Belediye alacaklarının 7143 Sayılı Kanun kapsamında yapılandırılması
AHMET ARSLAN - Denetçi, MBA, CPA
Diğer kamu idareleri gibi belediyelerin de 213 sayılı Kanun’a göre tahakkuk eden ve 6183 sayılı Kanun’a göre takip ve tahsil edilen alacakları bulunmaktadır. 7143 sayılı Vergi Ve Diğer Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına İlişkin Kanun bu türden alacaklar ile diğer bazı alacakların yeniden yapılandırılmasına ilişkin düzenlemeler yapmıştır. Söz konusu kanunun uygulanmasına ilişkin ayrıntılı usul ve esaslar içinse 1 Seri Nolu Vergi Ve Diğer Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılmasına İlişkin 7143 Sayılı Kanun Genel Tebliği yayımlanmıştır. Kanun hükümlerinin uygulanmasında Kanunla birlikte söz konusu tebliğ hükümlerinin de göz önünde bulundurulması gerekmektedir.
Kapsam
Kanunun “Kapsam ve Tanımlar” başlıklı 1’inci maddesinin (g) fıkrasına da şu şekilde düzenlenmiştir:
Vadesi 31/3/2018 tarihinden (bu tarih dâhil) önce olan belediye vergi ve harçları Kanun kapsamında olduğu gibi belediyelerin vergi ve harçlar dışında 6183 sayılı Kanun’a göre takip ve tahsil edilmesi gereken ve vadesi 31/3/2018 tarihinden (bu tarih dâhil) önce olan alacakları da (idari para cezaları ile 2464 sayılı Kanun’un mükerrer 97’nci maddesinin (b) fıkrası gereğince belediyelere ödenmesi gereken maden gelirleri payı hariç) Kanun kapsamında bulunmaktadır.
Öte yandan, 6183 sayılı Kanun’a göre takip ve tahsil edilmemekle birlikte vadesi 31/3/2018 tarihi itibarıyla geldiği halde bu Kanunun yayımı tarihi itibarıyla ödenmemiş olan su, atık su ve katı atık ücreti alacakları ile irtifak hakkı ve kiralama işlemlerinden kaynaklanan (kaynak sularının kira bedeli dâhil) ve kullanım bedelleri ve hasılat payları 7143 sayılı Kanun kapsamında bulunmaktadır.
Son olarak, 7143 sayılı Kanun’un 2’nci maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinde, kanunun yayımlandığı 18/5/2018 tarihi itibarıyla (bu tarih dâhil) kesinleştiği hâlde ödeme süresi henüz geçmemiş bulunan alacaklar için de Kanun hükmünden yararlanılabileceği belirtilmiştir.
1. Yapılandırma halinde tahsilinden vazgeçilecek tutarlar
1.1. Emlak vergisi
İlk olarak belirtmek gerekir ki, 2018 yılına ilişkin olarak 31.03.2018 tarihi itibariyle tahakkuk eden emlak vergisi 7143 sayılı Kanun kapsamında olup söz konusu verginin yeniden yapılandırılması yasal olarak mümkün değildir. Zira, söz konusu verginin normal vadesi (31 Mayıs ve 30 Kasım 2018) Kanunun yayımı tarihi itibariyle henüz geçmemiştir.
1.1.1. Tahakkuk etmemiş olan emlak vergisi
1) Emlak vergisi aslı ile
2) Kanunun yayımı tarihine kadar Yİ-ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak vergi aslı üzerinden hesaplanacak tutarın, Kanunda belirtilen süre ve şekilde ödenmesi halinde;
1) Vergiye bağlı gecikme faizi,
2) Gecikme zammı,
3) Vergi cezalarının,
tamamının tahsilinden vazgeçilir.
1.1.2. Tahakkuk ettiği ve vadesi geçtiği halde ödenmeyen emlak vergisi
31.03.2018 tarihi itibariyle tahakkuk ettiği halde kanunun yayımı tarihine kadar ödenmeyen emlak vergisi tutarları aşağıda da ayrıntılı olarak açıklanacağı üzere diğer vergi alacaklar gibi yapılandırılacaktır.
1.2. Emlak vergisi dışındaki diğer alacaklar
Kanunun kapsadığı dönemlere ilişkin kesinleşmiş olup, kanunun yayımlandığı 18/5/2018 tarihi (bu tarih dâhil) itibarıyla vadesi geldiği hâlde ödenmemiş vergiler kapsamında ödenecek alacak tutarının tespiti için vergi asıllarına;
• Vade tarihinden, kanunun yayımı tarihine kadar geçen süre için gecikme zammı yerine,
• Daha önce hesaplanmış gecikme faizi olması hâlinde, bu faizin hesaplandığı süre dikkate alınarak, gecikme faizi yerine,
Yİ-ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak Yİ-ÜFE tutarı hesaplanacaktır.
Bu durumda borçluların ödeyeceği tutar;
1) Vergi aslı ve
2) Hesaplanan Yİ-ÜFE tutarından, ibaret olacaktır. Yapılandırılan bu alacak tutarının, kanunda öngörülen süre ve şekilde ödenmesi hâlinde;
1) Vergi aslına ilişkin gecikme zammı ve gecikme faizi,
2) Vergi aslına bağlı vergi cezaları ile bu cezalara uygulanan gecikme zamlarının tamamı.
3) Vergi aslına bağlı olmayan cezaların %50’si ve bu cezalara bağlı gecikme zamlarının tamamının, tahsilinden vazgeçilir.
Ancak kanunun sağladığı bu imkandan yararlanmak için gerekli şartları taşıyan borçluların bu imkandan yararlanmak için; dava açmamaları, açılmış davalardan vazgeçmeleri ve kanun yollarına başvurmamaları şarttır.
2. Başvuru süresi ve şekli
7143 sayılı Kanun’un 9’uncu maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinde, ilgili maddelerde yer alan özel hükümler saklı kalmak kaydıyla kanundan yararlanmak için yapılacak başvuruların süreleri belirlenmiş ve kanunun yayımı tarihini izleyen ikinci ayın sonuna kadar ilgili idareye başvuruda bulunulması şartı getirilmiştir.
Buna göre, belediyelere, büyükşehir belediyelerine, büyükşehir belediyeleri su ve kanalizasyon idarelerine bağlı tahsil dairelerine olan ve kanunun 2’nci maddesi kapsamına giren alacakları bu madde kapsamında ödemek isteyen borçluların 31 Temmuz 2018 tarihine (bu tarih dâhil) kadar bu idarelere yazılı olarak başvurmaları gerekmektedir.
3. Ödeme
Bu hüküm çerçevesinde; belediyelere borçlu olanların kanunun 2’nci maddesi hükmünden yararlanmak istemeleri hâlinde, 31 Temmuz 2018 tarihine (bu tarih dâhil) kadar borçlu bulundukları belediyelere başvurmaları gerekmektedir. Madde kapsamında yapılandırılan borçların ilk taksit ödeme süresi içinde tamamen ya da ikişer aylık dönemler hâlinde azami onsekiz eşit taksitte ödenmesi mümkün olup ilk taksit ödeme süresi 1 Ekim 2018 (30/9/2018 tarihi Pazar gününe rastladığından) tarihi mesai saati bitiminde sona ermektedir.
Kanunun 9’uncu maddesi hükmü ile azami taksit süresi 18 eşit taksit olarak belirlenmiş olmakla birlikte 6, 9 ve 12 eşit taksitte ödeme seçenekleri de bulunmaktadır. Kanun hükümlerinden yararlanmak için başvuruda bulunanlara peşin veya taksitle ödeme imkanı sağlanmaktadır. Bu imkandan yararlanmak için her halükarda 31 Temmuz 2018 tarihine (bu tarih dâhil) kadar belediyeye yazılı olarak başvurmaları gerekmektedir. Başvuru dilekçesinde kanun hükümlerinden yararlanma isteğinin yanı sıra peşin veya taksitle ödeme tercihinin de belirtilmesi gerekmektedir.
Ödeme seçeneğine göre ödenecek toplam miktarda değişiklik olmaktadır. Bununla birlikte, ister peşin ödeme isterse de taksitle ödeme seçeneği tercih edilsin alacağın aslında indirim yapılması mümkün değildir.
Öte yandan, kanunun 9’uncu maddesi hükmüne göre Bakanlar Kurulu, bu kanunda öngörülen başvuru ve ilk taksit ödeme sürelerini bir aya kadar uzatmaya yetkilidir.