Bardağın hangi tarafına bakalım?

Kastettiğimiz sanayi üretimi verileri. TÜİK, dün haziran ayındaki gerçekleşmeyi açıkladı. Hemen her veri için olumlu ve olumsuz yönler bulmak mümkün. Hele sanayi üretimi gibi bir veride, bu yönler fazlasıyla belirgin.

Gelin önce bardağın dolu tarafına bir göz atalım:

Sanayi üretimi artmaya devam ediyor. Haziran ayındaki üretim geçen yılın yüzde 10.2 üstünde. Üretim, takvim etkisinden arındırılmış endekse göre ise geçen yıla göre yüzde 10.4 artmış durumda. Belki geçen yıla göre olan bu artışlardan daha da önemlisi 2008 yılıyla olan farkın neredeyse tümüyle kapanmış olması. Bu yılın haziran ayındaki üretim, 2008'in aynı ayındaki üretimin yalnızca yüzde 0.9 altında bulunuyor.

Bardağın bir tarafı doluysa, demek ki bir tarafında da boşluk var:

Sanayi üretimi artmaya devam ediyor etmesine ama, artış oranı yüzde 10.2 ile haziranda bu yılın en düşük düzeyine indi. Aynı şekilde takvim etkisinden arındırılmış endekse göre yüzde 10.4 olan artış da bu yılki en düşük oran. Ayrıca dikkat çekici bir yön de, geçen yıla göre olan değişimde şubat ayında ulaşılan en yüksek oranlardan sonra yönün aşağı dönmüş olması. Artış oranı her geçen ay daha da küçülüyor. Bu durum, geçen yıl üretim hızla artmaya başlamışken, bu yıl geçen yılki kadar bir artış sağlanamamasından kaynaklanıyor, makas giderek daralıyor.

2008 yılıyla olan farkın büyük ölçüde daralması elbette olumlu, ancak hala iki yıl önceki kadar bile üretim yapılamıyor olması dikkat çekici bir durum.

Öte yandan takvim ve mevsim etkisinden arındırılmış endekse göre hazirandaki üretim mayısa göre yüzde 2.1 gerilemiş bulunuyor. Bu şekilde arındırılmış endeksle hesaplanan üretim düzeyinin bir önceki aya göre gerilemesi geçen yılın ocak ayında yüzde 2.4 düzeyinde gerçekleşmişti. Yani son on yedi ayın en yüksek gerilemesi bu yıl haziranda ortaya çıkmış oldu.

Üretim istikrar kazanmışa benziyor

Genel gidişat, sanayi üretiminde ılımlı bir yükseliş eğrisinin yakalandığı yönünde. Sanayi üretim endeksinin özellikle son üç ayda istikrarlı bir yükseliş eğilimi gösterdiğini vurgulamak gerekiyor. Ancak hemen belirtelim; takvim ve mevsim etkisinden arındırılmış endekse göre haziran üretimi mayısın altında.

Ekonominin yönünü belirleyecek asıl eğilim ise ağustosla birlikte kendini gösterecek. Üretimin temmuzda da ılımlı artış eğilimini koruduğu, en azından büyük bir dalgalanma göstermediği tahmin ediliyor. Merkez Bankası'nın hesapladığı imalat sanayindeki kapasite kullanım oranı temmuzda yüzde 74.7 olarak gerçekleşti ve hazirandaki yüzde 73.6'ya göre 1.1 puan arttı. Sanayi üretiminin de bu paralelde artışını sürdürdüğü sanılıyor.

Ağustosta ise hem 2008'de, hem geçen yıl hızlı düşüşler kaydedilmişti. Bu yıl da benzer bir tablo ortaya çıkacak mı, iki ay sonra göreceğiz.

Biliyorsunuz, sanayi üretimi verilerini baz alarak GSYH'nin nasıl seyredebileceği konusunda tahmin yürütmeye çalışıyoruz. Üretimle ilgili haziran verileri bize nasıl bir ipucu veriyor? Bu konuyu da yarın ele alma niyetindeyiz.