Beyoncé ders oldu
ABD’de Rutgers Üniversitesi (New Jersey), pop sanatçısı Beyoncé konusunda ırk, cinsiyet, cinsel kimlik ve siyaset alanlarına odaklanan bir sosyoloji dersi kurdu. Derste Beyoncé, özellikle siyah kadınlara rol modeli olabilecek siyasal bir kimlik üzerinden incelenecek.
Madonna sonrası dönemin bir numarası Lady Gaga ise Harvard Üniversitesi İş Yönetimi Okulu’nda “Vak’a Analizi” olarak ders programına girdi. Öğretim üyesi Anita Elberse, Lady Gaga’nın pazarlama ve yenilikçilik “olayı”nı MBA eğitiminde ele aldı.
***
Beyoncé çalışması, Rutgers Üniversitesi’nin Kadın ve Siyasal Cinsiyet Çalışmaları Bölümü’nde yapılacak. Bize “buradan” tuhaf gelse de, pop kültürün topluma etkileri, ciddi sosyolojik ve psikolojik araştırma konusu oluyor. Örneğin, pop kültürün cinsiyet ve cinsiyetçilik bağlamında eğitime nasıl etki yaptığını araştıran bilimsel makalelere yer veren “Cinsiyet ve Eğitim” (Gender&Education) dergisinde Beyoncé ve Britney Spiers’in genç kızlarda rol modellik algısına dair bir araştırma yayınlanmıştı.
Ancak, şu da var: Beyoncé, Başkan Obama’nın eşi Michelle’in de yıldızı. Michelle, Şubat 2011’de Billboard Millennium Ödülü’nü kazanan Beyoncé’yi yere göğe koyamamıştı.
***
Beyoncé’yi Rutgers’a taşıyan, “popüler kültürü akademik konularla bağdaştırma” girişimi, başka üniversitelerde de deneniyor. Örneğin, Elvish (“Yüzüklerin Efendisi”ndeki dil!) ve Harry Potter bazı üniversitelerde fizikten, askeri tarih araştırmalarına kadar çeşitli dallarda ders olarak ele alındı. Bu konuları “müfredata” kabul eden üniversiteler özetle şöyle diyor: İçeriğinde sanat ve bilim olan eserler akademik ilgiyi hak eder. Örneğin Harry Potter “dersi”nde, yer çekiminin nasıl alt edildiğini inceliyoruz. Uçaktan farklı bir uçuş sistemi niçin tasarlanmasın? Sihirbazlığı değil, proton
ve nötronları anlatıyoruz. Hem zaten, Harry Potter “dersi” nde her gün hızlı test, kapsamlı 2 büyük sınav, ayrıca sömestir ortasında ve sonunda birer sınav, bir de orijinal görüş ve fikrin işlenmesi gereken bitirme tezi var. “Ders,” yan gelip yatılacak bir lokum değil.
***
İngiltere’de Birmingham’da Turver Green Boys’ Technology College’de daha da ilginç bir ders denendi: Elvish. Tolkien, “Yüzüklerin Efendisi”nde yapay ama gramatik bir dil yaratmıştı. İngilizce-Elvish sözlük var, daha ne diyeyim! Romanı filme dönüşmeden çok çok önceden beri büyük bir mürid kitlesi oluşmuştu. Tolkien’in icat ettiği Sindarin lehçesiyle konuşmaya çalışanlar da vardı. Okul, bir tür yabancı dil kursu sundu yani... Üniversitenin sadece deneysel veya akademik bilimsel çerçeve içinde kalması gerektiğine inananlar için
bütün bunlar küfür gibi. Ancak, pop kültür ve sanal dünya kahramanlarının milyonlarca kişinin yaşamında merkez rol oynamasını üniversite, görmezden mi gelmeliydi? İleri bilgi toplumlarında üniversite, statükoyu korumayı değil, geleceği şekillendirmeyi üstleniyor. İçlerinde yenilikçiliği benimseyenler, bunu patentleriyle gösteriyor. En azından, klasik ve akademik bilgi/araştırmanın yanı
sıra pop kültürüne de kapıyı aralayacak kadar kendine güveniyor.