Bölgeler arası dijital eşitsizlik artıyor
Toplumsal adalette dijital eşitsizlik önemli bir parametre haline gelmiş durumda. Gelir grupları arasında, bölgeler arasında, kadın-erkek arasında, farklı yaş, meslek ve sınıflar arasındaki dijital olanakları kullanma imkanı ve becerisi arasındaki farkın azaltılması günümüzün önemli sosyal, ekonomik ve politika sorunlarından birisi.
Dijital eşitsizlik de tıpkı eğitimdeki eşitsizlik gibi mevcut eşitsizliklerin, ileride daha da derinleşmesini hızlandıran bir faktör. Bu nedenle yakından takibi ve azaltılması için özel çaba harcanması gereken bir alan.
Türkiye İstatistik Kurumu’nun hanehalkı bilişim teknolojileri kullanımı araştırmasının sonuçlarına göre dijital eşitsizlikte son durumumuz ve gelişme yönü şöyle:
* Bilgisayar kullanan bireylerin oranı 2017’de 1.71 puan artarak yüzde 56.65 oldu. Bu nüfusun yüzde 43’ünden fazlasının hala bilgisayar kullanmadığı anlamına geliyor. Bu gelişmiş ülkelerle karşılaştırıldığında yüksek bir oran.
* Bilgisayar kullanan bireylerin oranı açısından bölgeler arasında ciddi bir uçurum var. İstanbul’da bilgisayar kullananların oranı yüzde 69.37’yi bulurken Doğu Anadolu’nun kuzeyini kapsayan Kuzeydoğu Anadolu’da yüzde 36.97’ye düşüyor. Yani Kuzeydoğu Anadolu’da bilgisayar kullanmayanların oranı yüzde 63’ü buluyor. En düşük ile en yüksek arasında 32.40 puan fark var. Kuzeydoğu Anadolu’da bilgisayar kullanmayanların oranı İstanbul’un 2 katını geçiyor.
* Genelde bilgisayar kullananların oranı son bir yılda 1.71 puan artmasına karşın Doğu Marmara’da 4.96, Kuzeydoğu Anadolu’da 4.64, Güneydoğu Anadolu’da 3.26 ve Doğu Karadeniz’de 0.59 puanlık düşüş meydana geldi.
* Bilgisayar kullanım oranı zaten düşük olan Doğu ve Güneydoğu’daki bölgelerde bilgisayar kullanım oranının gerilemesi, dijital eşitsizliği daha da artıran bir faktör.
* Ancak Kocaeli, Sakarya, Bolu, Düzce, Yalova, Bursa, Bilecik ve Eskişehir gibi en gelişmiş illerin yer aldığı Doğu Marmara’nın düşüşte başı çekmesi de bir diğer önemli gelişme. Bu mobil internetteki gelişmenin bilgisayar kullanımını geriletmesi gibi, dijital imkanların kullanımı artarken niteliğinin düşmesi gibi yeni bir soruna işaret ediyor.
* Bilgisayar kullanım oranında kadın-erkek farkı 2017’de 0.15 puanlık bir azalma ile 18 puana geriledi. Kadın-erkek farkının en yüksek olduğu bölge 23.84 puan ile Doğu Anadolu illerinden oluşan Ortadoğu Anadolu. En düşük olduğu bölge ise 14.07 puan ile Batı Marmara.
* Bilgisayar kullanım oranında kadın-erkek makasının 2017’de en fazla açıldığı bölge 7.23 puanla Batı Karadeniz oldu. Doğu Marmara’da ise kadın erkek arasındaki fark 5.18 puan kapandı.
* İnternet erişiminde sabit geniş bant (fiber ve kablolu internet erişimi) kullanan hanelerin oranında bölgeler arasında çok büyük uçurum var. İstanbul’da hanelerin yüzde 60.77’si sabit geniş bant internet erişimine sahipken, Güneydoğu’da bu oran sadece yüzde 15.14.
* Daha da kötüsü 2017’de en yüksek artış 6.96 puanla İstanbul’da gerçekleşirken, uçurumun dibindeki Güneydoğu’da sabit geniş bant internete erişen hanelerin oranı 5.95 puanla en yüksek düşüşü gösterdi.
