Belediyelere yeni imkanlar sağlanıyor
OLAYLARIN İÇİNDEN / Tevfik GÜngör Geçen hafta sonu medyada yer alan bir haber yoğun gündem arasında dikkatlerden kaçtı. Baher Haber'e göre TBMM'ce kabul edilen bir kanun ile belediyelere, özel idarelere genel bütçe gelirlerinden önemli bir bölümün aktarılmasının önü açılmıştı. İçişleri Bakanı'nın "belediyelere son armağan" diye adlandırdığı bu kanun ile özel tüketim vergisi'nden (ÖTV) belediyelere pay ayrılacak. Önce haberi aktarayım: "Petrol ürünleri üzerinden alınan ÖTV'nin tamamı, motorlu taşıtlardan alınan ÖTV'nin yüzde 28'i, alkollü ve gazlı içeceklerden alınan özel tüketim vergisinin yüzde 60'ı, özel iletişim vergisi, şans oyunları vergisi ve özel işlem vergisinin tamamı belediyelerin pay alacakları havuza dahil edilecek. Belediyeler ve il özel idarelerine, genel bütçe vergi gelirleri tahsilatı toplamı üzerinden pay verilmesini öngören kanun teklifi, TBMM Genel Kurulu'nda kabul edildi. İçişleri Bakanı Beşir Atalay, bunun belediye başkanlarına, son hizmet yıllarında bir armağan olduğunu söyledi. Yasanın yürürlük tarihinin 1 Temmuz olduğunu belirten Atalay, "Dileğimiz belediye başkanlarının, bu kaynakların kıymetini bilmeleri" dedi. Kanuna göre, il özel idareleri ve belediyelere, genel bütçe vergi gelirleri tahsilatı toplamı üzerinden pay verilecek. Pay, genel bütçe vergi gelirleri tahsilatı toplamından, vergi iadeleri düşüldükten sonra kalan net tutar üzerinden hesaplanacak. - Genel bütçe vergi gelirleri tahsilatı toplamının yüzde 2.85'i büyükşehir dışındaki belediyelere, - Yüzde 2.50'si büyükşehir ilçe belediyelerine ve - Yüzde 1.15'i il özel idarelerine ayrılacak. Ayrıca, - Büyükşehir belediye sınırları içinde yapılan genel bütçe vergi gelirleri tahsilatı toplamının yüzde 5'i ile, - Genel bütçe vergi gelirleri tahsilatı toplamı üzerinden büyükşehir ilçe belediyelerine ayrılan payların yüzde 30'u büyükşehir belediyesinin payı olacak. Bakanlar Kurulu, bu oranları 2 katına kadar artırabilecek veya indirebilecek. Kanunla, daha önce mahalli idarelere ayrılan paya dahil edilmeyen, genel bütçe vergi gelirlerinin bir kısmı matraha dahil edilecek. Böylece, belediyelere ayrılan pay havuzu büyütülecek. -Buna göre, petrol ürünlerinden alınan ÖTV, motorlu taşıtlardan alınan yüzde 28'lik ÖTV, -Alkollü ve gazlı içeceklerden alınan yüzde 60'lık ÖTV, -Özel iletişim vergisi, şans oyunları vergisi ve özel işlem vergisi belediyelerin pay hesabına dahil ediliyor. Genel bütçe vergi gelirlerinden belediye ve il özel idarelerine ayrılan payların dağıtımına esas olacak belediye ve il nüfusları, her yılın ocak ayından geçerli olmak üzere TÜİK'ten alınarak, İller Bankası ve Maliye Bakanlığı'na bildirilecek. Dağıtımda, -Nüfus kriterinin yanında, - Yüzölçümü -Gelişmişlik seviyesi, - Köy sayısı gibi kriterler de esas alınacak. İl özel idareleri ve belediyelerin devlete olan borçları, Maliye Bakanlığı veya İller Bankası'nca belediyelere her ay genel bütçe vergi gelirleri tahsilatı toplamı üzerinden ayrılacak tutardan kesinti yapılarak alacaklı idarelere ödenecek. Yasa, büyükşehir belediyelerine, tüzel kişiliği ilk mahalli idareler genel seçiminde sona erecek ilçe ve ilk kademe belediyelerinden pay verilmesini de öngörüyor. Bu ilçe ve ilk kademe belediyelerine, genel bütçe vergi gelirleri tahsilatı toplamı üzerinden ayrılan yüzde 30'luk pay, büyükşehir belediyelerine aktarılmaya devam edecek. Bütçeden belediyelere aktarılacak payları Maliye Bakanlığı aylık olarak hesaplayacak. Tahsil edilen ayı takip eden ayın sonuna kadar İller Bankası'na aktaracak. Payları, belirtilen süreler içinde ilgili idarelerin hesaplarına yatırmayan sorumluların, 5 maaş tutarı kadar aylıkları kesilecek. Kamu oyunun dikkatinden kaçan bu düzenlemeler, genel vergi gelirlerinden mahalli idarelere önemli ölçüde fon aktarımına imkan verecektir. Mahalli idarelerin gelir kaynakları güçlenecek buna karşılık merkezi hükümetin imkanlarında önemli azalma ortaya çıkacaktır.