BIST’e üç ayda 3,2 milyon yeni pay senedi yatırımcısı
Diğer finansal araçlarının zarar yazdığı süreçte art arda yapılan halka arzlara hücum eden her yaş ve kesimden yatırımcı Borsa’yı coşturdu. Pay senedi yatırımcılarının toplam sayısı haziran sonundan 22 Eylül’e kadar net 3,2 milyon artarak 8 milyona yaklaştı, pay senedi piyasa değeri de 10,4 trilyon liraya ulaştı.
Bugüne kadar 37’si tamamlanan, 60 firmanın sırada beklediği halka arzlar, son aylarda eş dost, akraba çevreleri, komşu ziyaretleri, esnaf sohbetlerinde en çok konuşulan konuların başında geliyor.
Borsa İstanbul (BIST), diğer finansal yatırım araçlarının zarar ettirdiği son üç ayda tasarruf sahiplerinin adeta kitlesel olarak halka arzlara yönelmesinin de etkisiyle tam anlamıyla yatırımcı hücumuna uğradı.
Temmuz başından bu yana Borsa’ya giren 3,2 milyon dolayındaki yeni yatırımcı ile toplam sayı 8 milyona yaklaşırken, pay senedi piyasa değeri de yüzde 60 büyüyerek 10,4 trilyon liraya ulaştı.
Merkezi Kayıt Kuruluşu (MKK), 22 Eylül 2023 itibarıyla BIST’te toplam pay senedi yatırımcı sayısını 7 milyon 706 bin 168’e, pay senedi piyasa değerini de 10 trilyon 440 milyar lira olarak açıkladı. Pay senedi yatırımcı sayısı ve portföyündeki büyümede bu yıl 22 Eylül itibarıyla 37’ye ulaşan ve son aylarda sayısı artan halka arzlar etkili oldu.
Ancak halka arzlara yönelik eğilim, seçimlerin ardından haziran ayında göreve gelen yeni ekonomi yönetiminin açıkladığı kur ve fiyat istikrarına yönelik ‘sıkı para’ esaslı yeni politika çerçevesi, Merkez Bankası’nın enflasyon tahminlerinde yaptığı yukarı yönlü radikal revizyonlar ve diğer finansal yatırım araçlarının neredeyse tümünün kaybettirdiği bir sürece girilmesi üzerine özellikle temmuz ayında tetiklendi.
Son üç aydaki seyir
Haziran ayında 120 bine yakın azalarak 4,5 milyon dolayına gerileyen toplam pay senedi yatırımcı sayısı temmuz ayında 600 binden fazla artarak 5 milyonu aştı, ağustos ayında yaklaşık 1,2 milyonluk artışla 6,3 milyona, eylül ayının ilk 22 gününde ise 1,5 milyona yakın artışla 7,7 milyona ulaştı.
Böylece, pay senedi yatırımcı sayısında anılan dönemdeki artış 3,2 milyona ulaştı. Haziran sonunda 6,5 trilyon lira olan pay senedi piyasa değeri de halka arzlara toplu yönelişin dopingiyle temmuz sonunda 8,3 trilyon liraya, ağustos sonunda 9,6 trilyon liraya, 22 Eylül itibariyle 10 trilyon liranın oldukça üzerinde bir hacme ulaştı.
Halka arzlara toplu yöneliş
Finansal yatırım araçlarının getirisinin enflasyonun altında kalarak reel olarak kaybettirdiği süreçte, birikimlerini korumak ve reel kazanç elde etmek isteyen yatırımcıların arayışları ile örtüşen halka arz edilen yeni hisselerin kazanç oranı, yatırımcıların bu alana yönelmesinde etkili oldu.
Yatırımcı başına sınırlı birim miktarlarda alınabilmekle birlikte arz edilen payların cazip getirisi ile aile bütçesine sağladığı katkı, başta küçük yatırımcılar olmak üzere her kesimden ve her yaş grubundan kişileri halka arzlara yöneltti. Halka arzlar, son aylarda eş dost, akraba çevrelerinde, komşu ziyaretleri, esnaf sohbetlerinde en çok konuşulan konu haline geldi.
Halka arzlar sürecek
DÜNYA Gazetesi’nde geçen hafta yayımlanan Birol Bozkurt imzalı haberde yer alan bilgilere göre bu yıl tamamlanan 37 halka arzın toplam büyüklüğü 51,9 milyar liraya ulaşırken, 60 şirketin daha halka arz için sırada olduğu belirlendi. Sermaye Piyasası Kurulu’na halka arz başvurusu yapmış ve sırada bekleyenler arasında n11, Rönesans Enerji, Tavuk Dünyası, Kızılay İçecek, Golda Gıda, Altınkılıç, Penti gibi kuruluşlar da yer alıyor.
Yüzde 97’si küçük yatırımcı
MKK’nın en son ağustos itibarıyla açıkladığı ‘aylık’ ayrıntılı veri setine göre ise BIST’te ağustos sonu itibarıyla henüz 6,3 milyon olan pay senedi yatırımcılarının portföy dilimlerine göre dağılımına bakıldığında; 1,2 milyon kişi ile en büyük bölümünü 1.001-5.000 TL arasında portföyü olan yatırımcıların oluşturduğu görülüyor.
Daha düşük portföye olanlarla birlikte 5 bin TL’nin altında pay senedine sahip olanların sayısı 2 milyonu aşıyor. 5.001-10.000 TL portföy diliminde yaklaşık 938 bin, 10.001- 20.000 TL diliminde 622 bin, 20.001-50.000 TL diliminde 742 bin, 50.001-100.000 TL diliminde 507 bin, 1000.001-250.000 TL diliminde 555 bin, 250.001-500.000 TL diliminde 297 bin, 500.001-1 milyon TL diliminde 188 bin dolayında yatırımcı bulunuyor. Buna göre 1 milyon liranın altında portföye sahip yatırımcı sayısı 6 milyonu aşarak toplam sayının yüzde 96,8’ini oluşturuyor.
Tüm yatırımcılar içinde sayıca yüzde 3,2’lik bölümü oluşturan, buna karşılık toplam portföyün yüzde 89,7’sini elinde bulunduran 1 milyon TL’den büyük portföye sahip mega yatırımcıların sayısı ise 200 binin altında. Her yaş diliminde yatırımcının pay senedi işlemi yaptığı BİST’te, 15 yaşın altında 41 bin ve 75 yaşın üzerinde 100 bine yaklaşan yatırımcı dikkati çekiyor. MKK’nın ağustos verilerinde BİST’teki pay senedi yatırımcılarının yaş gruplarına göre dağılımı, yaklaşık 928 bin kişi ile en büyük grubun 30-34 yaş diliminde olduğunu gösteriyor.
25-29 yaş grubunda 867 bin, 20-24 yaş grubunda 641 bin, 15-19 yaş grubunda 122 bin dolayında yatırımcı bulunuyor. Buna göre pay senedi yatırımcılarının ağustos itibarıyla 2,6 milyon kişi ile yarıya yakını 35 yaşın altında. 35-39 yaş grubunda 880 bin, 40- 44 yaş grubunda 807 bin, 45-49 yaş aralığında 635 bin, 50-54 arası 465 bin, 55-59 yaş aralığında 318 bin, 60-64 arası 222 bin, 65-69 arası 148 bin ve 70-74 aralığında yaklaşık 90 bin pay senedi yatırımcısı işlem yapıyor.