Bir varmış bir yokmuş, ülkenin birinde kapanmaz bir cari açık varmış

Ülkenin birinde uzun süredir süre gelen bir cari açık varmış. Bu cari açık ne yapılırsa yapılsın, bir türlü kapanmazmış. Öyle ki, sahip olduğu pek çok olumlu tarafa rağmen, bir türlü dış ticaret fazlası da, cari fazla da veremez, sürekli açık vermeye devam edermiş.

Üstelik bu ülkenin birçok ülkeyle kıyaslandığında öylesine çok avantajlı olduğu yanı varmış ki, buna rağmen nasıl bir türlü artı vermez, neden gelirini arttıramaz bir türlü anlaşılamazmış. Mesela bu ülkenin üç tarafı denizlerle çevriliymiş ve harika denilebilecek bir coğrafyaya sahipmiş.

Üstelik iklim şartları da mükemmel olduğu için, bu durum tarımı da etkili kılarmış. Ne ekseniz meyve verir, sebze verirmiş. Hayvancılığa da çok müsait bir doğa yapısına sahipmiş ve her türlü hayvanı yetiştirmeye imkân varmış. Denizler sayesinde de balıkçılık ve deniz ürünlerinde de çok avantajlı imiş.

Ülke topraklarında fındık, çay, tütün gibi çok değerli ürünler yetiştirilebilmekte, birçok üründe dünyanın en önemli üreticisi özelliğine sahipmiş. Madencilikte de durum pek farklı değilmiş; başta bor ve mermer olmak üzere birçok maden ürünü çıkartılır ve ihraç edilirmiş. Yaklaşık 86 milyon nüfusa sahipmiş ve bu nüfusun yaş ortalaması da bir hayli gençmiş. Genç olduğu kadar da, aktif ve dinamik.

Bu ülkenin dünya üzerindeki konumu da son derece avantajlı imiş. En çok ihracat yaptığı güçlü ülkelerle komşu, Avrupa ile Asya arasında köprü, Kuzey Afrika, Asya ülkeleri ve Rusya’ya yakın. Buram buram tarih kokan bir ülke, sürekli turist akınına uğruyor. Dünyanın en eski medeniyetleri burada yaşamış, dini akımlara ev sahipliği yapmış.

Turizm konusunda son derece başarılı, doğa muhteşem ve yüzlerce turizm tesisine sahip. Bunlarla da kalmıyor sağlık turizminde de dünyanın gözde ülkelerinden bir tanesi. İnsanlar akın akın geliyor ve tedavi oluyor, estetik ameliyatlar oluyor yahut saç ektiriyor. Sinema sanayinde de başarılı işler yapıyor, dünyaya film ihraç ediyor. Savunma sanayinde de son derece başarılı.

Mükemmel tesislere sahip, know how konusunda başarılı ve üretimde parmakla gösterilecek firmalara sahip. Yanı sıra son derece başarılı havayolu şirketleri, lojistik açıdan hem önemli bir alt yapıya, hem de bilgi ve birikime sahipmiş. Öyle ki karayolu taşımacılığında tüm Avrupa’yı domine eder halde.

Transit insan ve transit yük taşımacılığında da her türlü imkana ve altyapıya sahip. Say say bitmez. Ancak gelin görün ki bunca avantajlı duruma rağmen, 2022 nüfus verisine göre kişi başına düşen gelir 10 bin 618 dolar gibi bir seviyede imiş.

Bu da ülkeyi dünyada ancak 79’uncu yaparken, 10 yıl öncesinde yer aldığı 65.sıradaki yerini de koruyamadığı anlamına gelmekteymiş. Yine 2022 yılında, yüzde 64,3 oranındaki yıllık enflasyonu ile Venezuela, Zimbabve, Arjantin ve Sudan’ın ardından enflasyon oranı en yüksek 5’inci ülke durumunda.

İşsizlik oranında ise yüzde 10,5’la dünyada 18’inci sırada yer almış. 2022 yılında 48,7 milyar dolar cari işlemler açığı vererek, ABD, İngiltere, Hindistan ve Brezilya’nın ardından bu göstergede de 5’inci sırada. Aslında önemli bir ihracatçı olmasına ve saya saya bitiremediğimiz bunca avantaja rağmen, kapanmak bilmeyen cari açık, yani döviz açığı, birçok soru işaretini de beraberinde getiriyormuş.

Böylesine enterasan bir tablo ile karşı karşıya kalınca insan, demek ki bir yerde yanlış var demekten alamıyor kendisini. Acaba bir yanlış mı, yoksa onlarca, belki de yüzlerce yanlış mı, orası tartışılır elbet. Aslında soru gayet basit, bunca avantaja rağmen, böylesi güçlü bir ülke neden bir türlü cari fazla vermeyi başaramaz. Dedim ya soru basit ve yalın, ama cevabı aynı derecede kolay değil elbet.

Eğitim sisteminden, ekonomi yönetimine; markalaşamama probleminden para politikalarına. Üzerine konuşulacak çok şey olmasına rağmen, ben konuşulacakları başka zamana bırakayım. Bugün sizi sadece düşündüreyim ve öyle bırakayım. Ha neden mi cevaplamaya girmedim, söyleyeyim. Ben kendi seçim yasağımı bugünden başlattım da ondan. Kalın sağlıcakla.