Benzindeki vergide rekoru kimseye bırakmıyoruz!

Bilinmeyen bir durum değil; ama, somut rakamlarla karşımıza çıkınca daha bir çarpıcı oluyor. Petrol Sanayi Derneği (PETDER) verilerine göre, 2011 yılı ortalamasında benzine yaptığımız her ödemenin yüzde 60.4'ü, motorine yapılan ödemenin yüzde 51.1'i, LPG'ye yapılan ödemenin de yüzde 46.1'i KDV ve ÖTV'den oluştu.

Bu yapı birden ortaya çıkmış 2011'e özgü bir durum değil kuşkusuz, vergideki kolaycılığın sonucunu yaşıyoruz. Yıllardır süren dolaylı vergiyi dolaysız vergiye tercih etme ya da tercih etme durumunda kalmanın bir sonucu. Belki daha kötüsü, bu yapı daha çok uzun yıllar devam edecek. Bu yapıyı değiştirmeye niyet de yok; niyet olsa bile bunu gerçekleştirebilmek öyle bugünden yarına mümkün olacak kadar kolay da değil.

Verginin mali güce göre alınması esastır, değil mi. Gelir vergisinde dilimler niye vardır, taşıt vergilerinde niye aracın değeri esas alınır; temel amaç, vergiye konu gelirin düzeyine ya da sahip olunan varlığın değerine göre vergi almaktır çünkü.

Bu temel ilkeyi ülke boyutuna taşırsak karşımıza nasıl bir tablo çıkıyor peki…

Yine PETDER verilerinden öğreniyoruz ki, Türkiye Avrupa Birliği ülkeleri arasında akaryakıtta (örneğimizde benzin) oran olarak değil, miktar olarak da en çok vergiyi alan ülke. Ama Türkiye bu sıralamada en çok milli gelire sahip ülke değil ki…

Avrupa'nın en zengini biz değiliz; ama en zenginiymiş gibi benzinden en çok vergiyi biz alıyoruz.

Türkiye, benzinde litre başına 1.04 euro dolaylı vergi alıyor. Türkiye'den sonra en fazla vergi alan ülke İngiltere. İlk beş ülke sıralamasında daha sonra İsveç, Danimarka ve Belçika geliyor.

Biz, 10 bin 67 dolar olan kişi başına gelirimize karşılık benzinin litresinden 1.04 euro vergi alıyoruz. İngiltere 0.93 euro ile bize yakın düzeyde vergi alıyor almasına ama, bu ülkede kişi başına gelir 36 bin dolar. İsveç'te vergi 0.92 euro, kişi başına gelir 49 bin dolar; Danimarka'da vergi 0.89 euro, kişi başına gelir 56 bin dolar; Belçika'da ise vergi 0.88 euro, kişi başına gelir 43 bin dolar.

Benzinden alınan vergiye ilişkin sıralamada ilk beş dışında kalan kişi başına gelirin 40 bin doların üstünde olduğu AB üyesi altı ülke var. Bu ülkelerdeki kişi başına gelir ve vergi tutarı şöyle:

Hollanda 47 bin dolar, 0,87 euro; İrlanda 46 bin dolar, 0,68 euro; Avusturya 45 bin dolar, 0,73 euro; Finlandiya 44 bin dolar, 0,81 euro; Fransa 41 bin dolar, 0,86 euro; Almanya 40 bin dolar, 0,87 euro.

Kişi başına gelirin 84 bin dolar olduğu Norveç ile 68 bin dolar olduğu İsviçre, AB üyesi olmadıkları için listede yer bulunmuyorlar.

En az vergi alan ülkeler

Benzinden litre başına en az vergi alan ülke Slovenya. Kişi başına geliri 24 bin dolar olan bu ülke, benzinden yalnızca 0.47 euro vergi alıyor.

Bizde kişi başına gelir 10 bin dolar, vergi 1.04 euro, Slovenya'da kişi başına gelir 24 bin dolar, vergi 0.47 euro… Bu dengede bir terslik var değil mi…

Daha çarpık tablolar da yok değil. Örneğin Lüksemburg. Kişi başına gelirin tam 109 bin dolar olduğu bu ülke, benzinden yalnızca 0.55 euro vergi alıyor.

Güney Kıbrıs Rum Yönetimi bile 29 bin dolara yaklaşan kişi başına gelirine rağmen benzine yalnızca 0.53 euro vergi uyguluyor.