Blockchain teknolojisinin evrimi: Akıllı kontratlar
Blockchain teknolojilerinin iş ve özel hayatımıza kattıkları üzerine her hafta bir kullanım alanını anlatarak ilerliyoruz.
Önce DeFi, ardından DAO. Bu hafta da yine Blockchain tabanlı teknolojilerde kullanılan ve önceden belirlenmiş şartlar altında otomatik olarak çalışabilen programlar ya da kodlar olarak tanımlayabileceğimiz “Smart Contract-Akıllı Kontrat”larla bu seriye devam edeceğiz. Akıllı kontratlar, geleneksel sözleşmelerin blockchain teknolojisi üzerinde üretilmiş teknolojik alternatifidir. Taraflar arasındaki anlaşmaları bilgisayar kodu üzerinde yazılmış programlar şeklinde ifade eden ve bu kodları blockchain üzerinde depolayarak değiştirilemez hale getiren sözleşmelerdir.
Bu kontratlar, bir defa oluşturulduktan sonra değiştirilemediği için güvenilirdir ve değiştirilemezlik özelliği, bilgilerin bir genel defter üzerinde şeffaf bir şekilde saklanmasını sağlayan blockchain teknolojisi ile olur. Aslında, akıllı kontratların işleyişi oldukça basittir. İki taraf, anlaşmanın şartları üzerinde mutabık kaldıktan sonra bu şartlar bilgisayar koduna dönüştürülerek bir akıllı kontrat oluşturulur.
Oluşturulan bu kontrat, blok zincir üzerindeki tüm düğümlere dağıtılır ve her bir düğümde kontratın şartlarını yerine getiren bir işlem gerçekleştirilir. Bütün düğümler, kontratın koşullarının yerine getirildiğini onayladığında, kontrata bağlı olan işlem otomatik olarak gerçekleşir. Bu teknolojinin bir diğer önemli avantajı, işlemlerin bir aracı olmaksızın, doğrudan blockchain üzerinden gerçekleştirilmesidir.
Bu durum, işlemlerin hızlı ve güvenli bir şekilde tamamlanmasını sağladığı gibi onay beklemedeki aracıları da ortadan kaldırır. Yine bu süreçte güven sorunları ortadan kalkar, çünkü işlemler sadece kontratın koşulları yerine getirildiğinde gerçekleşir. Akıllı kontratlar, anlaşmaların otomatik olarak yürütülmesi özelliği sayesinde birçok farklı amaca hizmet edebilir.
Bu çok yönlülük, iş dünyasında bir dizi kullanım alanını beraberinde getiriyor. Örneğin herhangi bir alanda üretim yapan bir şirket, hammaddeye ihtiyaç duyduğunda akıllı kontratlar aracılığı ile sipariş verebilir ve ödemelerini düzenleyebilir, diğer taraftan tedarikçi de sevkiyatlarını ayarlayabilir.
Ardından iki işletme arasındaki anlaşmaya bağlı olarak fonlar otomatik olarak, sevkiyat veya teslimat ile birlikte tedarikçiye transfer edilebilir. Buna ek olarak gayrimenkul işlemleri, hisse senedi ve emtia ticareti, kredi verme, kurumsal yönetim, tedarik zinciri, sağlık sektörü ve anlaşmazlık çözümü, akıllı kontratların kullanılabileceği alanlara sadece birkaç örnektir.
Akıllı kontratlar, karmaşık iş süreçlerini otomatikleştirerek ve güvenli bir şekilde yürüterek, iş dünyasında çeşitli sektörlerde etkin bir rol oynayarak iş süreçlerini iyileştirebilir ve verimliliği artırabilir.
Akıllı kontratları, kiracı ve ev sahibi arasındaki “ev kiralama” süreci üzerinden örneklemek gerekirse: Ev sahibi ve kiracı arasında anlaşma sağlandığında, bu anlaşma akıllı bir kontrata dönüştürülerek blockchain üzerine kaydedilir. Kontrat; kira bedeli, depozito ve diğer şartları içerir.
Ayrıca, belirlenen tarihlerde ödemelerin otomatik olarak yapılmasını sağlayan bir mekanizma da içerebilir. Bu sözleşmeler hazırlandıktan sonra kiracı, belirtilen tarihlerde kira ödemeyi yaptığında akıllı kontrat bunu tespit eder ve otomatik olarak ödeme onayı gönderir.
Eğer kiracı ödemeyi geciktirirse kontrat gecikme ücretini otomatik olarak hesaplar ve tahsil eder. Bu sayede, hem kiraya veren hem de kiracı için süreç daha şeffaf ve otomatik bir şekilde yönetilir. Akıllı kontratlarla emlak kiralama, aracılara olan ihtiyacı azaltır, anlaşmazlıkları en aza indirir ve taraflara daha güvenli bir ortam sunar.
Akıllı kontratlar ve blockchain teknolojisi, süreçleri gereksiz prosedürlerden arındırarak günlük yaşantımızı kolaylaştıran ve şeffaf hale getirme potansiyeli taşıyan bir dönüm noktası olabilir. Ancak, bunun için bu teknolojinin daha geniş kullanım alanına erişmesi gerekir.
Akıllı kontratlar, dijital imza olarak hayatımıza katıldıklarında, sadece iş süreçlerini optimize etmekle kalmayacak, aynı zamanda günlük yaşantımıza da değerli katkılarda bulunacaklar. Bu teknolojinin gerçek değerini ve hayatlarımıza getirdiği önemi, ona adapte oldukça daha iyi anlayacağız.