Bilişim çağında Van (#1)

Nazmi KARYAĞDI - yeni e-konomi Danışmanlık Kurucu Ortağı

Geçtiğimiz Mayıs ayında Yeni Ekonomi Danışmanlık olarak Van Yüzüncü Yıl Teknokent ve Van SMMO ile birlikte Van’da düzenlediğimiz “Aile şirketlerinde kurumsallaşma ile Teknokentlerde teşvikler ve mali konular” başlıklı eğitimimiz büyük ilgi gördü.

Eğitim esnasında Teknokentte çalışan gençlere şunu söylemiştim: “Belki sanayi devrimini yakalayamadık. Bölge olarak daha fazla ekonomik gelişmeye, refaha ve istihdama ihtiyacımız var. Ama şuna inanıyorum ki bilişim çağını yakalayabiliriz. Çünkü bilişim çağını yakalayabilmemiz için fabrikalara, makinalara, sanayiye ihtiyacımız yok. Ürettiğimiz yazılımları satmak için limana, havaalanlarına, büyük kara ve demiryollarına ihtiyacımız yok. Sadece yurt içine değil tüm dünyaya Van’dan satış yapabiliriz. İhtiyacımız olan tek şey özgüvene sahip, yetişmiş ve vizyoner gençlerdir. İşte bu nedenle de bilişim çağını Van’dan yakalayabiliriz.”
Fütürist yazar Alvin Toffler’in tarım toplumu, sanayi devrimi ve nihayetinde“3. Dalga” olarak ifade ettiği bilgi çağını şu anda hep birlikte yaşıyoruz. 3. Dalgadan ilham alan, American Online (AOL) şirketinin kurucusu Steve Case’e göre ise; 1. Dalga internet altyapısının ve internetin inşaası, 2. Dalga internet üzerinde faaliyet gösteren firmaların kurulması, 3. Dalga ise her şeyin internetinden daha geniş, tüm şirketlerin dahil olacağı bir dünyayı ifade ediyor. Bize göre de 3. Dalga nitelikli, yenilikçi insan gücüne dayanan, hız ve esnekliğin çağı olarak internet ağları üzerinden yaşanacağı bir dönem olacak.

Atatürk’e göre Cumhuriyet’in 3. üniversitesi Van’da olacaktı

Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün 1 Kasım 1937’de yaptığı TBMM’nin açılış konuşmasında İstanbul Üniversitesi’nde başlanmış olan reform programının daha köklü bir biçimde uygulanmasıyla Ankara Üniversitesinin kısa zamanda kurulması ve doğu bölgesi için de Van gölü sahillerinin en güzel bir yerinde, her aşamadaki okulları ve bunlara ek olarak üniversitesiyle modern bir kültür şehri yaratılması yolunda şimdiden harekete geçilmesi hedefini koymuştur.

Ancak gerçek şu ki bir yıl sonra vefat eden Atamızın hayali ancak 1982 yılında, Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi ile gerçekleşebilmiştir.

Van’ın Bilişim çağının bir parçası olması

Milattan Önce 1900’lerde, Asurlulara kadar dayanan bir geçmişe sahip olan Van, Urartulardan başlayıp Selçuklulardan, İlhanlı, Karakoyunlu, Akkoyunlu, Safevi ve Osmanlı İmparatorluğu’ndan ve de Cumhuriyet’ten aldığı değerlerle her zaman tarihsel, ekonomik ve kültürel bir öneme sahip bir ilimiz olmuştur.

İnsan sevgisi yüksek, insana saygı duyan, çoğulculuğa açık, üretken ve misafirperver Van halkı da asırların kendisine yüklediği tarihi ve kültürel mirası özünde taşır durumdadır. Aslında bu açık kültürlülük, bize göre, gelişme için bir itici güç durumundadır.
Ayrıca turistik ve tarihi yerleriyle, ulaşım imkanları ile de Van ayrı bir cazibe merkezi durumundadır.

Nereden başlamalı?

2019 ve müteakip yıllarda Van’ın bilişim alanında ön plana çıkmasında birinci görev Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi’ne düşmektedir. Ancak fiili duruma bakıldığında; 2015 yılında kurulan Bilgisayar Mühendisliği Bölümü, 1 profesör ve iki akademik doktordan oluşan üç kişilik kadrosuyla, 2019-2020 öğretim yılı lisans ve lisansüstü hiçbir programı bulunmayan bir bölüm durumundadır.

Van, Başkale, Gevaş ve Özalp’taki 2 yıllık Meslek Yüksek Okullarının Bilgisayar Programcılığı bölümleri için bu öğretim yılında toplam 150 öğrencilik kontenjan söz konusudur.
Öte yandan Fen Lisesini, Anadolu Teknik Liselerini, Akşam Sanat okullarını bilişim çağına uygun bir şekilde öğretmen ve öğrencilerle bu hedefe yöneltmek gerekmektedir.

Türkiye Bilişim Derneği’nin Van Şubesi’nin öncü projesi

Yeri gelmişken Van’ın bilişim çağını yakalaması için sivil toplumdan gelen anlamlı ve güçlü bir girişimden söz etmek istiyorum. Benim de üyesi olduğum Türkiye Bilişim Derneği’nin 2018’de açtığı Van şubesi, Doğu Anadolu Kalkınma Ajansı ile birlikte “Geleceği Kodlayan 65 Vanlı” projesiyle bölgeye yeni bir soluk getirmiş durumdadır.

Van bölgesel teşvikte 6. Bölge

Van, Genel Teşvik Sistemi içinde en çok destek gereken illerden oluşan 6. Bölge içinde yer alıyor. Verilen teşvikler KDV istisnası, Gümrük Vergisi muafiyeti, kurumlar vergisi indirimi, Sigorta primi işveren hissesi desteği, Sigorta primi işçi hissesi desteği, Yatırım yeri tahsisi, Faiz oranı desteğinden oluşuyor. Ancak gelinen aşamada yeterli bir yatırımın bölgeye gelmediği aşikâr.

Bu arada geçtiğimiz haftalarda Sanayi ve Teknoloji Bakanlığınca açıklanan “Ürün Bazlı Teşvik” sisteminin, iyi bir uygulama ile Van ve diğer bölge illeri için bir umut olabileceğini düşünüyoruz.
Özetle coğrafi konumu, tarihi ve genç nüfusuyla Van’ın bilişim kenti olabilmesi için gereken potansiyele sahip olduğunu düşünüyoruz.

İyi bir planlama ve uygulama ile neden yazılım firmalarımızın ArGe merkezlerinin bir bölümü, mikrochip ya da donanım üretecek kurumlarımız Van’da olmasın?

Son söz olarak bir özdeyişle (slogan, motto) bağlayacak olursak:
Bilişim Çağında Van (#1)
Van is Number One (Van is #1)
(# işareti İngilizcede numara anlamında kullanılmaktadır)