Başkanlık tartışmalarının ekonomiye etkisi
Gündemimizin en önemli konusu şu an ne dış gelişmeler, ne döviz kurları, ne de ülkemizin güneyinde olan olaylar, terör eylemleri varsa yoksa her şeyimizi 16 Nisan 2017 yılında yapılacak olan Anayasa Referandumu’nda çıkacak olan sonuç. Ülke insanımız adeta karpuz misali ikiye bölünmüş durumda. Sistem tartışmaları öyle bir hale getirildi ki bazılarına göre ölüm kalım bazılarına göre tüm kazanımlarımız gidecek oysa yapılacak olan referandum’da ne çıkarsa çıksın insanlar olağan hayatlarına devam edecek. Tartışmaların alevlendiği Ağustos 2014 yılında yapılan Cumhurbaşkanlığı seçiminden sonra ekonomide gelişen olayları bir değerlendirmek istiyorum. Ekonomideki gelişen olayların tamamının sadece bu tartışmalara bağlamak çok doğru değil.
■ Kişi başına gelir 2013 yılı sonunda 12 bin 480 dolar iken 2016 yılında 10 bin 700 dolara düştü. Dolar bazında 1.780 dolar azaldı. Gayri Safi Milli Hâsılamız 2013 yılında 950.3 milyar dolardan, 2016 yılı sonunda 852 milyar dolar civarında olacak. Yaklaşık 100 milyar dolarlık bir kayıp söz konusu.
■ Ekonomi 2013 yılı sonunda yüzde 8.49 büyüdü. 2016 yılının ilk iki çeyreğinde yüzde 4.5 büyüdükten sonra, üçüncü çeyreğinde yüzde 1.8 küçüldü. Son çeyrekte umut vermiyor. Tahmini büyüme %2.5-3 civarında olacak. Nerde ise büyüme potansiyeli 2013 yılı sonuna göre 3’te birine inecek.
■ Turizm geliri 2013’te 32,3 milyar dolar iken 2016 yılı sonunda 22.1 dolara düştü.
■ 2014 yılı Ağustos ayında sonunda işsizlik %9.8 iken Kasım 2016’da yüzde 12.1’e çıktı. İşsizlikte %23.5 bir artış oldu. Bu süreç arasında İşsiz sayısı 850 bin kişi arttı. 2014 yılı Ağustos ayında gençlerde işsizlik oranı yüzde 18.2 iken, Kasım 2016’da yüzde 22.6’ya çıkarak %24.2 lik bir artış oldu. Genç kadınlarda ise bu artış %42.3 ile işsizlik oranı %20.1 den %28.6 çıktı.
■ 2014 yılı Ağustos ayında enflasyon endeksi 243’den 2016 yılı Şubat ayında 302’ye çıktı. Enflasyon %24.3 arttı.
■ 2014 yılı Ağustos’ta ortalama 1 dolar kuru 2.15 TL, 1 euro 2.85 TL, döviz sepeti 2.50 TL idi. 2017 yılı 7 Mart itibarıyla dolar kuru 3.71 TL, euro kuru 3.93 TL ortalama döviz sepeti ise 3.82 TL oldu. Bu süreç içersinde dolar kurunda %72, euro %38, döviz sepetinde ise %53 artış oldu.
■ Merkez Bankası fonlama maliyeti Ağustos 2014’te %8.25’den 6 Mart 2017’de %10.62’e çıkarak %28.7 artış oldu. Kısaca özetleyecek olursak;
1) Kişi başı gelir 1,780 dolar azaldı,
2) Gayri Safi Milli Hâsıla 100 milyar dolar azaldı,
3) Büyüme 2013 yılına göre 3’te 1’e düştü,
4) Genel işsizlik %23.5 arttı, işsiz sayısı 850 bin arttı,
5) Genç erkeklerde işsizlik %24.2, genç kadınlarda ise %43.2 arttı,
6) Bu süreç içersinde dolar kurunda %72, euro %38, döviz sepetinde ise %53 artış oldu.(Döviz sepeti=Dolar+Euro/2)
7) Bankaların Merkez Bankası’ndan aldığı borç para maliyeti %28.7 arttı,
8) Turizm geliri 10 milyar dolar düştü.
Bir an önce kısır tartışmalara son verip evimizin içini toparlayıp. Bahçemizi daha güzel olması için nasıl bir çevre düzenlemesi yapacağımıza karar verip gelecek yıllarımızı planlayalım.
Eğitimde, adalette ve vergi sisteminde bir an önce yapısal reformlara öncelik verip 4. nesil sanayi devrimine ayak uyduralım.