Bir kez daha (Uzlaşmayı) deneyelim mi yasası

VERGİ PORTALI / Zeki Gündüz / YMM, PricewaterhouseCoopers Vergi Hizmetleri Ortağı zeki.gündü[email protected] Değerli DÜNYA okurları 20.2.2008 tarih ve 5736 sayılı yasa bu satırları yazarken (21.2.2008) henüz Resmi Gazete'de yayınlanmamıştı. Belki sizler okurken yayınlanmış, bu nedenle de bazı uyarılarımız anlamsız hale gelmiş olabilir. Yasa ne getiriyor? Yasa ile getirilen en önemli düzenleme yeni bir uzlaşma imkanı getirmesi ve uzlaşılan tutarın 18 ayda 18 eşit taksitte yüzde 02 faizle ödeyebilme imkanı veriyor olmasıdır. Yasa bir kısım hükümleriyle de zaman içinde oluşmuş bazı sorunları çözüyor. Yasa metni, gerekçe ve detaylı yorumlar için www.vergiportali.com adresini ziyaret etmenizi öneriyorum. Tarhiyat öncesi uzlaşma için dilekçe vermiş olmak ne yazık ki artık yetmiyor Tasarının, Bütçe Plan Komisyonu'ndan geçen şeklinde üç partinin ortak önerisi ile yapılan bir değişiklikle, tarhiyat öncesi uzlaşma için gün verilmemişse sadece dilekçe vererek bu kanun kapsamına girebilmek mümkün olmayacak. Neden alel acele böyle bir değişikliğe gerek duyuldu bilmiyoruz. Tarhiyat öncesi uzlaşma komisyonlarına çağrı Bu noktada tarhiyat öncesi uzlaşma komisyonlarına büyük bir iş düşüyor. Yasa Resmi Gazete'de yayınlanana kadar, tarhiyat öncesi uzlaşma başvurulu incelemelerle ilgili işlemleri hızlandırıp bir an önce uzlaşma için gün vermek mükellefler için bir imkandan yararlanma imkanı yaratabilecek. Kabul etmek gerekir ki bu tür düzenlemeler her zaman bir adaletsizlik yaratabilmektedir. Tabii ki bu düzenleme bittikten sonra tutanağa bağlanmış olanlarla ilgili yapabilecek bir şey yok. Ama inceleme tutanağı alınmış ve o tutanakta da tarhiyat öncesi uzlaşma talebi belirtilmişse en azından bu durumdaki mükellefler yeni yasadan yararlandırılmış olur. Yasadan yararlanmak Katolik Nikahı nibi Yasanın 1. maddesinin 1. bendinin son cümlesi ile 6. bendi çelişkili ifadeler içeriyor. 1. bent de taksitlerin tamamen ödenmesi şartıyla kalan alacakların tahsilinden vazgeçileceği belirtilmiş. Oysa, 6. bent de ödenmemiş tutarların faiziyle tahsiline devam edileceği, 18 aylık dönem için yüzde 5, sonrasında normal gecikme zammı oranının uygulanacağı belirtilmiş. Diğer bir ifade ile 1. bent de geçen şart 6. bent deki ifadelerle anlamsız hale getirilmiş. Bu çelişkinin de tasarıda daha sonra yapılan değişiklikler sırasında gözden kaçtığını düşünüyoruz. Yasa nasıl uygulanacak? Nasıl bir iş yükü getiriyor? Bütçe Plan Komisyonu'nda Sayın Maliye Bakanı yargı aşamasındaki 70.000 dosyayı eritmeyi planladıklarını ifade etti. Biz de bu veri üzerinden yasanın idareye getireceği ilave iş yükünü hesaplamaya çalıştık. 70.000 dosya için üç kişilik komisyon, bir sekreter, bir de dosya memurunun her dosya ile bir saat ilgileneceği varsayımıyla (70.000 x 5 kişi =) 350.000 adam /saat = 43.750 adam /gün zaman harcanacak sonucu çıkmaktadır. Türkiye genelinde 100 komisyon olduğunu varsaysak, komisyon başına 3.500 saat düşmektedir. Beş kişilik komisyon( (3.500 / 5=700) / 8 =) 87.5 gün çalışarak bu iş bitirebilecektir. Ayda 22 iş günü olduğunu dikkate alırsak yaklaşık 4 ay çalışmak gerekecektir. Değişik şekilde ifade etmek gerekirse 100 komisyonda beş yüz memur, 350.000 saatlerini harcayarak 4 ay, günde sekiz saat sadece bu işi yaparak bu işi tamamlayabilirler gibi bir sonuç çıkmaktadır. Uzlaşma sorunları çözer mi? Öncelikle elimde mevcut uyuşmazlıkların konu bazında envanteri olmadığını belirtmeliyim. Envanter yanında yargıya intikal eden olaylarda yargıdaki seyir de önem arz etmektedir. Bu nedenle sağlıklı yorum yapabilmek mümkün değil. Bu noktada şeytanın avukatlığını yaparak devam edeyim. Bilindiği gibi mükellefler genellikle yargıda kazanma ihtimalini yüksek gördükleri konularda yargıya gitmeyi tercih etmektedirler. Daha önce uzlaşılamayan bir konuda mükellefi bu yasadan yararlanmayı cazip kılan unsurlar neler olabilir sıralamaya çalışalım. 1. Hiç indirim olmasa bile 18 ayda 18 taksitte aylık yüzde 02 faizle ödeme imkanı cazip gelebilir. 2. Daha önceki önerilere ilave bir de 18 taksitle ödeme imkanı getirilmesi cazip gelebilir. 3. Daha önce önerilenden daha iyi şartlarda uzlaşma önerilebilir; a. Bizce ancak ilk mahkemede vergi idaresi kaybetmişse daha uygun şartlarla uzlaşma önerisi yapılması mümkün olabilir. Bu durumda da mükellefe iyi bir indirim öneriyor olmak lazım ki uzlaşma vaki olsun. b. Mükellef ilk mahkemede kaybetmişse, vergi idaresinin daha iyi şartlarla uzlaşma önerisi götürebilmesi oldukça zor bir ihtimaldir. c. Daha önce aynı tür konularda açılan davalar vergi idaresi aleyhine neticelendiği için daha iyi bir öneri yapılmış olabilir. Meclis yasalaşma sürecinde Maliye Bakanlığı'na özel uzlaşma komisyonları kurma yetkisi vermedi. Bu nedenle pratikte, yaşanan bazı problemler nedeniyle tıkanma yaşanan uzlaşma müessesesi, dolayısıyla mali idare, bu yasanın işletilmesi sırasında her yönüyle çokça yıpranacağa benziyor.