Bir yudum kahvenin tadı, kokusu ve telvesi

Çoğumuzun kahve ile kendince mühim bir ilişkisi vardır. Nadir de olsa hiç kahve içmeyenler de var. Sağlık nedeniyle içemeyenler de var. Çayı, kahveye hiç değişmeyenler de çok. Güne bir yudum kahvenin tadı ve kokusu ile başlamak, kafeinle enerji kazanmak, varsa bir dostla yarenlik yapmak ne güzeldir. “Gönül ne kahve ister, ne kahvehane. Gönül muhabbet ister kahve bahane” desek de öncelikle kahveyi isteriz. Muhabbet olursa tabii ki iyi olur. Lakin bir başına kişi, kahve fincanına iki eli ile sarılarak, tek başına, yaşamıyla yudum yudum muhabbetini de yapabilir. Hem hoş olur hem de adeta günlük yaşamın zorluklarına bir direnç kazanma da olur. Bir fincan kahve için kahve çekirdeklerinin yolculuğu uzun ve meşakkatli olup, kahvenin karbon ve su ayak izinin düşük olması ve sürdürülebilir üretimi-tüketimi önemlidir. Kahve ağacındaki çiçekten telveye giden yolda kahve keyfimizin yerküremize bedeli vardır. Geçen yıl üzüntü ve kaygı duyduğumuz haberler, raporlar vardı. Eylül 2016’da Editörümüz Didem Eryar Ünlü’nün köşe yazısından öğrendiğimiz “A Brewing Storm” raporu sonuçlarına göre, iklim değişikliği-kahve plantasyonu etkileşimi ile 2050 yılında kahve üretiminin yüzde elli oranında azalması ön görülüyor. Çünkü kahve ağacı iklime hassas olarak yetişir. Sıcaklık, düzenli yağış ve don olmaması önemlidir. İklim değişirse, bilindiği üzere yağış anormallikleri, sıcaklık ani değişimleri olur ve kahve çekirdeği verimi düşer. Bu durumdan hem kahve çiftçileri hem de tüketiciler olumsuz etkilenecek. Bir yandan da kahvenin dünyanın ilk sürdürülebilir tarımsal ürünü olması için uğraş veriliyor. Kahvenin sürdürülebilirlik sertifikasyonu için çalışılıyor. Kahvenin yetiştirme, üretim, demleme/ pişirme ve atık aşamalarının sürdürülebilir yönetiminde ilerleme başarılıyor. Sadece telve, kahve filtreleri ve ambalajı düşünelim. Her bir fincan keyfi için atık yönetimi gerekli. Azotça zengin telvenin gübre olarak kullanım bir seçenek. Telvenin kompostlanması döngüsel ekonomide mükemmel bir değer yaratma. Kompost yapımında kullanılmış filtrelerin değerlendirilmesi bir diğer seçenek. Ancak filtrelerin kimyasal içerikleri mühim. Hasattan telveye kahvenin yolculuğunda sürdürülebilirlik için yapılabilecekler çok. Bu konuda uğraş verenlerin olması da hoş. Tüm kahve çeşitleri içinde bir tek Türk Kahvesi telvesi, içenin baştan sona fincanında yanındadır. Kahvemizin bir özgün yanı da budur. Söz kahve telvesine gelmiş iken, TRT Nağme Radyosu’nda hafta içi her gün 12:05’te yayınlanan “Kahve Telvesi” programının güzelliğini paylaşmak isterim. Nilhan Turan Kırdı’nın yapımcısı ve sunucusu olduğu programda hem Türk Sanat Müziği hem de yaşama dair küçük öyküler, şiirler, alıntılar var. Nilhan Hanımın sesi ve Türkçemizi kullanım tarzı huzur veriyor. Hadi ulaşabildiğiniz en iyi kahve ile radyo keyfi yapınız. Eğer mümkünse, size göre şehrin en iyi kahvesini sunan mekâna da gitmek ne keyifli olur.

İTÜ Öğretim Üyesi Prof.Dr.Filiz Karaosmanoğlu tarafından kaleme alınan Sürdürülebilir Yaşam köşesi, SÜT-D işbirliği ile hazırlanmıştır.