Beton binaları akıllandırıp dünyada ilk 10 arasına girdi
Türkiye’nin uluslararası alanda, özellikle de müteahhitlikte iş yapan bazı şirketlerini gördükçe gerçekten hem gurur duyuyorsunuz hem de gelecek adına umutlanıyorsunuz. Çünkü onların yetkinlik ve becerileri bunu ülke genelinde her sektörde bir strateji olarak uygulayabileceğimizi de gösteriyor. Geçtiğimiz haftalarda Antalyalı AHK’yı ve Yönetim Kurulu Başkanı Haldun Kilit’i yazmıştım. Size bu hafta da AE Arma-Elektropanç’tan bahsedeceğim. Zaten Dubai’de ortak projelerden de tanışıyorlar. İkinci nesille konuşmayı seviyorum. Burada da bir sabah Burak Kızılhan ile sohbet ettik. Çok uzatmayacağım Kızılhan kendisini ve şirketi şöyle tanıtıyor: “Şirketimizin Yönetim Kurulu Başkanı Kemal Kızılhan… Kırk yıllık bir aile şirketiyiz. İlk jenerasyon hala yönetimde ve icrada… İkinci jenerasyon olarak da ben devam ediyorum. Genel Müdür Yardımcısı ve Yönetim Kurulu Üyesi olarak görev yapıyorum. İngiltere ve Orta Doğu Operasyonlarının başındayım şu an…”
BİNALARI AKILLANDIRANLAR
‘Teknik müteahhitlik’ uluslararası alanda önemli bir müteahhitlik alanı ve payı da çok hızlı artıyor. Burak Kızılhan ile sohbetimizden de bir mesaj çıkarmak gerekirse aslında işin geleceği artık beton binaların ‘akıllandırılması’nda… Kızılhan işin kapsamını şöyle tanımlıyor: “Bir binayı canlı, akıllı hale getirebilecek yani baktığınızda beton, mimari, dış cephe dışında aklınıza gelecek tüm ekipmanlar, mühendislik sistemi bizim tarafımızdan yapılıyor. Biz binanın hizmet vermesini sağlayacak 45-50 tane değişik sistemi gerçekleştiriyoruz. Sadece altyapı olarak örnek vermek gerekirse elektrik ve veri kabloları, soğutma-ısıtma sistemleri, sıcak-soğuk su sistemleri, sıhhi tesisat, asansörler, yürüyen merdivenler gibi aklınıza ne gelirse sayabilirsiniz. Bir binanın bütün yaşam altyapısını biz kuruyoruz. Bu kapsam içindeki mühendislik ve müteahhitliğini biz yapıyoruz.”
SEKTÖRÜN GELECEĞİ PARLAK
İşte tam bu noktada yeni trendlerle, müteahhitlik işinin özünün de değiştiğini görmek mümkün… Bu tüm sektör için yan sanayiden müteahhitliğe önemli bir konu… Burak Kızılhan şu bilgileri veriyor: “Binaların iş hacminin yüzde 40‘ı şu an teknik müteahhitlik tarafından geliyor. Baktığınızda 1980’lerde bu oran çok daha düşüktü. Şimdi ise ortalama giderek yükseliyor. Binaların akıllanması, sürdürülebilirlik burada önemli rol oynuyor. Yeşil bina dediğimiz sistemler geliyor artık. O yüzden her geçen sene payımız artıyor. Doğal olarak sektörün de payı artıyor ve bu yüzden cirolar ve kontrat bedelleri de yükseliyor. Hava limanlarında, veri merkezlerinde, hastanelerde ve benzeri özel binalarda bu oran yüzde 60-70’e kadar çıkıyor. Stadyumlarda artık yüzde 55‘e kadar çıkıyor örneğin. ‘Akıllı şehir’, ‘akıllı bina’lardan geliyor. Belki ‘akıllı ülkeye’ gidecek bir 5-10 sene sonra çünkü artık herkes sürdürebilirliğe odaklanıyor. Enerji tasarrufu, su tasarrufu dikkatli kullanmamız gerekiyor her şeyi… Bunların hepsi tamamen teknik müteahhitlik ile ilgili ve sektörün geleceği çok parlak.”
İLK 10 ŞİRKET ARASINDA
Dünyada teknik müteahhitliğin yükselişini AE Arma-Elektropanç çok iyi yakalamış. Kızılhan’ın verdiği bilgiye göre şirketin uluslararası alana çıkışı 2001… Kısa sürede önemli yol alınmış. Burak Kızılhan şöyle anlatıyor: “Sektörümüzün dünyadaki önemli yayını ENR (Engineering News-Record) tarafından uluslararası müteahhitlik listesi yayınlanıyor her sene biliyorsunuz. Dünyadaki ilk 250 uluslararası müteahhidin sıralandığı bir liste bu… Biz 2014 yılından beri bu listeye giriyoruz. Son 3 yıldır kademeli olarak hep yükseldik. Bunun önemi şurada; tabii her yıl başarılı 20-25 Türk şirketi de giriyor bu listeye… Fakat hazırlanan bu 250 şirketlik listenin neredeyse yüzde 95’i ana müteahhitlik işi yapan firmalardan oluşuyor. Kısaca o listedeki 250 müteahhitlik firmasının 6-7, belki en fazla 10 tanesi sadece ‘teknik müteahhitlik’ işi yapıyor ve Türkiye’den de tek biz varız. Yani, aslında “teknik müteahhitlik” alanında, uluslararası ilk 10 firma arasında yer almış oluyoruz. Bu yüzde 100 çok önemli ve hem bizim için bir gurur, hem Türkiye için bir gurur. Ama dediğim gibi liste uluslararasında iş yapanları kapsıyor…”
İNGİLTERE’DE REZİDANS İŞİ
AE Arma-Elektropanç olarak dünyada bu işi nasıl yaptıklarını soruyorum: “Şu an 3 kıtada, 9 ülkede operasyonlarımız sürüyor. Ağırlıklı olarak Rusya Federasyonu ve Orta Doğu, Dubai, Abu Dabi’de işlerimiz var. İngiltere’de işlerimiz var.” İngiltere deyince biraz duruyorum. Çünkü İngiltere iş yapılması ki bu her iş için geçerli çok zor bir ülke. Bunu özellikle sorduğumda biraz daha geniş bir bilgi veriyor Burak Kızılhan: “2015’te girdik İngiltere pazarına… 150 ülkede Türk müteahhitler iş yapıyor. Ama inanın İngiltere’de hiçbiri yok. Dediğiniz gibi, standartları farklı, altyapısı farklı, iş yapmak çok zor. Zorlandık tabii ama şu an İngiltere’nin en lüks rezidansı, ‘Belgravia Gate’in tüm ‘teknik müteahhitlik’ işlerini biz yapıyoruz. En lüks rezidans baktığınızda ve bir daire yaklaşık 70 milyon pounda satılıyor. Biz 11 daire yapıyoruz… Diğer yandan baktığınızda çok zor piyasa ama o kadar çok iş var ki… Londra’da her yer vinç, inşaat… Manchester, Liverpool gibi şehirlerde de inanılmaz çok iş var. Şu an iki tane havalimanı için kısa listeye kaldık. 3 tane iş için teklif verdik ve neticelenmesini bekliyoruz. Bunlar arasında hastane işi var yine lüks rezidans var. İngiltere bizim için önemli pazarlardan bir tanesi olacak.”
750 MİLYON DOLARLIK 16 PROJE
Biraz da işlerin parasal ve proje boyutundan, Dubai ve Moskova’daki çalışmalardan bahsediyor Yönetim Kurulu Üyesi Burak Kızılhan: “Bizim şu anda devam eden 16 tane projemiz, 750 milyon dolar kontrat bedelimiz var. Onun dışında Orta Doğu ile ilgili söylemem geren bir şey var. Orta Doğu’nun en büyük 3. teknik müteahhitlik firması seçildik geçen sene Dubai’de. Dubai’deki Legoland’i biz bitirdik. Şu an dünyanın en büyük havalimanı olacak Dubai Maktoum Airport’un yine teknik müteahhitlik işlerini biz yapıyoruz. İki sene sonra bitmesi planlanıyor ve 220 milyon yolcu-yıl kapasitesi olacak. Onun yanında ki alışveriş merkezinin teknik müteahhitlik işlerini de biz yapıyoruz. London Eye gibi bir şey yapıyorlar, Dubai Eye adıyla. Buradaki 250 bin metrekarelik alışveriş merkezini biz yapıyoruz ve 3-4 ay sonra teslim edeceğiz. Onun dışında şu an devam eden 5 projemiz var orada. Dubai’de Dubai Üniversitesi projesini yeni bitirdik. Onun dışında Rusya’da büyük projelerimiz var ve ciromuzun yaklaşık yüzde 25’i oradan geliyor. Moskova Domodedovo Uluslararası Havalimanı’nı yapıyoruz. Avrupa’nın en büyük hava limanlarından bir tanesi olacak. Avrupa’nın en yüksek binası tamamladık Moskova’da, “OKO Tower”… Onun dışında Cezayir’de dünyanın en büyük 4. camisini, Büyük Cezayir Camisi’ni yapıyoruz.”
