Bakliyatta fiyat artışının nedeni ve ithalata yol açan faktörler...
Bakliyat ürünlerinde ithalata dayalı terbiye hareketlerini ve sektörde yapılması gerekenleri, uzmanlarla konuştum. Sağlıklı beslenmede önemli rol oynayan bakliyat konusundaki gelişmeleri ve atılması gereken adımları özetlemeye çalıştım.
Önce nohut ardından fasulyede fiyat artışlarının ithalat ile terbiyesi gündeme gelince, buna yol açan faktörleri uzmanlarıyla ele aldım. Ekim alanlarının azalmasından, TMO’nun bakliyat alımından vazgeçmesine, tüketimdeki azalmaya, desteklerdeki yetersizliğe çeşitli faktörlerden söz ettiler. Bizim bakliyat ürünlerimizin kalitesi nedeniyle yurtdışından talep edilmesinin de etkisi olduğunun altını çizdiler.
Bakliyatta fiyat artışına ve ithalata yönelmeye neden olan faktörleri sıraladılar:
-Son 25 yılda bakliyat ekim alanları yüzde 46 azaldı. Dekar başına verimlilik artsa da gereken sonuçlara ulaşılamadı. Mercimek üretimi 900 bin tondan 350-400 bin tona, Nohut üretimi 860 bin tondan 400 bin tona geriledi. Fasülyede ton olarak gerileme olmadı ama, son 25 yılda nüfusumuz yüzde 39 arttı.
-1994-95 yıllarında tasarruf teşviklerine bağlı olarak, TMO hububat alımlarına son verdi. İthal nohuttan leblebi üretimi yapılamıyor. Nohutun yetersizliğinde yerli nohuttan leblebi yapılması da etkili oluyor. İthalatla üreticinin terbiye edilmesine son verilmeli.
-Kooperatifler aracılığıyla bakliyat üretimin planlı yapılması sağlanmalı. Bu ürünlerin hasat makinaları destekleme kapsamına alınmalı. Genç çiftçi hibe desteği kapsamında bakliyat ürünlerinin üretilmesi sağlanmalı.
-Dünya bakliyat fiyatları nohutta yüzde 80, fasulyede yüzde 4045, mercimekte 30-35 artış gösterdi. Bu dünyada kaliteli bakliyat ithalatını artırdı. Türkiye bir yandan bakliyat ihracatı, bir yandan ithalatı yapmaya başladı. Bakliyat dış ticaretimiz 550 milyon dolar fazla veriyor. Yerli tohumla üretilen bakliyatımızın üretimini artırabilirsek, 1 milyon ton değil 2 milyon ton üreterek satabiliriz. Dış ticaret açığımızın azaltılmasına yardımcı olabiliriz.
-2015’te bakliyat ekim desteği 15 kuruştan 20 kuruşa çıkınca, üretimde yüzde 5 artış oldu. Şu anda destik 35 kuruş. Ama buğday ve bazı ürünlerin ekim desteği bakliyat desteğinden daha cazip, bakliyata destek artarsa üretim artışı sağlanabilir, 17 milyar dolar olan tarımsal ürün ihracatımız artar. 2023 hedefimiz olan 40 milyar dolar tarımsal ihracat için, +657 tarım ekim alanlarını sahip çıkmalıyız. Ekim alanı kaybetmeyi durdurmalı ve artırmalıyız. Yerli tohumlarımıza sahip çıkmalıyız. Gübre, ilaç, mazot desteklerini artırmalıyız. Damlama sulamayı yaygınlaştırmalıyız. Tarımda üretim artışı için toprağa ve suya sahip çıkmamız gerekir.
Gıda sektörü içersinde yer alan bakliyat ürünleri sağlıklı beslenme açısından önemlidir. Ve bizim bakliyat ürünlerimiz kalitelidir. O nedenle konunun uzmanlarının önerileri doğrultusunda ele alınmasında, üretim alanlarının ve desteklerin artırılmasıyla üretim artışı sağlanmasına ihtiyacımız vardır. Bakliyatta fiyat artışı ve ithalatla önlem alınmak istenmesi konusunu ele aldığım, konunun uzmanlarının önerileri bunlardır...