Bir karşılaştırma

Şant Manukyan / İŞ YATIRIM

Hisse senedi piyasalarında yaşanan son "reel" rally 1982-1999 yılları arasında görüldü. 2000den bu yana altın bazında endeksler düşüyor olması nedeni söz konusu rally "nominal" bir rallyidi. Yazının geri kalanında 1982 yılı ekonomik ve piyasa koşullarının bugünkü koşullarla karşılaştırması var. Bu karşılaştırmayı yaptığımızda yeni bir boğa piyasasına mı girdik yoksa yalancı bahar mı yaşıyoruz daha netleşecektir. FED faizleri ile başlarsak:1980lerin başında yüzde 20%yi gören faizler 1982de 15% idi yani gitebileceği tek yön aşağı. Şu anda ise faizler 0.25%. 10 Yıllık bonolar 15% getiriye sahipti , şu anda 3.80% ve yönü yukarı.Bütçe açığı 1982de 3% civarında idi şimdi 10% seviyesi konuşuluyor. Yani ABD bütçesi daha fazla açık verebilecek halde değil. Hane halkının harcanabilir gelire oranla borcu 62% idi, yani gerektiğinde hane halkı borçlanıp tüketime harcayabilirdi. Bugün ise oran 123% ve düşüyor. Çekirdek enflasyon 9.5% seviyesindeyidi ve gerilemesi bekleniyordu, bugün ise 1.7% ve artması bekleniyor. Tasarruf oranı 12% idi ve azalıyordu 2009 sonunda ise 4.7% ve artıyor. Vergi oranı 69%ye çıkmıştı bugün ise 35%de ve arttırılacak. S&P'nin Fiyat/Defter değeri rasyosu 1 di şu anda 2.2. Temettü oranı ise 6.0% idi şu anda sadece 2.04%. Son olarak PE oranı 1982de 7 idi şu anda 23. Kısacası   1982de koşullar  yeni bir boğa piyasası için hazırdı. Bugün ise tam aksine hisse piyasası aşırı ucuz bir noktada olmadığı gibi alternatif piyasalar da destekleyici bir noktada değil. Bu elbette endekslerin yukarı gidemeyeceği anlamına gelmiyor. Nominal olarak , piyasanın hakkı olmasa da, endeksler daha yüksek seviyeler görebilir. Ancak böyle bir yükseliş olduğu taktirde çok büyük bir ihtimalle Altın fiyatları da daha hızlı bir yükselişe girecektir. Uzun vadede ise finansal piyasaların sağlığı için net bir düzeltme yaşanmasının ve çürük elmaların parlatılarak en önde seergilenmesi yerine ayıklanmasının en sağlıklı gelişme olacağını düşünüyorum.