Bibliyometrik analiz: Ortodoks ve Heterodoks iktisat

“Kural bazlı iktisat” bizde son yılların gündemdeki popüler kelimelerinden. İktisat bilimine eleştirilerden birisi fazla ve­ri odaklı olmaya başlayarak, matematik, is­tatistik ve ekonometri ile felsefe, sosyoloji, psikoloji gibi diğer bilimleri unutmaya baş­ladığı ve insana dair konuları artık sayılar­dan ibaret gördüğü şeklinde.

Dünyada ağırlıklı ortodoks iktisat politi­kaları ile ana akımın (görüşlerinin) baskın olduğu, Nobel gibi iktisat ödüllerinde ve hat­ta (ekonomi) medya(sın)da daha çok kendi­si ile benzer görüşleri, kişileri öne ve dikkate aldığı eleştirisi bulunuyor.

Neoklasik iktisat görüşün, Şikago veya ne­oliberal Avusturya okullarının söylemlerini kullanan ana akımın, ortodoks iktisadı tek x (doğru + okul + çözüm) gibi görmesi küre­sel bu dinamiklerle eşbütünleşme olduğunu gösteriyor.

Jel kodları

“American Economic Association” Econ­Lit için “Journal of Economic Literature” is­minde makale sınıflandıran kod sistemati­ği oluşturmuştur. B1 ve B2 neoklasik ve ne­oliberal kodları, B5 “Modern Para Teorisi” (MMT) gibi heterodoks yaklaşımları içerir.

Heterodoks iktisat ile ortodoks olmayan iktisat aynı şey değil. Neoliberal okul da he­terodoks iktisadın bir çeşidi. Avusturya Oku­lundan Ludwig von Mises “Epistemological Problems of Economics” kitabı 1933’te yazıl­mışken, epistemoloji bilimin kalbindeyken, “iktisat bilimi kuralları” açısından bunları tartışmak bile başlı başına bir tezat (yanlış).

Deneysel iktisat da heterodoks iktisatın nöro iktisat gibi bir çeşidi. “Heterodoks bir şeyler denendi” dendiğinde denenen yanlış bir şey değil yani. Bunu yanlış gibi algıla(t) mak aslında yanlış olan. “Swap Hariç Net Re­zerv” mesela dünyada kural bazlı iktisatta olmayan bir kavram ve (yanlış) hesaplama. Ama bilimsel kabul sürecinden geçerse de­neysel iktisat olarak heterodoks tarafa yazı­labilir.

Bilimsel analizler

Blog yazıları, LinkedIn ve X makalesi, X aboneliklerinde sunumlar ve finans veya TE­Dx zirvelerindeki konuşmalar, gazete yazıları akademik veya bilimsel çalışma olarak kabul görmüyor. Bilimsel olması için hakem, jüri gi­bi çeşitli onaylardan geçmesi gerekiyor.

Bilimsel analizlerin çeşitleri var. Nicel ve nitel analiz ve karma analiz. Betimsel ve yor­damsal analiz; ampirik (deneysel) ve ekono­metrik analiz var. Meta ve bibliyometrik, ke­lime madenciliği, webometrik gibi farklı tür­leri var. Bibliyometrik analiz büyük verilerde derinlemesine araştırma için kullanılıyor.

Hipotezlerin tezlere dönüşmesi (iktisat bilimi kuralı olarak kabul görmesi) için ana­lizlerin ön kabul testlerini geçmesi, otokore­lasyon, çoklu doğrusal bağlantı, durağanlık, normallik gibi soru(n)ları aşması gerekiyor. Sonra analiz bulgularının tezi destekler nite­likte bilimsel kabul sürecinden onay alarak geçmesi.

Bibliyometrik analiz

Kütüphane taraması diye tanımlanabilir. Akademik literatürün belli kategorilere ay­rılarak betimsel (karma) analize tabii tutul­masının, VOSviewer gibi yardımcı program­larla bilimsel haritalanmasına verilen isim bibliyometrik analiz.

Köşemizin sınırı nedeni ile haritalama görsellerini koyma şansımız olmadığı için daha çok analitik verilerle konuyu özetleye­ceğiz. Anahtar kelimelerle “ortodoks ve he­terodoks iktisadı” uluslararası prestijli ola­rak kabul gören Web of Science (WOS, SSCI) ve Scopus veri tabanlarında “All Fields” sor­guladığımızda çıkan sonuçlar aşağıda.

“Heterodox Economics” Scopus’ta 2008 sonrası artış ivmesi ile 5764 doküman (97 tane Türkiye), içinde “labor” geçen 917 tane var. ABD ve İngiltere bin üzerinde ve Camb­ridge 87 çalışma ile en öndeki ülkeler ve üni­versite. Ottowa Üniversitesinden (71) Marc Lavoie (53) en fazla çalışan yazardır. WOS’ta ise tüm alanlarda 884 çalışma var. William Dugger M. (30) en çok çalışması olan. 413 ta­ne kitap (Routledge ilk) var. SSCI yayın 213 tane. ABD ve İngiltere yine ilk sırada.

“Orthodox Economics” için WOS’ta 129 sonuç var. 113 tanesi makale. Queensland (4) ve Cambridge (3) Üniversitesi önde. Sco­pus’ta 448 dokümandan 258 tanesi makale. Victoria (10) ve Hertfordshire (10) ile İngil­tere (100), ABD (88) ile Geoffrey M Hodgson 16 çalışma ile ilk sırada. İçinde “labor” geçen 160 çalışma var.

“Kural bazlı iktisat” prestijli veri tabanla­rında ve dizinlerde böyle kopmuş işte.