Bağımsız finansın temeli, DeFi
Geçtiğimiz hafta yazımda genel olarak piyasa değerlendirmesi yapmıştım. Bu hafta ise blockchain'in hayatımıza kattığı Merkeziyetsiz Finans'ı, yani DeFi'ı anlatacağım.
Önce DeFi'ı tanımlamakla başlayalım, günümüz finans sektörünü temelde dönüştüren ve geleneksel merkezi otoriteler yerine blockchain ağları üzerinde işleyen bir finansal uygulamalar ekosistemidir.
DeFi kavramı, açık kaynaklı, izne dayalı olmayan ve şeffaf bir yapıya sahip, herkesin erişimine açık bir finansal hizmet ekosistemi oluşturmayı hedefler. Bu yaklaşım, kullanıcılara varlıklarını tam kontrol etme imkanı sağlar ve eşler arası (P2P) iletişimi, merkeziyetsiz uygulamalar (dapp'ler) aracılığıyla gerçekleştirir.
Bu modüler altyapı, DeFi uygulamalarının bir araya gelerek tamamen yeni finansal piyasalar, ürünler ve hizmetler oluşturma potansiyelini ortaya koyar. Geleneksel finans, genellikle bankalar gibi finansal kuruluşların ve gerektiği durumda mahkemelerin yer aldığı bir sistemdir. Ancak DeFi uygulamaları, herhangi bir aracıya ihtiyaç duymadan çalışabilir.
Peki bir sorun olduğunda nasıl çözülür?
Blockchain tabanlı sistemlerde, bir sorun ortaya çıktığında çözüm süreci daha şeffaf, güvenilir ve adil bir şekilde işler. Önceden belirlenmiş kodlar ve akıllı kontratlar, taraflar arasında anlaşmazlıkları otomatik olarak veya belirli bir protokolü izleyerek çözmek için programlanmıştır.
Ayrıca, kullanıcılar kendi fonlarının kontrolünü ellerinde tuttuklarından, finansal işlemlerde olası riskleri daha iyi yönetebilirler. Blockchain teknolojisinin kullanılmasıyla, veri dağıtılmış bir şekilde depolandığı için herhangi bir düğüm arızalandığında veya kötü niyetli bir saldırı gerçekleştiğinde, sistem hala çalışmaya devam edebilir. DeFi'ın potansiyel kullanım alanları arasında öne çıkan önemli alanlar, borç alma ve verme işlemleridir.
Merkeziyetsiz borç alma ve verme hizmetleri, blockchain teknolojisi üzerine inşa edildiği için işlemlerin güvenliğini, bu teknoloji daha adil ve şeffaf bir şekilde sağlar. Bu hizmetler, kriptografik doğrulama yöntemlerinin sunduğu güvenceyi kullanarak, borç alma ve verme işlemlerini daha ucuz, daha hızlı ve daha geniş bir kullanıcı kitlesi için erişilebilir hale getirir. Ayrıca, blockchain üzerindeki borç verme pazar yerleri, karşı taraf riskini azaltarak finansal süreçlerin güvenli ve etkili bir şekilde gerçekleştirilmesine olanak tanır.
DeFi ekosisteminin finansal inovasyona en fazla alan tanıyan kategorisi merkeziyetsiz borsalardır (DEX'ler). Bu platformlar, dijital varlıkların alım satımını, bir aracı olmadan, doğrudan kullanıcı cüzdanları arasında akıllı sözleşmeler aracılığıyla gerçekleştirilmesine olanak tanır. Merkeziyetsiz borsalar, daha düşük işlem ücretleri ve daha az bakım gereksinimi ile merkezi borsalara kıyasla avantaj sağlar.
Blockchain teknolojisi, geleneksel finansal araçların tokenlaştırılması ve bu araçların mülkiyetine izin verilmesi için birçok farklı alanda kullanılabilir. Örneğin, menkul kıymet tokenı çıkarma platformları, token çıkaran kişileri blockchain üzerinde kişiselleştirilebilir, belirli parametrelere sahip tokenlaştırılmış menkul kıymetler çıkarabilmeleri için gerekli araçları ve kaynakları sunabilir.
Bu uygulamalar, merkeziyetsiz bir şekilde çalışarak emanetçilere olan ihtiyacı azaltır ve hata noktalarını ortadan kaldırır. Diğer bir deyişle, Merkeziyetsiz Finans (DeFi), mevcut finansal altyapıdan bağımsız olarak yepyeni bir finansal sistem ortaya koyar. Bu konuyla ilgili kısa bir örnek vererek yazımı sonlandıracağım. Hayal edelim ki bir kişi, evini teminat göstererek kredi almak istiyor.
Geleneksel bankacılıkta, bu kişi bankaya başvurur, kredi koşullarını kabul eder ve çeşitli ücretleri öderse süreç başlar. Ancak DeFi dünyasında, bu kişi blockchain tabanlı bir platforma katılarak evini dijital bir varlık olarak belirtir. Başka bir kişi de bu kredi talebini görüp, kabul ederse, akıllı kontratlar yardımıyla işlem otomatik olarak gerçekleşir ve kredi sağlanmış olur. Bu süreçte bankalar ve aracılar olmadan, daha şeffaf, adil ve açık bir finansal sistem oluşturur. Bu haftaki yazımda blockchain teknolojisi ile hayatımıza giren DeFi'ı anlattım. Peki, yakın gelecekte DeFi geleneksel finansın yerini alabilecek mi?