Bağımsız denetime tabi olanların finansal tabloları
Geçen haftaki yazımızda bağımsız denetimin kapsamının genişletilmesine ilişkin düzenlemeye ve açıklamalarımıza yer verilmişti. Bu yazımızda ise; bağımsız denetime tabi olanların düzenlemek zorunda oldukları finansal tabloları “hangi muhasebe standartlarına göre hazırlayacakları” açıklanacaktır.
Türk Ticaret Kanunu uyarınca işletmelerin münferit ve konsolide finansal tablolarını düzenlerken Türkiye Muhasebe Standartları'nı (TMS) uygulamaları gerekmektedir. Kanuna göre, Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu (KGK) tarafından yayımlanan özel ve istisnai standartlar ile bu alana ilişkin olarak yapılan düzenlemeler de Türkiye Muhasebe Standartları'nın cüz’ünü oluşturmaktadır.
KGK tarafından 26 Ağustos 2014 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanan “Türkiye Muhasebe Standartlarının Uygulama Kapsamının Belirlenmesine İlişkin Kurul Kararı” ile bağımsız denetime tabi kurum, kuruluş ve işletmelerden hangilerinin hangi muhasebe standartlarına göre finansal tablolarını hazırlayacakları belirlenmiştir.
TMS uygulamak zorunda olanlar
Anılan karar uyarınca, aşağıdaki Listelerde yer alan kurum, kuruluş ve işletmeler münferit ve konsolide finansal tablolarını hazırlarken TMS’yi uygulamak zorundadırlar:
1) 6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu uyarınca Sermaye Piyasası Kurulu'nun düzenleme ve denetimine tabi işletmelerden;
a) Sermaye piyasası araçları bir borsada ve/veya teşkilatlanmış diğer piyasalarda işlem gören anonim şirketler,
b) Yatırım kuruluşları,
c) Kolektif yatırım kuruluşları,
d) Portföy yönetim şirketleri,
e) İpotek finansmanı kuruluşları,
f) Konut finansmanı ve varlık finansmanı fonları,
g) Varlık kiralama şirketleri,
h) Merkezî takas kuruluşları,
i) Merkezî saklama kuruluşları,
j) Veri depolama kuruluşları,
k) Sermaye piyasası araçları bir borsada ve/veya teşkilatlanmış diğer piyasalarda işlem görmeyen ancak Sermaye Piyasası Kanunu kapsamında halka açık sayılan şirketlerden aşağıdaki üç ölçütten en az ikisini sağlayanlar:
- Aktif toplamı onbeş milyon ve üstü Türk Lirası.
- Yıllık net satış hasılatı yirmi milyon ve üstü Türk Lirası.
- Çalışan sayısı elli ve üstü.
2) 5411 sayılı Bankacılık Kanunu uyarınca Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu'nun düzenleme ve denetimine tabi işletmelerden;
a) Bankalar,
b) Finansal kiralama şirketleri,
c) Faktoring şirketleri,
d) Finansman şirketleri,
e) Varlık yönetim şirketleri,
f) Derecelendirme kuruluşları,
g) Finansal holding şirketleri,
h) Finansal holding şirketleri üzerinde 5411 sayılı Kanun'da tanımlandığı şekliyle nitelikli paya sahip olan şirketler,
i) Ödeme kuruluşları ve elektronik para kuruluşları.
3) 5684 sayılı Sigortacılık Kanunu ile 4632 sayılı Bireysel Emeklilik Tasarruf ve Yatırım Sistemi Kanunu kapsamında faaliyet göstermekte olan sigorta, reasürans ve emeklilik şirketleri.
4) Borsa İstanbul Piyasalarında faaliyet göstermesine izin verilen; yetkili müesseseler, kıymetli madenler aracı kurumları, kıymetli maden üretimi veya ticareti ile iştigal eden anonim şirketler.
TMS uygulamak zorunda olmayanlar
Anılan karar uyarınca, bağımsız denetim kapsamında olup ta yukarıdaki bölümde sayılanlar dışında kalanlar ise, KGK tarafından başkaca bir belirleme yapılıncaya kadar, yürürlükteki mevzuatı uygulamaya devam edebileceklerdir. Başka bir deyişle; anılan kurum, kuruluş ve işletmeler isterlerse 26/12/1992 tarih ve 21447 (M) sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 1 sıra No.lu Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği (MSUGT) ve ekindeki Tek Düzen Hesap Planını uygulayacaklardır. Dolayısıyla, anılan kurum, kuruluş ve işletmeler finansal tablolarını (Bilanço, Gelir Tablosu, Nakit Akış Tablosu ve Özkaynak Değişim Tablolarını) hazırlarken ve sunarken MSUGT’yi esas alabileceklerdir. Ancak, bu kurum, kuruluş ve işletmelerden dileyenler finansal tablolarını hazırlarken ve sunarken TMS’yi de tercih edebileceklerdir.
Öte yandan, TMS uygulamak zorunda olmayıp, MSUGT uygulayan bağımsız denetime tabi kurum ve kuruluşlar MSUGT uygularken, KGK tarafından alınan ve 30 Aralı 2014 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanan kararda belirtilen ilave hususlara da uymak zorundadırlar. Bu hususların neler olduğu önümüzdeki haftaki yazımızda ele alınacaktır.