Bir zamanlar Amerika
Alper Koç / Yatırım Finansman
Modern teknik analizin atası olarak nitelendirilen Charles Dow'un, The Wall
Street Journal Gazetesi'nde 1900 - 1902 yılları arasında yayımlanan makalelerinden derlenerek ortaya çıkarılan Dow Teorisi, teknik analiz metotları arasında en eskisi ve hakkında en çok araştırma yapılmış olanıdır. Teorinin amacı, hisse senetleri piyasasının trendini, genel iş dünyasının gidişatı ile ilişkilendirmek, kısa vadeli fiyat hareketlerini gözardı ederek hisse senetleri piyasalarının genel yönünü tahmin etmeye çalışmak ve bu sayede belirlenen trendin doğru zamanda doğru tarafında yer alabilmektir.
Dow Teorisi'ne göre, hisse senetlerinin büyük çoğunluğu piyasanın temelinde var olan bir trendi izlemektedir. Sözkonusu hisse senedi piyasasını tanımlayabilmek için Charles Dow, 1897 yılında iki endeks tanımlamıştır; 12 adet endüstri şirketi hisse senedinden oluşan Dow Jones Industrial ve 12 adet demiryolu şirketi hisse senedinden oluşan Dow Jones Rail Average. İkincisinin adı ilerleyen yıllarda ulaşım sektörüne kara ve hava taşımacılığı da dahil olduktan sonra Dow Jones Transportation olarak değiştirilmiştir. Bu iki endeks, ABD borsa tarihinin ilk endeksleri ünvanını alırken, günümüze gelene kadar bunlara zamanla New-York Stock Exchange, Wilshire, S&P, Russell, Nasdaq gibi endeksler eklenmiştir.
DJIA (Dow Jones Industrial Average) ve DJTA (Dow Jones Transportation Average) endekslerinin oluşturulmasının ardındaki mantık, bu iki sektörün birbirinden bağımsız olması fakat faaliyet konuları dolayısıyla da birbirleri ile de ilişkili olmalarıdır. Üretim sektöründeki şirketler ürünlerini piyasaya sunmak için ulaşım sektöründen faydalanmak zorundadır. Bu sebeple üretim sektöründeki iyi yöndeki gelişmeler ulaşım sektörünü de olumlu yönde etkileyecektir. Eğer bir sektör diğerinden daha iyi bir performans gösterecek olursa endekslerin trendlerinde bir ıraksama görülecektir. Bir sektör endeksinin trendi diğerini yakalayamaz ve aradaki fark büyürse piyasada önemli bir dönüş yaşanacağı söylenebilir. Dow Teorisi'nin en önemli özelliklerinden biri; "Endeksler birbirlerini doğrulamalı" kuralıdır. Dow Jones Industrial Average ve Dow Jones Transportation Average Endeksleri trenddeki bir değişimi işaret edebilmek için aynı yönde hareket etmek zorundadır. Her iki trend de bir önceki tepe değerinden daha fazla yükselerek düşüş trendinin bittiğini veya bir önceki en düşük seviyeden daha aşağı düşerek yükseliş trendinin sona erdiğini onaylamalıdır.
1900 ve 2000 yılları arasında piyasalardaki uzun vadeli trendler 27 defa yön değiştirmiş ve Dow Teorisi bu değişimlerin 25 tanesini doğru olarak tahmin etmiştir. Diğer bir ifade ile, Dow Teorisi zaman tahmininde % 92.6 başarılı olmuştur.
2007 yılı zirvesi- 2012 Şubat sonu arasında geçen sürede DJT endeksi ile DJI endeksi arasında, 2000 yılı zirvesi- 2012 Şubat sonu arasında geçen sürede Nasdaq ile her iki borsa arasında, ayrıca 2011 yılı zirveleri- 2012 Şubat sonu arasında geçen sürede her üç borsa arasında ciddi uyumsuzluk oluştu. DJT bu süreçte 2011 yılında yeni bir zirve yaparken DJI endeksi hala 2007 yılı zirvesine uzak kaldı. Nasdaq endeksi ise içlerindeki en zayıf borsa görünümünde.
Dünyanın en eski fiyat dinamiklerini tahmin etme yöntemi, eğer geçmiş 115 yılda olduğu gibi bir kez daha uyumsuzluklarla sona erecek bir kümülatif zirveyi işaret ediyorsa, uzun vadede ABD ve dünyanın vay haline..! Tam aksine % 7.4 yanılma payına bir pay daha ekleyecekse, bu durumda yaşasın sonsuz likidite ile kurtarılacak dünya ekonomileri..! 2012 yılı ve sonrası, gerçekten de bir kez daha atadan kalma deneyimlerin heyecanla test edileceği bir dönem olacak.