Bakan Çelik’in 4 isyanı ve regülatörsüz tarım hayvancılık piyasası...

24 Kasım tarihinde 10 yıllık Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığını Mehdi Eken’den davralan Faruk Çelik, bir yandan bakanlık üst düzey yönetimini yenilerken bir yandan da sık sık sektör temsilcileriyle bir araya gelip diyalog içersinde aldığı kararları uygulamaya koyuyor. 

Ancak, alınan kararların daha uygulamaya girmesinin ardından, hemen alınan karaların piyasada delinmesi, Bakan Çelik’i 4 ayrı alandaki uygulamalarla ilgili isyan ettirdiği arkadaşımız Ali Ekbar Yıldırım’ın haberinde yer alıyor. 

Yıldırım’ın haberinde bu 4 konudan birinin sütte referans fiyat uygulaması olduğu belirtiliyor. 1 Temmuz 2014 tarihinden başlayarak 2 yıl süreyle 1 lira 15 kuruş referans fiyattan alım yapılması Ulusal Süt Konseyi tarafından belirlenmiş. Bakan Çelik, bu referans fiyat uygulamasının sürmesi için süt sanayicileriyle birkaç kez bir araya gelip, arz fazlası olan süt piyasasında ton başına 3 bin lira olan süttozu desteğini önerilere uygun olarak önce 4 bin liraya, ardından 4 bin 500 liraya yükseltmiş. Buna karşın, bakanın açıkladığına göre, süt sanayicileri bazı bölgelerde aracı kullanarak alım fiyatını bir liranın altına çekmeye başlamışlar. Bakanın ilk isyanı bu konuda şöyle dile geliyor: “Üreticinin ümidini kırmaya dönük adımlar atmayın, günlük düşünmeyin. O hayvanlar kesildiği zaman senin kurduğun tesisin hiçbir anlamı yok. Bugün 3 kuruşun peşine düşersen, verdiğin söze rağmen sen hala piyasada yanlış oyuncu olarak hareket edersen kendi geleceğini sıkıntıya sokarsın.” 

Kırmızı et sektörü temsilcileriyle bir araya gelen Bakan Çelik, geçen dönemde ithalat kararları nedeniyle besicilerin şikayetçi olduğu Et ve Süt Kurumu’nun ithalat yapması konusundan dolayı, bu kurumu devre dışı bırakarak, sektör temsilcileriyle tavan fiyat uygulaması konusunda anlaşarak, tavan fiyat açıklamasını onlarla birlikte yaptı. Buna uygun fiyat belirleyenler olmasına karşın, daha yüksek fiyatlar uygulamaya başlayanlar olması Bakan Çelik’i isyan ettiren ikinci konu oldu. 

Asgari ücret ve maliyet artışları nedeniyle fırıncıların ekmeğe zam yapmaları üzerine Bakan, ekmeğin maliyetini çıkararak zammın geri alınmasını istedi. Ankara Belediyesi 5 kuruş indirim yaptı. Bazı fırınlar da indirim yaptılar. Buna karşın çok sayıda fırın olması nedeniyle, yeterli sayıda üretim yapamayan fırınlar da yüksek maliyetinin zammı zorunlu hale getirdiği iddia edildi. Birçok fırın zammı geri almadı. Bu da Bakan'ı isyan ettiren üçüncü konu oldu. 

Bakanın isyan ettiği dördüncü konu, sebze ve meyvede üretici ve tüketici arasındaki fiyat uçurumuydu. Bakan Çelik, üreticiden 9 liraya alınan fındığın tüketiciye 40 liraya satılmasını, kendisini isyan ettiren dördüncü konu olarak dile getirdi. 

Bakanı isyan etiren bu tablo, bir yandan tarım ve hayvancılık alanında bazı önemli kararların hızla hayata geçirilmesi gerektiğini ortaya koyuyor. Bir yandan da regülasyon sağlayacak kurumların kurulup geliştirilmesini gerektiriyor. Bunlardan bazıları şöyle: 

-Hayvancılıkta besi ırkına geçişin sağlanması ve etçil hayvan varlığının yerli hayvan ırkı üretiminin artırılması bunlardan biri. Et içinde kullanılan süt ırkı Holstein ağırlıklı yapı değiştirilmeli. 

-Meralar islah edilmeli ve pahalı yemle hayvancılık yapılmasının önüne geçilmeli. -Tarım ve hayvancılıkta girdi maliyetleri düşürülmeli. Yem, ilaç ve benzeri konularda destekler artırılmalı. 

-Tarım alanlarında terk edilen alanlarda yeniden uygun üretim yapılması sağlanmalı. 

-Hem hayvancılık hem sebze meyve konularında regülasyon yapacak, spakülasyonları ve aşırı fiyat artışlarını frenleyecek kurumlar oluşturulmalı. 

Böylece imkanı olan ama iyi kullanılmayan hayvancılık ve sebze meyve üretiminde daha ucuz ve daha iyi ürünün tüketiciye ulaştıracağı sağlıklı model sağlanabilmeli. Konu iyi niyetle çözümden değil, topyekün yeni düzenlemeyle, sağlıklı bir sistemle verimli kılınabilir...