Bir S&P eksiikti!

Açık söylemek gerekirse ele aldıkları ekonomileri yeterince derinlikte incelemeyen ve bazen siyasi mülahazaların etkisiyle de karar alabilen derecelendirme kuruluşlarının “rating” kararlarıyla ilgili yorum yapmak esasen abes ile iştigal. Ancak, maalesef ki, bu kararların piyasalar üzerinde reel etkileri oluyor. Bu nedenle bu not indirimini “yok” hükmünde sayamayız. (Bu arada, Pazartesi akşamüstü Borsa’nın anlam verilemeyen düşüşünün S&P kararının bazı içeriden öğrenenler tarafından sızdırılmış olmasından kaynaklandığı gün gibi aşikar.)
Raporla ilgili gözüme çarpan bazı noktaları şöyle sıralayabilirim:

Alınan ani ve sürpriz bir karar. Normal şartlarda gözden geçirme Ağustos ayında olacaktı. Ancak S&P önceki gözden geçirmeyi gerçekleştirdiği Ocak sonundan beri ekonomide o kadar olağanüstü kötüleşmeler görmüş olacak ki, rutin zamanı beklemeden bu kararı almış. Ayrıca, bu kararla S&P diğer 2 derecelendirme kuruluşuna göre Türkiye’yi birinden 1 kademe, diğerinden ise 2 kademe aşağıda değerlendirmiş bulunuyor.

Raporda daha önce de bazı yayınlarda kullanılan “overheating” (aşırı ısınma) nedeniyle cari açık risklerinin artmasından bahsediliyor. Ancak bir başka paragrafta da ekonomideki likidite sorunundan ve çarkların dönmemesi sonucunda bankaların TGA’larının aşırı artabileceğinden bahsedilmekte. Bir karar verseniz, Türkiye aşırı ısınıyor mu, yoksa soğuyor mu? (Ayrıca, enerji ve altın ticaretinin dahil edilmediği cari açıkta artış değil, aksine azalma söz konusu.)
Esasen ekonomi açısından müsbet olarak algılanması gereken erken seçim kararının sonrasında bu sefer de yaklaşan belediye seçimlerinin Hükümetin iktisadi dengesizliklere müdahele etmesini engelleyeceği iddiasında bulunulmuş.

135 milyarlık teşvik paketi yanlış yansıtılmış. Bu miktar teşvik edilen projelerin toplam yatırım miktarı, devletin kasasından çıkacak (veya vergi indirimleriyle girmeyecek) toplam para değil.
Uluslararası siyasettten kaynaklanabilecek riskler de doğru olarak tespit edilememiş ve neticede biraz abartılmış.

Türkiye ekonomisinin çok ciddi problemlerinin olduğu yadsınamaz. Ancak son değerlendirmeden beri geçen 2 ay içerisinde bu sorunların nette bir not indirimini gerektirecek kadar hızlı bir şekilde kötüleştiği de iddia edilemez doğrusu. (Öte yandan S&P raporunda Hükümetin 24 milyarlık ek seçim harcaması yer almıyor. Eğer rating kararında bu konu da gündemde olsaydı, korkarım rating düşürüldüğü gibi, görünüm de durağan’dan negatif’e çevrilirdi!)