoksul halk kitlelerine, Borsa performansı üzerinden ekonominin iyi yönetildiği algısı işleniyor" görüşünü dile getiren Oran, "Gariban vatandaşımız, Borsa yükseldikçe hükümetin ekonomide başarılı olduğu algısına kapılıyor" diye konuşuyor. Oran, açıklamasında daha sonra şu görüşlere yer veriyor: 

"Oysa ne yazık ki Borsada yükseliş, Türkiye ekonomisinin iyi yolda olduğu anlamına gelmiyor. Çünkü tüm göstergeler 2014’te tüm kesimlerin kan kaybettiğini gösteriyor. 

Borsada dönen para, kısa vadeli spekülatif yabancı sermayedir, yani sıcak paradır. Sıcak paracılar nerede yüksek faiz ve tatlı kar varsa oraya yönelir, amacı vur-kaçtır. Bunun reel ekonomiye; üretime, yatırıma, istihdama bir faydası yoktur. Aksine, parayla para kazanıp bunu ülkesine transfer eder, yani bulunduğu ekonominin kanını emer. Hayali 'faiz lobisi' yaratıp ona savaş açanlar, gerçekte 12 yılda Türkiye’yi sıcak paracıların istismar arenasına çevirdiler. Şimdi FED’in beklenen faiz artırımı ile sıcak para akımları tersine dönecektir. ABD’nin faiz artırması demek, yabancı yatırımcının Borsa portföyünü satıp parasını götürmesi, yani Türkiye’den sıcak para çıkması demektir. Bu da Borsayı tepetaklak edecek, dövizi fırlatacak bir gelişmedir. 

Borsa yükselse de düşse de işçiye, memura, dar gelirli vatandaşa doğrudan bir etkisi yoktur. 
AKP döneminde Borsanın yükselişi, ekonomimizin performansını değil, sadece İstanbul’a tezgâhı kuran yabancıların tatlı kar mekanizmasını göstermektedir. Yani Borsada yabancı alıp satıyor, kazanıyor. Bize ise sadece 'Borsamız yükseliyor,ekonomimiz iyi yolda' şeklindeki boş avuntusu kalıyor."