Borsa’da 2025 beklentileri pozitif
TL mevduat faizlerinin rekor düzeylere ulaştığı 2024, Borsa İstanbul’da (BIST) ise yatırımcı göçünün damgasını vurduğu bir yıl oldu. Aralık ayında başlayan faiz indirimleri sürecinin yıl boyunda devam etmesi paralelinde hisse senedi yatırımının cazibesinin artacağı ve 2025’in Borsa için pozitif bir yıl olması bekleniyor.
Borsa, negatif faiz yüzünden diğer finansal yatırım araçlarının zarar ettirdiği piyasa koşullarında özellikle küçük yatırımcıların yaygın halka arzlara yönelmesi ile 2023 yılının yıldızı olmuştu. 2024’te ise Borsa’da rüzgâr tam tersine döndü. Geçen yıl özellikle mayıs ayından bu yana 1,5 milyon dolayında yatırımcı Borsa’yı terk etti. BIST yatırımcı sayısında yıllık bazda azalış ise 725 bin kişi dolayında.
8,3 milyondan 6,9 milyona
Merkezi Kayıt Kuruluşu (MKK) saklama verilerine göre BIST’te 2023 sonunda 7 milyon 643 bin 862 olan toplam yatırımcı sayısı 2024’ün ilk beş ayında artışını sürdürerek mayıs sonu itibarıyla 8 milyon 328 bin 236’ya kadar yükseldi. Yatırımcı sayısında ilk beş ayda net 684 bin 374 kişilik artış yaşandı.
Yüksek faizin cazibesiyle piyasada fonların TL mevduata kayışının hızlandığı izleyen dönemde ise Borsa’dan çıkışlar hızlandı. Son yedi ayda 1 milyon 459 bin 95 kişi azalan yatırımcı sayısı aralık sonu itibarıyla 6 milyon 869 bin 141’e indi. Mayıs-Aralık döneminde 1 milyon 456 bin 566 yerle ve 2 bin 529 yabancı yatırımcı Borsa’dan çıktı.
2024’te Borsa’daki yatırımcı sayısında yıllık bazdaki azalma ise tamamen yerlilerden kaynaklandı. 2023 sonuna göre 775 bin 207 kişi azalan yerli yatırımcıların sayısı 6 milyon 839 bin 739’a geriledi. Yabancı yatırımcıların sayısının ise 2024 sonu itibarıyla 29 bin 402 kişi ile 2023 sonundakinden 486 kişi daha fazla olduğu belirlendi. Buna göre Borsa’da toplam yatırımcı sayısında yıllık bazda azalış 774 bin 721 oldu.
Portföyde yıllık yüzde 37,4 büyüme
Yatırımcı sayısındaki rekor azalışa karşın, Borsa’da işlem gören toplam hisse senedi portföyü büyümeye devam etti. BIST pay senedi piyasasının toplam portföy büyüklüğü 2024’ün tümünde yüzde 37,4 oranında net 1 trilyon 555 milyar lira artarak 5 trilyon 711,8 milyar liraya yükseldi.
Geçen yıl yerli yatırımcıların portföyü yüzde 38,7 oranında 1 trilyon 6 milyar artışla 3 trilyon 605,7 milyar, az sayıdaki yabancı yatırımcının toplam portföyü de yüzde 35,3 oranında net 549 milyar lira büyüyerek 2 trilyon 105,9 milyar lira oldu.
BİST’te işlem gören pay senetlerinin 2022 sonunda 5,5 trilyon lira olan, 2023 sonunda 10,3 trilyon liraya çıkan piyasa değeri ise 2024 sonunda 13,4 trilyon liraya yükseldi.
Göç edenler küçük yatırımcı
BIST hisse senedi piyasasında yatırımcı kaybı yaşanan 2024 yılında en büyük azalış 10 bin TL’ye kadar portföye sahip “mikro” yatırımcılardan kaynaklandı.
Toplamda en büyük kesimi oluşturan bu gruptakilerin sayısı bir yılda 701 bin 105 kişi azalarak 3 milyon 572 bin 32’ye indi. 10 bin-100 bin TL arasında portföyü bulunan küçük yatırımcıların sayısı da bu dönemde 201 bin 673 azalarak 1 milyon 913 bin 958’e geriledi.
Buna karşılık 100 bin -1 milyon TL arasında portföy yöneten orta ölçekli yatırımcıların sayısı 75 bin 407 artarak 1 milyon 143 bin 424’e, 1-10 milyon TL arasında portföyü bulunan büyük yatırımcıların sayısı 48 bin 352 artarak 219 bin 613’e, 10 milyon TL’nin üzerinde portföy yönetin mega yatırımcıların sayısı da 4 bin 758 artarak 20 bin 129’a yükseldi.
2025’te Borsa’yı neler bekliyor?
TL faizindeki yükseliş sonucu risksiz enstrümanların getirisinin enflasyonun üzerine çıkması ve düşük seyreden kur nedeniyle dolar bazlı olarak da yüksek olması nedeniyle yerli yatırımcılar Borsa yerine risksiz varlıklara geçişi tercih etti.
2024’ü 9.830,56 puandan tamamlayan BIST 100 endeksinde yıllık artış yüzde 31,6 ile enflasyonun altında kaldı ve ortalama getiriye göre Borsa geçen yıl yatırımcısına reel olarak zarar ettirdi. Aracı kurumların 2025 strateji raporlarında BIST 100 endeksi için 2025 sonu tahmin aralığı 13.500-14.500 aralığında bulunuyor.
Merkez Bankası’nın 2025 yılı için yüzde 21’lik, piyasa katılımcılarının da yüzde 27’lik enflasyon tahminine karşılık, bu tahminlere göre Borsa’da beklenen ortalama getiri yüzde 37,3-yüzde 47,5 arasında. 2025’te aylık enflasyonun yüzde 1,5’in altına inmesi, faiz indirimlerinin devam etmesi, mevduatın aylık faiz getirisinin yüzde 3 ve daha düşük düzeylere gerilemesi ile birlikte Borsa’ya yönelişin giderek artacağı tahmin ediliyor. Ancak bu trendin ilk çeyrek sonunda belirginleşmesi bekleniyor.
Portföyde büyüme “mega” yatırımcılardan
BIST’teki toplam hisse senedi portföyünde geçen yıl yaşanan 1 trilyon 555 milyar liralık artışın 1 trilyon 399 milyar lira ile tamamına yakını, mega yatırımcıların yönettiği 10 milyon lira üzerinde büyüklüğe sahip portföylerden kaynaklandı. 100 bin-10 milyon TL arası portföye sahip yatırımcıların toplam portföy büyüklüğü bir yılda 40,3 milyar, 1 milyon-10 milyon arası portföy yönetenlerin toplam portföyü de 124,3 milyar lira artarken, 100 bin liranın altında portföye sahip küçük yatırımcıların toplam portföyü 8,4 milyar lira küçüldü.
2024 sonu itibarıyla hisse senedi piyasasında 3,6 milyon dolayındaki sayıları ile toplam yatırımcıların yüzde 52’sini oluşturan mikro yatırımcılar, toplam hisse senedi portföyünde ise 7,9 milyar TL ile sadece yüzde 0,1 paya sahip durumda.
Kişisel portföy büyüklüğüne göre 10 bin-100 bin TL diliminde yer alan 1,9 milyon kişi, toplam 71,9 milyar lira ile toplam portföyde yüzde 1,3; 100 bin-1 milyon TL dilindeki 1,1 milyon kişi 368,8 milyar lira ile yüzde 6,5; 1-10 milyon TL dilimindeki yaklaşık 220 bin kişi 547 milyar lira ile yüzde 9,6 paya sahip durumunda. Aynı tarih itibarıyla 20 bin dolayındaki sayıları ile toplam yatırımcıların sadece yüzde 0,3’ünü oluşturan mega yatırımcılar ise 4 trilyon 716,4 milyar liralık toplam portföyleri ile piyasanın yüzde 82,6’sını yönetiyor.
