Ayemef ve 1. Börgır Savaşı

IMF demiş ki: asgari ücret geçen yılki gi­bi yükseltilirse enflasyonda çıpa ve büyük risk oluşturur.

IMF’in Nisan 2024 finansal tablolarında (say­fa 36) personel gideri 816 milyon SDR yani 1 mil­yar 85 milyon dolar. 2023’te 743 milyon SDR.

IMF personelinin ücret artış oranı %9.83. ABD enflasyonuna göre 4, beklenene göre 5, Fed faizinin 2 katı.

IMF başkanı yıllık IMF toplantısı sonrası X hesabından ekibi ile paylaştığı 27.10.2024 saat 18:22 tarihli fotoda çok eğlendiklerini yazıyordu.

Kapsayıcı ve dışlayıcı kurumlar

AJR’ın kurumların kapsayıcılığı veya dışlayı­cılığı çalışması Riksbank Ödülünü aldı.

Aynı hafta monarşi İngiltere’ye bağlı Avustral­ya’da, Aborjin senatör Lidia Thorpe 3. Charles’a “sen benim kralım değilsin” dedi.

Avrupa’da Belçika, İspanya, İsveç, Norveç, Hollanda, Danimarka ve Lüksemburg gibi ülke­ler hala monarşi yani krallık ile yönetiliyor.

Ana akım iktisatta dışlayıcı kurumları nedeni ile kalkınmış olmadığı iddia edilen Çin’in de ka­tılımı ile geçen hafta BRICS toplantısı vardı.

BRICS 1944 finansal mimarisinin sorunları­na karşı bir oluşum. Bretton Woods mimarisinde IMF ve Dünya Bankası da var. Washington ve Pe­kin Konsensüs bakiyesi.

Yellen’in eşi Akerlof, Stiglitz, sonuncu alan dâ­hil 23’ü ekonomist 82 Nobel (ve anısına Riks­bank) ödüllü bilim insanı, Trump’ın başkan ol­ması halinde bilim, teknoloji ve iklim değişikliği gibi alanlardaki gelişmeleri engelleyebileceğin­den endişe duyarak Harris’i destekleyen mek­tup yazmış.

17 Riksbank (Nobel anısına) ekonomi ödüllü aynı isimler Bidenomics için de enflasyon yarat­maz diye mektup imzalamıştı.

Daha güzel daha adil, sevgi dolu bir dünya için

Elon Musk desteği alan Trump bilimi tekno­lojiyi riske atar mı. 2020’den bu yana %22 ar­tan enflasyonu baskılamak adına neredeyse tüm petrol rezervinin satışı ile iklim krizi mücadele­si olur mu.

Tarihe “1. Hamburger Savaşı” olarak geçecek türden bir seçim kampanyası var. Harris McDo­nald’s çalışanıydı haberlerine karşı, Trump sa­haya indi, geçti patates kızartmasının ve arabaya servisin başına.

Hamburger deyip geçmeyin. İşçi ve orta (di­rek) sınıfında çok önemli. Saat ücretleri, bizdeki asgari ücrete tekabül eder. Bureau of Labor Sta­tistics (BLS) verisine göre (2023) fast-food res­toranlarında ortalama saat ücreti 14,2 dolar se­viyesinde, aylık 2,467 dolar ediyor.

McDonald’s enflasyon nedeni ile düşen satış­ları sonrası orta direk için özel fiyatlı menü çı­karmıştı. The Economist “Big Mac Index” zaten satın alma gücü paritesi üzerinden kurun seviye­sine dair önemli bir gösterge.

New York Post Trump’ı desteklediğini açık­larken, Washington Post ilk defa bir adayı des­teklediğini artık açıklamayacağını yazıyordu.

Farklı kurumlardaki bu kapsayıcılık ve dış­layıcılık örnekleri ile 2 Temmuz tarihli “Arka­daşlar hazır mısınız?” yazımızı bir daha hatır­latalım.

Kural bazlı iktisatta doğrular, yanlışlar

Sunal ve Alp (2015), Nominal asgari ücret ve enflasyon oranı arasında çift yönlü Granger ne­densellik ilişkisi var. Nedeni gerçekleşen enflas­yonun dikkate alınması.

Akgül ve Bükey (2020), uzun dönemde enflas­yonda meydana gelen %1’lik bir artış asgari üc­reti yaklaşık olarak %2.59 oranında artırmakta, çift yönlü nedensellik ilişkisi var.

Tüleykan (2019), kısa dönemde TÜFE’deki de­ğişimin %31’i asgari ücret artışından kaynakla­nırken, uzun dönemde bu oran %43’e çıkmakta.

Sevinç (2022), net asgari ücret ile asgari ücret artış oranı tüketici enflasyonunun nedeni değil, açlık ve yoksulluk sınırları ile çift taraflı neden­sellik ilişkisi var.

Özeti, ex-posta göre revize edilen asgari ücret­le enflasyon arasında uzun dönemli ilişki var ve sadece %31-%43 arasında etkilerken, son yıllara ait çalışmalarda bu ortadan kalkıyor.

100 TL maaşın satın alma gücü 50 TL’ye düş­tü diye 50 TL zam yapılırsa enflasyon olmazmış. Para miktarı aslında piyasada hala 100 TL iken bu öneri sonrası artışına mı, oranlardaki farka mı yanmalı?

Bireysel kredi (kartı) faizlerine rağmen kul­lanımlar hızla artıyor. Ana akıma göre para arzı artışı talep ve enflasyon yaratıyorsa, o zaman iş­te faiz sebep enflasyon sonuç. Ayrıca Friedman bile para arzı enflasyon ilişkisinde kendini dü­zeltmişti.

Arjantin’de aylık enflasyonda düşüşün bir ne­deni de özel sektöre verilen kredilerin artması ile arzın (üretimin) artması.