Birlik’ten ‘birlik’ çıkmadı
Brüksel’de olağanüstü toplanan Avrupa Birliği (AB) üyesi ülkelerin devlet ve hükümet başkanları ‘savunma birliği’ için önümüzdeki 10 yılda 500 milyar euroluk yatırımlar konusunda birlik olamadı.
AB liderlerinin yanı sıra NATO Genel Sekreteri Mark Rutte ve AB’den beş yıl önce ayrılan İngiltere Başbakanı Keir Starmer’ın da katıldığı savunma yatırımları için ‘ortak borçlanma’ mekanizması konusunda da uzlaşıya ulaşamadan ayrıldı.
AB Konseyi Başkanı Antonio Costa’nın ev sahipliğinde ilk kez düzenlenen ‘savunma yatırımları’ zirvesinde, ABD Başkanı Donald Trump’ın Avrupa ülkelerinden askeri harcamalarını gayri safi yurt içi hasılalarının (GSYH) en az yüzde 5'ine çıkarmaları isteği, AB ülkesi tarafından ‘gerçekçi olmayan bir hedef olarak’ değerlendirildi.
NATO’nun 2014 yılında belirlediği ‘savunmaya GSYH'nın yüzde 2’sinin ayrılması’ hedefi, AB ülkelerinin birçoğunda tutturulamadı. ABD Başkanı Trump bu oranı yüzde 5’e çıkartmak istemesi ‘gerçekçi’ bulunmadı. Liderler zirvesine katılan NATO Genel Sekreteri Mark Rutte, önümüzdeki Haziran ayında yapılacak NATO zirvesinde “bu hedefe önemli ölçüde ulaşmasının beklendiğini” hatırlattı.
AB Dönem Başkanı Polonya Başbakanı Donald Tusk ve AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen ile ortak basın toplantısı düzenleyen AB Konseyi Başkanı Antonio Costa, “Bugün ek ortak seçenekler ve daha yenilikçi seçenekler de dahil olmak üzere başka fikirleri de dinleme imkanı bulduk. Herkes için bundan daha hızlı hareket etmemiz gerektiği çok açık” dedi.
Beyaz Kitap yayınlanacak
AB Komisyon Başkanı von der Leyen, üye ülkelerin kamu açıklarının GSYH ve borçluluk oranının yüzde 3 ile sınırlandırılmasını öngören bütçe kurallarında esneklik getirilmesi üzerinde çalışılacağını anlattı.
Avrupa’nın savunmasına ilişkin önümüzdeki ay ‘Beyaz Kitap’ yayınlanacağını söyleyen von der Leyen, ‘Beyaz Kitap’ çalışmasında Avrupa Yatırım Bankası'nın (AYB) ve özel Avrupa bankalarının banka yapısında değişiklik yapılmasının da yer alacağını belirtti.
AB İstikrar ve Büyüme Paktı çerçevesinde üye ülkeler, kamu açığını GSYH'nin yüzde 3’ünün, borcunu ise GSYH’nin yüzde 60’ının altında tutmayı amaçlayan bir bütçe politikası benimsiyor. Başta Fransa olmak üzere, Belçika, İtalya, Polonya, Macaristan, Malta, Slovakya ve Romanya bu kuralı yerine getirebiliyor.
Öncelik ‘hava savunması’nda
AB liderlerinin AB'nin bütüncül olarak savunma planlarının konuşulduğu zirvede, öncelikli alanlar da belirlendi. “Avrupa’nın her şeyden önce kendi savunma sanayisini finanse etmesi gerektiği” konuşuldu. “Avrupa Birliği'nin net katma değer sağladığı alanlara odaklanılması gerektiğini” söyleyen AB Konseyi Başkanı Costa, “Bugünkü tartışmada, örneğin hava savunması ve füze savunması üzerinde duruldu ancak ayrıca sadece birkaçını saymak gerekirse füzeler ve mühimmatlar, askeri hareketlilik ve stratejik kolaylaştırıcılar da ele alındı” dedi.
AB liderleri, gümrük vergilerini yükseltme söylemine de ‘yanıtımız hazır’ mesajı verdi. AB Komisyonu Başkanı von der Leyen, “Sadece hazır olduğumuzu söyleyebilirim. Ancak Avrupa’nın aynı zamanda çok pragmatik olması, gerekirse tartışma ve müzakere etmeye hazır olduğumuzu söyleyebilirim” dedi.
Birlik’te birlik arayışları
Trump’ın gümrük vergileri konusunda Avrupa’ya yönelik uyarılarına karşı alınacak önlemler de konuşuldu. Çin, Kanada ve Meksika’ya yönelik gümrük vergileri getiren Trump yönetiminin ‘AB ülkelerine de gümrük vergisi getirmesi’ yönündeki açıklamaları da ele alındı. Ancak, ‘doğru söylem bulmaya çalışan’ AB açıklamalarında, bu konuda detay vermekten kaçınıldı.
Sadece söylemde bile birlik olamayan Avrupa Birliği, ne ‘savunma birliği’nde ne ‘savunmaya GSYH'nın yüzde 2’sinin ayrılması’ ne de ‘gümrük vergileri’ne karşı söylemde ‘birlik’ oluşturamadı.