Belirsizlik ve kırılganlık artıyor
ABD Merkez Bankası'nın kendi ekonomisini durgunluktan çıkarmak için aldığı kararlar, bir yandan küresel düzeydeki belirsizliği artırır ve söz konusu ülkeyi yalnızlığa sürükleriken diğer yandan finansal sermayeyi kısa vadede memnun eden yaklaşımların sorunları ağırlaştırarak çıkar çatışması ve uzlaşmazlığı derinleştirdiğini gözler önüne seriyor. Mevcut eğilimlerde ısrar edilmesi durumunda sorunların ağırlaşması, güven bunalımının derinleşmesi ve her ekonominin kendi başının çaresine bakmak zorunda kalarak korumacı eğilimlere yönelmesi kaçınılmaz olacak gibi görünüyor. Döviz kurları konusunda ABD ile Çin arasındaki çekişmenin diğer ekonomileri farklı arayışlara itmesi olasılığı güçleniyor. Avrupalı ülkelerin de parasal genişlemenin yeni varlık balonları yaratarak küreel ekonomik büyümeye zarar vereceği yönündeki eleştirilerini açıkça dile getirmesi daha farklı bir yoruma izin vermiyor.
Avrupalı ekonomiler de gerçeği görüyor. Federal Reserve'nin devreye soktuğu yeni parasal genişleme Euro'nun da aşırı değerlenmesine yol açacak, devamında hem ekonomi daralacak ve işsizlik artacak, hem de bütçe açıklarının daha da büyümesi mali sektördeki birikmiş sorunların ağırlaşması kaçınılmaz olacak. Bu duruma seyirci kalınır ise ABD'nin içine düştüğü açmaz yaşanacak, parasal genişleme ile gün kurtarılacak!
Önde gelen gelişmekte olan ekonomiler bu duruma düşmemek için gerekli tedbirleri alıyor ve böyle yapmamaları konusunda ikna edilemiyor iseler, Avrupalı yetkililerin de durumlarını gözden geçirmek zorunda kalacakları görülüyor. ABD'li yetkililerin küresel düzeyde beklentileri yönlendirip, sorunları ağırlaştırarak günü kurtarma döneminin ömrünü tamamlama aşamasına yaklaştığını inkâr etmek zorlaşıyor.
Rekabet gücündeki çöküşe bağıl olarak faaliyet gelirleri azaldıkça finansal varlık balonları da faaliyet gelir yaratıp, temel ilkeleri ve tasarruf bilincine çökertmek, tüm ekonomileri de bu yola teşvik etmek yolu ile göreceli güç dengesini korumak stratejisi çökmüştür. Bazı ekonomiler ısrarla faaliyet gelirlerindeki erimeyi önlemek, temel ilkeleri ve tasarruf bilincini korumak, doğru bildiğinden vazgeçmemek konusunda kararlı durdukça çekim merkezi olma özellikleri artıyor, güç dengeleri değişiyor. Sürdürülebilir olmayan eğilimlere bağımlı finansal işleyişin teklemesi bugüne kadar yaşanmış sorunlardan çok daha büyük olanları ile yüzleşmek zorunda kalmaları olasılığı gündeme geliyor. Batmakta olan gemi terk ediliyor.
Biraz enflasyondan zarar gelmez diyerek durgunluktan çıkmaya çalışmak sürdürülebilir olmayan ve sorunları ağırlaştıran bir yaklaşımda ısrar etmektir, günü kurtarmaktır ve modası geçmeye başlamıştır. parasal genişleme, temel hammadde fiyatlarında yükseliş ve kur savaşları şeklindeki gelişmeler bunun işaretidir. Sonuçta küresel ekonomi büyümeyi unutmak zorunda kalacağı, enflasyon ve işsizlik artışı nedeniyle büyük istikrarsızlıkların yaşanacağı bir döneme sürüklenmektedir. Biraz enflasyon kaynak transferi yaratır ve bu geniş kesimlerden sisteme doğru ise talep daralması kaçınılmazdır. Beklentilerle bu gerçeğin uzunca bir süre gizlenmesi mümkün değildir; bugün olduğu gibi bir gün gelir ve her şey açığa çıkmaya başlar, genel eğilimleri yönlendirmek imkânsızlaşır. Finansal piyasaların deyimi ile riskten kaçınma eğilimi güçlenir, ikinci dip yola çıkar, Federal Reserve'nin daha da çok para vermesi bu süreci her zaman durduramaz veya geciktiremez...
Piyasaları izleyin Amerikan Doları çok sayıdaki paraya karşı ne sebeple olur ise olsun değer kaybedemiyor, fakat altın ve petrol başta olmak üzere emtia piyasaları yükseliyor ve bu hareketler de sınırlı kalıyor ise riskten kaçınma eğilimi harekete geçmek üzere demektir; daha fazla likidite vererek günü kurtarmanın zorlaştığı anlamındadır. Federal Reserve'nin parasal genişlemeye gideceği beklentisi dolara diğer paralara karşı değer kaybettirmiş ve emtia fiyatlarını kısmen yükseltmiştir; fakat kararın açıklanması sonrasında işler değişmeye, tartışmalar farklılaşmaya başlamıştır. Kâr realizasyonları sonucu menkul ve gayrimenkul şeklindeki varlık fiyatlarının gerilemesi, bilançolara ilişkin beklentilerin olumsuzlaşması olasılığı yüksektir. Zira yeni risk almak isteyenlerin hacmi sınırlıdır ve riskini azaltmak isteyenlerin hacmine göre yetersiz olduğu için belirsizlik ve kırılganlık artmaya başlamış, bazı ekonomilerin daha yoğun bir şekilde tedbirli olmaya çalışması sıkıntıyı artırmıştır. Finansal piyasalarda işlem hacimlerinin ortalama olarak gerilemesi ve istikrarsız dalgalanmalar göstermesi, fiyat oynaklığının hareketli bir şekilde yükselmesi yaşanacak sıkınıların ayak sesi niteliğindedir. Bu yılın hangi fiyat düzeylerinden ve nasıl kapanacağı pek belli değildir, fakat 2011 yılında 2009 ve 2010 senelerindekine benzer eğilimlerin yaşanmayacağı kesin gibidir... Unutmayın, aza tamah etmeyen çoğu hiç bulamaz, can derdine düştüğünü gizleyenlere güvenilmez!..