Bir olumlu bir olumsuz yatırım haberi
Merkez Bankası'nın imalat sanayicileri geçen üç ay değerlendirme, önümüzdeki üç ay beklentilerini içeren Ağustos ayı anketinin sonuçları yatırımlarda geçtiğimiz üç aylık dönemde geçen yıla göre gerileme olduğunu, önümüzdeki üç ayda da bir canlanma beklenmediğini gösteriyor. Neden olarak yaşanan global kriz ve bölgemizdeki gerilim gösteriliyor. Olumsuz haber bu… Olumlu haber ise yeni teşvik sisteminde 6. Bölgede yer alan Şanlıurfa'nın 170 hektarlık 2. OSB'sinde tevikten yararlanmak isteyen 58 firmanın 837 milyonluk yatırım için başvuruda bulunması. Bu başvurular 5 bin kişilik istihdama yol açarken, Şanlıurfa'yı bu teşvik sisteminin lider ili konumuna getireceğini gösteriyor.
Merkez Bankası'nın imalat sanayi işyerleri anketinin sonuçları küresel kriz ve bölgesel gerilimin yatırım iştahının azalmasına neden olduğunu gösteriyor. Geçen yılın aynı döneminde bir önceki 12 aya göre, yatırım öngörenlerin üretimdeki ağırlıkları yüzde 35.6 iken, bu yılın aynı döneminde yatırım öngören şirketlerin üretim ağırlıkları yüzde 27.5'a gerileyerek, bu yılın Haziran'ından başlayarak yüzde 30'un altına inen oranda düşüşünü sürdürüyor. Aynı şekilde ankete katılanların faaliyet alanlarıyla ilgili iyimser bekleyişleri de son dört ayda yüzde 9 oranında gerileyerek yüzde 19.5'tan yüzde 10,6'ya geriliyor. Kendi faaliyet alanında her beş kişiden biri iyimser bekleyişte iken, bugün bu her 10 kişiden birinin iyimser olduğunu ortaya koyuyor.
Ama son üç aylık değerlendirmelere ve önümüzdeki üç aylık beklentilere baktığımızda karşımıza daha iyimser anket sonuçları çıkıyor. Son üç ayda imalat sanayicilerinden yüzde 33.5 üretimlerinin arttığını yüzde 44.7'si değişmediğini, yüzde 19.1'i azaldığını, yüzde 14.4'ü dengede olduğunu belirtiyorlar. Toplam siparişler, ihracat siparişleri konularında verdikleri yanıtlar da benzer oranları içeriyor. Ortalama birim maliyetlerinin ise geçtiğimiz üç aylık dönemde değmediğini söyleyenlerin oranı yüzde 56.5 seviyesindeyken, yüzde 35.3 arttığını, yüzde 8.2'si azaldığını yüzde 27.3'ü dengede olduğunu ifade ediyor.
Önümüzdeki üç ayın beklentileri de yaşanan son üç ayın beklentilerine paralel sonuçlar içeriyor. Ankete katılanların yüzde 33.4'ü önümüzdeki üç ayda üretimlerinde artış beklediklerini, yüzde 48.6'sı değişim olmayacağına inandıklarını yüzde 18'i azalacağını, yüzde 15.4'ü ise dengede kalacağını belirtiyor. Toplam siparişler ve ihracat konusunda da gelecek üç ay beklentilerinde üretim deki beklentilere paralel sonuçlar ortaya çıkıyor.
Merkez Bankası anketini yanıtlayan imalat sanayicilerinin yaşadıkları üç ay ve önümüzdeki üç ay beklentileri, ekonomide frene basılmasının süreceğini, yatırımların olumsuz etkilenmesinin devam etmekte olduğunu gösteriyor.
Buna karşın arkadaşımız Mutlu Güneş'in haberi yeni teşvik sisteminin 6. Bölgede yer alan 15 ilinden biri olan Şanlıurfa'nın 170 hektarlık 2. Organize sanayi bölgesine önemli yatırım çekmekte olduğunu ortaya koyuyor. Güneş'in haberinde yer alan bilgilere göre 18'i teşvik öncesi 40'ı yeni teşvik sonrası bölgeye 58 yatırım talebi yapılmış durumda. Hepsi 6. Bölge teşviklerinden yararlanacak olan bu yatırımların tutarının 837 milyon liraya yaratacağı istihdamın 5 bin kişiye ulaşacağı tahmin hesaplanıyor. 16'sı tekstil, 13'ü gıda, 10'u metal-makine sektöründe olan bu yatırımların bölge sanayine önemli bir ivme katması bekleniyor. Bütün bunlar 6 bölgeli sistemde 6. Bölgede en önemli yatırım alan ilin Şanlıurfa olacağını ortaya koyuyor.
6. Bölge son teşvik sisteminde farklı teşvik avantajlarına sahip olan bölge. bu bölgeye yapılan yatırımlarda işadamları sadece çıplak işçi ücretini ödeyerek işçi maliyetini 1077liradan 410 liralık indirimle 667 liraya indirmiş olacaklar. 5 milyon liralık bir yatırım yaptıkları takdirde, dönem sonunda teşvikten yararlanacakları miktar da 5 milyon 800 bin lira olacak. Fakat buna rağmen 6. Bölgenin diğer 14 ilinde bugüne kadar bir yatırım canlanması olduğunu söylemek mümkün değil. Geçmiş dönemlerin teşvik sistemlerinde Uşak, Düzce, Osmaniye gibi illerin daha çok yatırım çekmesi gibi son 6 bölgeli sistemde de 6. Bölge illeri arasında yer alan Şanlıurfa'nın daha çok yatırım çekerek, bu teşvik sisteminin şanslı ili olacağını düşünmek, Mutlu Güneş'in haberinde ortaya çıkan verilere göre yanlış olmaz.