Bitkisel üretime mazot, gübre ve toprak analizi destekleme ödemeleri

Tarımsal destekleme ödemeleri

Ülkemizde bitkisel üretimi arttırmak, kaliteyi yükseltmek, sürdürülebilirliği sağlamak ve çevreye duyarlı alternatif tarım tekniklerinin geliştirilmesine yönelik olarak çiftçilere destekleme ödemeleri yapılmaktadır. 

2006 yılında çıkarılan 5488 sayılı Tarım Kanunu’nun 19 maddesinde “Tarımsal Destekleme Araçları” şu şekilde sayılmıştır:

a) Doğrudan gelir desteği. (Üreticilere, tarımsal üretim amacıyla işledikleri araziler için Bakanlar Kurulu tarafından belirlenen birim ödeme miktarı üzerinden, doğrudan yapılan ödemeler.) 
b) Fark ödemesi. (Çiftçilere üretim maliyetleri ile iç ve dış fiyatlar dikkate alınarak yapılan fark ödemesi desteği.) 
c) Telafi edici ödemeler. (Üreticilerin arz fazlası olan ürünlerin üretiminden vazgeçerek alternatif ürünlere yönelmelerini teşvik amacıyla, üreticilere, arazilerinde alternatif ürünleri yetiştirmelerinden dolayı karşılaşabilecekleri gelir kayıplarını önlemek üzere yapılan telafi edici ödemeler.) 
ç) Hayvancılık destekleri. (Hayvancılık faaliyetlerinde ırk ıslahı, kaba yem üretiminin artırılması, verimliliğin artırılması, işletmelerin ihtisaslaşması, işletmelerde hijyen şartlarının sağlanması, hayvan sağlığı ve refahı, hayvan kimlik sisteminin teşviki, hayvansal ürünlerin işlenmesi ve pazarlanması ile bunlarla ilgili kontrol, takip ve standartların iyileştirilmesi ve su ürünlerinin desteklenmesi amacıyla yapılan destekleme ödemeleri.) 
d) Tarım sigortası ödemeleri. (Üreticilerin, üretim materyallerini ve ürünlerini sigorta ettirmelerini teşvik etmek üzere, sigorta prim bedellerinin bir kısmının devlet tarafından karşılanması.) 
e) Kırsal kalkınma destekleri. (Kırsal gelirlerin artırılması ve çeşitlendirilmesi, kırsal altyapı, toplulaştırma, tarla içi geliştirme hizmetleri ve sosyal yapının güçlendirilmesi ile doğal kaynakların korunması ve geliştirilmesi amacıyla, kırsal toplum kesimlerinin birlikte veya ferdî olarak yürütecekleri yatırım projelerinin maliyetinin bir kısmının, masraf paylaşma esasına göre, devlet tarafından karşılanması.) 
f) Çevre amaçlı tarım arazilerini koruma programı destekleri. (Erozyon ve olumsuz çevresel etkilere maruz kalan tarım arazilerinde, işlemeli tarım yapan üreticilerin, arazilerini doğal bitki örtüleri, çayır, mera, organik tarım ve ağaçlandırma için kullanmalarını teşvik etmek üzere, kendilerine belirli bir süreyi kapsayacak şekilde, çevre amaçlı tarım arazilerini koruma programı destekleri ödemeleri.) 
g) Diğer destekleme ödemeleri. (Araştırma, geliştirme ve tarımsal yayım desteği, pazarlama teşvikleri, özel depolama yardımı, kalite desteği, piyasa düzenlemeleri desteği, organik üretim desteği, imha desteği, ürün işleme desteği, gerektiğinde bazı girdi destekleri ile tarım havzaları destekleri ve benzer konularda yapılan ödemeler.)

8 Nisan 2015 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan 2015/7495 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı (BKK) ile ise 2015 yılında yapılacak tarımsal destekler, bu desteklerin tutarları ve bunlardan yararlanma usul ve esasları belirlenmiştir. Anılan Bakanlar Kurulu kararıyla belirlenen destekler şunlardır: 

• Mazot, Gübre ve Toprak Analizi Desteği, 
• Sertifikalı Tohum Kullanımı Desteği, 
• Sertifikalı Tohum Üretimi Desteği, 
• Sertifikalı Fidan / Çilek Fidesi ve Standart Fidan Kullanımı Desteği, 
• İyi Tarım Uygulamaları Desteği, 
• Organik Tarım Desteği, 
• Türkiye Tarım Havzaları Üretim ve Destekleme Modeline Göre Yağlı Tohumlu Bitkiler ve Hububat Baklagil Fark Ödemesi Desteği, 
• İlave Sözleşmeli Üretim Desteği, 
• Yem Bitkileri Üretimi Desteği, 
• Hayvancılık desteklemeleri, 
• Çiftlik muhasebe veri ağı sistemi katılım desteği, 
• Tarımsal yayım ve danışmanlık hizmetleri desteği, 
• Biyolojik ve biyoteknik mücadele desteği, 
• Araştırma geliştirme projeleri desteği. Anılan Bakanlar Kurulu Kararı’nda, uygulamaya ilişkin usul ve esasların Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı’nca çıkarılacak tebliğlerle belirleneceği iade edilmiş olup Bakanlık 2015 yılında çıkardığı; 
• 2015/17 Tebliğle hayvancılık desteklemelerine, 
• 2015/21 Tebliğle bitkisel üretim desteklemelerine, 
• 2015/20 Tebliğle su ürünleri yetiştiriciliği desteklemelerine, 
• 2015/19 Tebliğle tarımsal yayım ve danışmanlık hizmetleri desteklemelerine, 
• 2015/22 Tebliğle biyolojik ve biyoteknik mücadele desteklemelerine, 
• 2015/24 Tebliğle çiftlik muhasebe veri ağı sistemi katılım desteklemelerine, 
• 2015/31 Tebliğle organik hayvancılık ve organik su ürünleri yetiştiriciliği desteklemelerine, 
• 2015/25 Tebliğle çay üreticilerine 2015 yılı çay ürünü için ark ödemesi desteklemelerine ilişkin usul ve esasları belirlemiştir.

Mazot, gübre ve toprak analizi desteği

Yukarıda belirtilen BKK ile, 2015 Yılı Çiftçi Kayıt Sistemi’ne dahil olan çiftçilere 2,5 TL/dekar “toprak analizi desteği” ve tabloda belirtilen miktarlarda “mazot ve gübre destekleme” ödemesi yapılması öngörülmüştür: 

Keza 2015 yılında sözleşmeli yağlık ayçiçeği, aspir, kanola ve soya fasulyesi üretimi yapan üreticilere fark ödemesi desteğine ilave olarak 15 TL/dekar destekleme ödemesi yapılması öngörülmüştür. 

Gübre desteğinden yararlanılabilmesi için bakanlıkça yetkilendirilmiş labaratuvarlarda toprak analizi yaptırılması zorunludur. Bu destek ödemelerinin açıklandığı 2015/21 sayılı Tebliğ’de;

• Müracaat ettikleri toplam arazi miktarı 1 dekarın altında olan çitçilere mazot, gübre ve toprak analizi destekleme ödemesi yapılmayacağı, 
• “Toprak analizi desteği” ödemesinden faydalanmak isteyen çiftçilerin, yetkili labaratuvarlarda 1/11/2014 tarihi ile 1/9/2015 tarihleri arasında toprak analizi yaptırmalarının zorunlu olduğu ve her analize en fazla 50 dekar için ödeme yapılacağı, her analizin en fazla 50 dekarlık bir tarım arazisini temsil edeceği, labaratuvarlarca onaylı Toprak Analiz Formunun Tarım il / ilçe müdürlüklerine teslim edilmesi gerektiği, 
• Üretim alanı 50 dekar ve üzerinde olan her bir tarım arazisinin “gübre desteği”nden yararlanabilmesi için yetkili labaratuvarlarda 1/11/2014 tarihi ile 1/9/2015 tarihleri arasında analiz yaptırmalarının zorunlu olduğu 

belirtilmiştir.

11.09.2015 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan 2015/40 sayılı Tebliğ’le, 2015/21 sayılı Tebliğ’in yukarıda belirtilen kısmındaki 1/09/2015 tarihlerinde değişiklik yapılmış ve toprak analizlerinin yaptırılma süresi 1/10/2015 tarihine kadar uzatılmıştır.

Düzeltme: 01.10.2015 tarihli DÜNYA Gazetesi’nde yayımlanan yazımızın “Kanunu Temsilcilerin Kamunun Alacağından Sorumluluğu” alt başlığı altındaki bölümünün son paragrafındaki “Amme alacağının doğduğu ve ödenmesi gerektiği zamanlardaki kanuni temsilci veya teşekkülü idare edenlerin farklı şahıslar olmaları halinde bu şahıslar amme alacağının ödenmesinden müteselsilen sorumlu tutulurlar’’ madde hükmü Anayasa Mahkemesi’nin 19.03.2015 tarihli kararıyla (Esas no:2014/144, Karar no:2015/29) iptal edilmiştir. Bu nedenle anılan paragraf yazımızda fuzulen yer almıştır. Değerlendirmelerde dikkate alınmamalıdır.