Beklentilerde düzelme eğilimi
2009 yılı dördüncü çeyreğindeki yüzde 6'lık büyüme sanayi üretiminden kaynaklandı. Sanayi üretim endeksi bahsekonu dönemde yüzde 9 artarken GSYİH yüzde 11,4 oranında yükseldi. Bu GSYİH rakamı bu sene içinde büyük ihtimalle aşağı doğru revize edilecek ancak istatistiklerin verdiği genel mesaj, 2009'un son çeyreğinde, sanayi üretimininin 2008'in aynı döneminde kaybettiği üretimi büyük ölçüde kazandığı yönünde.
2010 yılında ne olacağı ile ilgili elimizde senenin ilk çeyreğinde gelen bilgiler sanayi üretimindeki toparlanmanın devam ettiği yönünde. Ancak takvim ve mevsimselikten arındırılmış endekse bakıldığında, Ekim ayında başlayan büyümenin şu ana kadar sanayi üretimini 2008 seviyesine dahi getirmediği görülüyor. Dolayısıyla üç senelik büyüme kaybıyla karşı karşıyayız.
Büyüme ihraç pazarları ve/veya iç pazardan kaynaklanabilir. Dış pazarlardaki dalgalanma ve kur üreticileri zorlamaya devam edecek. İhracattaki son aylkardaki olumlu gelişmelere rağmen, 2009 yılında kaybedilen 30 milyar dolarlık ihracatın yeniden ne zaman kazanılacağı şu an itibariyle belli değil.
İç pazardaki gelişmeleri ise, banka likiditesinin güçlü olduğu gözönünde tutulursa , büyük ölçüde bakıldığında bir iyileşme trendinin oluştuğu ve güçlenmenin devam etmesi durumunda iç talebe yansıyacağı anlaşılıyor.
Tüketici güven endeksinde 2009 Kasım ayından itibaren başlayan yükseliş trendi yavaş olsa da güçlenerek devam ediyor. Trenddeki bu düzelme yönelişi endeksin geleceğe yönelik tüm alt kalemlerinde (satın alma gücü, iş bulma ihtimali, dayanıklı tüketim malı alma ihtimali, konut satın alma/inşa, konut tamiri) değişik ölçülerde olsa da olumlu yönde.
Öte yandan, benzer bir trendin işletmeler tarafında da oluşmaya başladığı görünüyor. TCMB'nin ürettiği Reel Kesim Güven Endeksi, 2009 yılının Mayıs - Aralık ayları arasındaki durağan seyrini son aylarda yavaş da olsa olumlu yöne çevirdi. Alt kalemlerden "g elecek üç aya ait ihracat sipariş" ve "üretim hacmi" beklentileri özellikle Ocak ayında olumlu yönde büyük bir kırılma yaşadı. Daha önemlisi, 2008 Ağutos ayından 2009 ilk çeyreğine kadar tarihi düşüş yaşayan özel kesim yatırım eğiliminin tarihi yüksekliklerdeki 2008 başı seviyelerine ulaştığı görülüyor. Bu göstergeyi çok önemsemeliyiz.
Sözün özü: iç piyasada, hem tüketici hem de işletmeler tarafında beklentilerde olumlu yöndeki gidiş eğer güçlenmeye devam ederse, önümüzdeki dönemde daha güçlü bir canlanmayı görebiliriz. Şu an itibariyle sanayi üretiminin 2008 öncesi döneme ancak ulaşmış olması baz etkisinin sürece olumlu yönde etki yapacağını gösteriyor.