Bankalar dışarıdan borçlanarak kredi imkanlarını artırıyor
Özel sektörün borçları gündeme geldiğinde, dikkati çeken bankaların dış borçlarının fazlalığı oluyor.
2015 yılı sonu itibariyle özel sektörün toplam dış borcu toplam 284 milyar dolar. Bu borcun 136 milyar doları, yarıya yakını bankaların dış borcu.
Bankalar sendikasyon kredisi denilen borçlanma yolu ile veya tahvil ve bono satarak yurtdışından döviz ile borçlanıyorlar.
Bu döviz kredilerini yurda getiriyorlar. İçerideki müşterilerine döviz kredisi veya TL olarak finansman imkanı sağlıyorlar.
Bankaların normalde iki büyük kaynağı var: (1) Özkaynakları, (2) Mevduat kaynakları.
Bankalarımızın topladıkları mevduat 2016 Ocak ayı sonu itibariyle 1 trilyon 200 milyar TL. Mevduatın krediye dönüşebilecek bölümü yaklaşık 1 trilyon TL.
Bankalarımızın kredi olarak kullandırabilecekleri bir başka önemli kaynak, özkaynakları. Bankalarımızın özkaynakları 2016 Ocak ayı sonunda 264 milyon TL. Özkaynak krediler için hem kaynaktır, hem de kredi sınırlamasıdır. Bankalar öz kaynaklarının en fazla 8 katı kadar (264x8=2.1 Trilyon TL) kredi verebilirler.
-Bankalarımızın mevduattan krediye dönüşebilir kaynakları ile özkaynakları toplamı 1 trilyon 300 milyar TL iken, 2016 Ocak ayı sonunda kullandırdıkları kredi toplamı 1 trilyon 500 milyar lira.
- Bankalarımız kredi imkanlarını, yurtdışından kullandıkları döviz kredileri ile yükseltebiliyorlar. İşte o nedenle bankalarımızın yurtdışı döviz kredisi borçları yüksek.
Ekonomide genel arayış (1) Kredinin bulunabilirliği, (2) Kredinin ucuzluğudur.
Bankaların krediye dönüştürebilecekleri kaynaklarının zenginliği aynı zamanda kredinin ucuzluğunu da sağlar.
Bankalarımızın yurtdışından kaynak arayışlarının döviz faizi yanında kur riski önem taşıyor. Kur riski neticede, kaynak maliyetini artırdığı ölçüde kredi faizine de yansıyor.
Bütün bunların sonunda sorun gene iç tasarrufların yetersizliğinde düğümleniyor. İç tasarrufların (1) Yeterli olması (2) Bankalara mevduat olarak yönelmesi, bankaların kredileme güçlerini artıracak. Bu beklenti uzun yıllardır gündemde ama, tasarruf oranı artmıyor, bankaların mevduat hesaplarındaki artış sınırlı ölçülerde gerçekleşiyor.
O zaman da bankalar dış kaynak arayışına yöneliyor.
