Beklentiler, sadece enflasyonu körüklemiyor…
Son dönemde sıkça anlatıyordu üreticiler…
Dün yurt içi ve yurt dışında önemli işler yapan bir müteahhit anlattı…
“Döviz kurundaki artış nedeniyle, hammadde için yaptığımız anlaşmaların tamamı bozuluyor…
Satıcı, ‘döviz daha da yükselecek.’ Ve ‘sattığı malın hammaddesini, sattığı maldan daha yükseğe alacak.’ diye ya elindeki malı satmak istemiyor, ya da yüksek fiyat veriyor…”
* * *
Herkesin bildiği gibi, döviz kurundaki yükseliş, enflasyonu yükseltiyor…
Daha önemlisi ise ‘beklentiler’…
Çünkü, tüm dünya ekonomileri beklentilerle şekilleniyor…
Dolayısıyla…
Döviz fiyatı beklentilerindeki bozulma, yatırım ve üretimi de olumsuz etkiliyor…
İthalatı, ihracatı, ticareti de olumsuz etkiliyor…
Sonra…
Bu olumsuzluklar, bütçe dengesini olumsuz etkiliyor…
Ve mali önlemlere neden oluyor…
O önlemler üretimi, yatırımı tekrar olumsuz etkiliyor…
Bu olumsuzlukların neticesinde de döviz ihtiyacı olan ve bu döviz ihtiyacını sadece ve sadece üretim ve ihracatla karşılayabilecek ülkede, döviz fiyatı yükseliyor…
Ve bu ‘kısır döngü’ ciddi tahribatlarla, krizlere neden oluyor…
* * *
Döviz kuruna müdahale yapacak kurumun adresi belli…
Yukarıda sıraladığım beklentiye dair nedenlerden dolayı, bu müdahaleyi zamanında yapmak ise çok önemli…
* * *
Beklentiler sadece ‘döviz kuru’ ile sınırlı değil…
Birçok beklenti var yatırımı ve üretimi etkileyen…
* * *
Örneğin bütçe dengesi…
Bugün, “Yıl sonunda bütçe açığı yüzde 2 mi olacak, 2.1 mi olacak?” tartışması yaşanıyor…
Yatırım ve üretimi etkileyenin, “Böyle giderse, bütçe açığı, 3 yıl sonra bu kadar olur.” korkusu olduğu unutuluyor…
* * *
İstihdam teşvikleri…
Sektörel ÖTV indirimleri…
Et ithalatı…
Borçların yeniden yapılandırılması gibi süreyle sınırlı, günü kurtarmaya yönelik palyatif önlemler, yeni beklentilerin oluşmasına ve bu önlemlerin kalıcı hale gelmesi beklentisinin artmasına neden oluyor…
Önlemler kalıcı olmayınca da moraller bozuluyor…
O günü kurtaran önlemler, geriye, borç yapısı, yatırımları, üretimi, kapasite kullanımı, istihdamı, rekabeti dolayısıyla tüm ekonomisi olumsuz etkilenmiş bir tablo bırakıyor…
* * *
Bunların yaşanmaması için eğitimden vergiye, adaletten tarıma kadar etkin ve kalıcı reformlar gerekiyor…