Batı riski tamam, doğu riski de azalıyor

Dünya ekonomisi yeni bir kulvara giriyor gibi görünüyor.  Bir süredir batı yarım kürede riskler önemli ölçüde kontrol altına alınmış gibi duruyor. Şimdi doğuda da bu yönde kıpırdanmalar var. 

 

Dünya ekonomisinde riskler azalıyor anlayacağınız. 

                                              *                 *                 *

2010 küresel krizden çıkış yılı olarak kabul ediliyor. Bu çıkış ivmesinin sürdürülemediği de biliniyor. 2011 yılının sonundan dünya ekonomisine yavaşlama hakim oluyor. Yavaşlama eğilimi yaygın oldu ama yavaşlama dozu ülkeler arasında farklılık gösterdi. Batının büyüklerinde  yavaşlama daha büyük dozlu oldu. Doğunun yeni gelişenlerinde de hız kesildi ama bu görece sınırlı kaldı. 

 

Küresel krizden çıkış sonrasında büyümenin yeniden ve yaygın biçimde hız kesmesi küresel bir risk olarak algılandı. Risk algısında da  bölgesel farklılaşma oldu. Riskin temelde  batının  gelişmişlerinden, özellikle de Euro bölgesi ülkeleriyle ABD'den kaynaklandığı görüşü kabul gördü. Batının riskleri öne çıkartıldı. Doğunun  ise büyük ölçüde batıdaki büyüme kaybının bulaşıcı etkisiyle yavaşladığı  düşünüldü.  Doğunun büyüme kaynaklı riskleri ikinci planda kaldı. Bu çözümlemenin uzantısında dünya ekonomisinin yeni bir büyüme yörüngesine oturabilmesi ve büyüme kaynaklı risklerin azaltılabilmesi için önce gelişmiş batı ekonomilerinin düzeltilerek büyüme rayına sokulması gerektiği gibi bir sonuç çıktı ortaya. 

 

Çoğumuzun dikkatini doğudan kopartıp,  batıya konsantre olmamızın nedeni bu düşünce kalıbının dünya piyasalarını esir almış olması. Dikkat ederseniz, neredeyse iki senedir her gün Avrupa riski ile oturup Amerikan riskiyle kalkıyoruz.  

                                                *                    *                     *

Bilmem farkında mısınız,  bir süredir  bu düşünce  kalıbı yönünde bazı gelişmeler oluyor. Batının yaydığı riskin azaltılıp, kontrol alınmaya başladığını ima eden  değişimler var. Burada da riskin ağırlığına göre bir yol haritası oluştuğunu düşünüyorum. Önce riskin akut boyuta ulaştığı AB cenahında  bazı şeyler değişti. Siyasi karar zafiyetinden kaynaklanan hareketsizlik ve bundan üreyen muhafazakarlık Birliğin temel siyaset organlarında alınan bir dizi kararla aşıldı. AB kendi Birliğine ve Birliğin parasına sahip çıktı ve bunu yedi düvele duyurdu. Sonra,  bu siyasi kararlılık doğrultusunda,  başta Avrupa Merkez Bankası yönetimi olmak üzere, bazı kurumsal değişmeler  girdi devreye.  Böylece AB'nin dağılacağı kabusu sonlandırıldı. Avrupa riski azaldı.

 

Bu süreçte ABD'den de iyi haberler gelmeye başladı. Fed'in kararlılığı sanki büyümeyi peşine takıp, ivmesinin yükselmesini sağladı. İstihdam artışı bir raya girdi. Konut sektörü performansının düzelmeye başladığı söyleniyor.  En son olarak da meşhur "mali uçurum" senaryosu rafa kaldırıldı. ABD riski de geriletildi.

Batı riski, bir ölçüde, tamam oldu anlayacağınız.

                                                  *                 *                 *

Bütün bu süreçte doğu ekonomilerinin görünümü hiç batı kadar kararmadı denilebilir.   Ama, doğunun da yavaşlıyor olması yavaşlaması, dünya ekonomisindeki batı kaynaklı risk in yanına bir de doğu riski koydu.  

 

Şu sıralarda haber akışını alıcı gözle izleyin. Batı kaynaklı haberler azalırken doğu kaynaklı haberlerin yoğunluğu artıyor.  Bir gün Çin'den haber gelirse ertesi gün Japonya oturuyor gündeme.  

 

Çin'in büyüme hızı kendi ölçeklerine göre ciddi ölçüde yavaşlamıştı. Son aylarda göstergeler bu sürecin tersine dönmeye başladığına işaret ediyor.Yeni açıklanan  2012 yılının son çeyrek büyüme verileri de bunu doğruluyor. Büyümenin, üstelik ekonomide ciddi bir ısınma yaratmadan,  hızlandığı görülüyor. Çin riskinin gerilemeye başladığı anlamına geliyor bu. 

 

En ilginç gelişmeler de Japonya'da oluyor. Yeni başbakan Abe'nin dayatmasıyla kulvar değiştirmek durumunda kalan Japon  Merkez Bankası şimdi  ekonominin önünü açmaya çalışıyor. Bunun haberinin ortaya çıkması bile bölge ülkelerinde heyecanı arttırmış gibi görünüyor.

Batı riskinden sonra şimdi doğu riskinin de azaldığını söylüyor bunlar. 2013 yılı için en iyi haber bu.