Berat Kandili
Bu gece, "Berat Kandili" gecesidir.
Berat'ın kelime manası, "köleyi azad etme belgesi, kefalet belgesi, diploma"dır. İmtiyaz, rütbe ve nişanları sahibine yazılı olarak bildiren "ferman"dır. Anlatıma göre, Hazreti Muhammed Efedimize "peygamberliği" bu gece "müjdelenmiş"tir. Kur'an-ı Kerim bu gece indirilmiştir.
Kur'an-ı Kerim'in indirilişi, "Duhan Suresi"nin ilk ayetinde şöyle yazılıdır: "Ha'mim, apaçık olan kitaba and olsun ki biz O'nu mübarek bir gecede indirdik. Doğrusu biz insanları uyarmaktayız. Tarafımızdan bir emirle her himmetli iş o gecede hükmedilir."
Ancak ayette sözü geçen gecenin "Berat" gecesi mi, yoksa "Kadir" gecesi mi olduğu konusunda "birlik" sağlanamamıştır.
Din bilginlerinin tefsirine göre Kur'an-ı Kerim'in toptan indirimi ile kısmi indirimi farklı olduğundan, hem Berat gecesi ve hem de Kadir gecesi için söylenenler doğrudur.
Kadı ve Ebu's - Suud'a göre, "Kur'an ilk defa Kadir gecesi cümleten (toptan) Levh'den dünya semasına indirildi. Cebrail (a.s.) ise sefereye (yazıcı meleklere) imla etti. Sonra da
Berat gecesi başlayarak, yirmi üç senede Peygamber Efendimize kısım kısım indirildi."
Bu tereddütü İslam alimleri yıllardır tartışır.
Sayın okuyucularıma "dini anlatım çerçevesinde" bu tartışmalardan bir özet vermek istiyorum. "Rivayet olunur ki: Atiyye-i Haruri, Kur'an'da yer alan, "Gerçekten biz onu Kadir Gecesi'nde indirdik." (Kadr, 97/1) ifadesi ile "Gerçekten biz onu mübarek bir gecede indirdik." (Duhan, 44/3) ifadesi, arasındaki çelişkiye işaret ederek İbnü Abbas Hazretlerine sordu: Yüce Allah, Kur'an'ı ayların hepsinde indirmiş iken bu nasıl sahih olur? İbnü Abbas (r.a.) Hazretleri de dedi ki: "Kur'an cümleten (toptan) Levh-i mahfuzdan Beyti Ma'mura indi ki o dünya semasıdır. Sonra onun arkasından olayların çeşitlerine göre, durumdan duruma nazil oldu."
Demek ki Kur'an'ın bir toptan inişi, bir de kısım kısım inişi vardır. Toptan inmesi bir defada olmuştur. Buna daha çok "İnzal" deyimi uygundur. Peygambere kısım kısım inmesi ise yirmi üç seneyi almıştır. Buna da "Tenzil" deyimi uygundur.
Bunların aynı manada kullanılmaları yadırganmadığı gibi, "Tenzil"in her necmi (kısım kısım inmesi) ayrıca düşünüldüğü zaman yine "İnzal" denilmek uygun olacağından, birinin bir gecede (Berat), birinin de diğer bir gecede (Kadir) olması iki rivayetin uzlaştırılmasına daha uygun gelecektir. Şu halde "mübarek gece"nin "Berat Gecesi" olması, "Gerçekten biz onu Kadir Gecesi indirdik" (Kadr 97/1) buyurulmasına aykırı olmayacaktır. Müslümanların bu geceyi "Berat" ve "Sakk" gecesi olarak adlandırmaları ile ilgili anlatım ise şöyledir: "Kur'an'da 'Mü'minun' suresinin 72'nci ayetinde, ücret ve karşılık anlamına kullanılan 'haraç', tamamen alındığında, haracı alan verenin beraetlerini (temize çıkmalarını) dile getiren 'sakk' (bir senet) yazıp eline verir. Aynı şekilde Allah Teala da bu gece mümin kullarına 'berat' yazar."
Tefsirlere göre bu gecenin beş özelliği vardır: (1) Her hikmetli (değerli) iş açığa çıkar. (2) Her kim ki 100 rekat namaz kılar ise Allah ona 100 melek gönderir. Otuzu cenneti müjdeler. Otuzu cehennemden korur. Otuzu dünya afetlerinden korur. Ve diğer onu da şeytandan korur. (3) Bu gece Kelb kabilesinin koyunlarının kılları sayısınca rahmet iner. (4) Yüce Allah bu geceyi hakkıyla ihya edip af dileyenlere mağfiret eder. (5) Bu gecede Resulullah (S.A.V.)'a şafaatın tamamı verilmiştir. Peygamber Efendimiz bu gece ile ilgili şöyle buyururlar: "Şaban ayının onbeşinci gecesi olduğu zaman geceyi ibadetle ihya edin. Gündüzünde oruç tutun. Çünkü Allah Teala o gece güneş doğuncaya kadar dünya alemine rahmet nazarıyla bakar ve buyurur ki:
- Yok mudur istiğfar eden, mağfiret edeyim.
- Yok mudur dert ve musibete duçar olan, şifasını vereyim.
- Daha ne gibi dilekleri olanlar varsa istesinler vereyim."
Bu gece, Kameri ayların sekizincisi olan Şaban ayının 14'ünü, 15'ine bağlayan gecedir. Allah kısmet eder ise, 15 gün sonra Ramazan'ı idrak edeceğiz.
Tüm Müslümanların bu önemli gününü ve gecesini kutlarım.