Başbakan Yıldırım ve Maliye Bakanı Ağbal’ın açıklamalarının düşündürdükleri
Başbakanın dün bir yandan esnafa yeni desteklerin neler olduğunu açıklarken, bir yandan da tasarruf konusuna değinmesi, konuyu Ağbal’ın önceki günkü bütçe konuşmasındaki bazı unsurlarla ele aldığımda, var olan sorunların çözümünün yapısal reformlara bağlı olduğunu düşündüm. Başbakan Yıldırım dün esnafa yeni destekleri açıklarken bir yandan da tasarruf konusuna değinerek, ”Artık debdebe şaşaa yok. Yeni araç alımı yok, kapattık dükkanı “açıklamasını yapıyordu. Bir gün önce bütçe konusunda açıklamalarda bulunan Maliye Bakanı Ağbal, geçen yılın 9 ayında 12 milyar olan bütçe açığının bu yılın 9 ayında 2.6 kat artışla 31.6 milyara ulaştığını açıklıyordu.Yani bir yanda iyimser bir söylem ve önemli tasarruf önlemlerinden söz edilirken, bir yanda hazine garantili alt yapı projelerine yapılan yüksek ödemelerin getirdiği yüklerle artan açık söz konusu ediliyordu.
Önceki gün 2018 bütçesi ve 2017 bütçesinin 9 aylık gerçekleşmeleri konusunda açıklamalarda bulunan Maliye Bakanı Ağbal, hazine garantili projeler için 6.2 milyar liralık fon ayrıldığını belirtti. Bunun 3.6 milyar lirasının köprü ve otoyol araç geçişi için, 2.6 milyar lirasının şehir hastahanelerinin kira ve hizmet bedeli için olduğu açıklamasını yaptı.
Osmangazi Köprüsü'nü Hazine garantili yapan firmaya günlük 40 bin araç geçiş garantisi verilmişken, araç geçişleri 21 binde kalmış, 19 binlik geçilmemiş geçiş karşılığı firmaya ödenme zorunluluğu doğmuş. Aynı şekilde Yavuz Sultan Selim Köprüsü'nden 160 bin geçiş garantisine karşı 135 bin araç geçtiği için, 25 binlik geçmemiş araç geçişi için de Hazine'nin ödeme zorunluluğu gündeme gelmiş. Avrasya Tüneli için 68 bin araç geçişi hesabı ile yapımcı firma ile analaşma yapılmışken, oradan da beklenenden 23 bin eksik geçiş olmuş. Bunların sonucunda yapımcı firmalara 3.6 milyar ödeme zorunluğu bütçeye yüklenmiş. Aynı şekilde şehir hastanelerine kira ve hizmet bedeli olarak da 2.6 milyar liralık bir ödeme bütçeye yük olarak binmiş.
Ağbal, bir süre önce MTV’nin 2018’de yüzde 40’a çıkacağını, Kurumlar Vergisi'nin yüzde 22’ye yükseltileceğini açıklamıştı. O açıklamasında 28 milyarlık gelir artışı bekleriklerini, bunun 8 milyarının Savunma Sanayi Destekleme Fonu'na gelir olacağını söylemişti. Savunma ve güvenlik bütçesinin 2018’de 18.7 milyara ulaşacağını açıklamıştı.Tepkiler üzerine MTV oranlarında indirim yapıldı. Kurumlar Vergisi'nde de yeni düzenleme olacağı belirtildi. Irak’taki gelişmeler nedeniyle Güneydoğu'ya önemli birlik yığılmaları yapıldı. Savunma hancamalarında bir artış olacağı görülüyor.Bakalım bakanın sözünü ettiği artan vergi gelirlerinden sevunma sanayiine aktarılacak 8 milyar ek bütçede hangi alanlarda kısıtlamalarla sağlanacak.
Tabii aynı şekilde Başbakan Yıldırım’ın dün esnafa verilecek desteklerin kaynağı nereden karşılanabilecek. Başbakan esnaflara verilen işletme kredisini 150 bin liradan 200 bin liraya çıkardıklarını, işyeri almak isteyen esnafa 10 yıl vadeli düşük faizli 500 bin lira kredi vereceklerini, işyerine araç alacaklara da 5 yıl vadeli 500 bin lira kredi vereceklerini açıkladı.
Bu açıklamaların sonuç verebilmesi için bana göre uzun süredir söylenen ama hayata geçirilmeyen yapısal reformların neler olabileceğinin tesbiti, öncelik sıralaması ve süreklilik içersinde hayata geçirilmesi gerekir.