Avrupa’ya 5G koridorları
Bulgaristan, Yunanistan ve Sırbistan, yaklaşmakta olan 5G sistemine hazırlık olarak Selanik – Sofya – Belgrad arasındaki anayolu sürücüsüz araçları denemek amacıyla ortak işletime açacak. Proje çerçevesinde, 5G ile birlikte gelecek yeni düzenin gerekleri şimdiden denenmeye başlanacak. Sürücüsüz araç trafiğinin nasıl yapılacağı, nasıl denetleneceği, bu konuda kamuoyunun nasıl aydınlatılacağı ve daha bir çok konuda üç ülke ortak çalışacak. Konuya ilişkin karar 25-26 Haziran’da Sofya’da yapılan AB Dijital Toplantısı’nda (Assembly) alındı. Yola 5G Test Koridoru denildi.
AB için Ar-Ge otobanı
Selanik-Belgrad yolunun bir tür Ar-Ge Yolu’na dönüştürülmesi Balkanlar için bir ilk, ama AB için değil. Geçen yıl AB27 (AB aslında 28 ama, İngiltere ayrılma görüşmeleri yürüttüğü için 27 sayılıyor) benzer kararlar aldı: Fransa (Lorraine) – Almanya (Saarland) – Lüksemburg arasındaki otoyol. Norveç (Tromsö) – İsveç (Stockholm) – Finlandiya (Oulu) arasındaki E18. Hollanda (Eindhoven) ile Belçika arasında (Anvers/Antwerp). İspanya ile Portekiz, Vigo ile Porto arasında Evora ve Merida kısmı. 2017’de Münih – Nürnberg arasında A9 otoyolunda 30 kilometrelik bir bölümde ilk denemeler başlamıştı. Bosch, Ericsson, Vodafone, Huawei burada 5G ile uyumlu araçların nasıl yol aldıklarına bakıyor. Yolun bu kısmına “Digital Test Field Autobahn” adı verildi.
Trafik kazası tarih olabilir
Araçların birbirine güvenli mesafede seyretmesini sağlayan C-V2X sistemi uygulanıyor. Buradaki C harfi “cellular” anlamına. V harfi araç (vehicle). 2 rakamı İngilizce “bir yöne doğru” anlamına. X harfi ise “herşey” anlamına: Sadece araç ile araç değil, araç ile etraftaki herşey arasında mesafeyi ölçerek hızı kontrol etmek. Teorik olarak, belki 5G ve sürücüsüz araçlar sayesinde trafik kazaları tarihe gömülebilir. Ama pratikte, her sistemin aksaması, işlememesi mümkün. Hele 5G gibi “çıtkırıldım” bir sistemin sürdürülebilir yönetimi çok daha zor olacak. Çünkü 3G ve 4G’ye göre bu yeni sistemde sinyallerin ille “açık havada” uçuşması gerekiyor. Diğerleri gibi bina içlerinden, buluttan, yağmurdan, ormanlardan geçmez. Birbirine yakın, kısa boylu çok sayıda anteni, daha tombul ve yüksek bir ana anten yönetecek.
5G için Avrupa gecikti
Yeni iletişim sistemine geçiş için ilk sırada büyük şehirler var. Örneğin, Berlin’in bir bölümünün 5G’ye geçmesi için Alman telefon şirketi Deutsche Telekom, 20 değişik noktaya 70 tane 5G anteni dikecek, ceptellerle uyumu deneyecek. Geçen Ekim ayında Berlin’de 4 noktaya 5G anteni dikilmişti. Saniyede 2Gb hız sağlanmıştı. 2020’den itibaren Almanya, 5G’yi bütün ülke çapında kullanmayı planlıyor. Bir başka girişim İngiltere’de Vodafone’un 7 şehirde 40 noktada 5G denemelerine başlaması. AB, “birbirine benzemeyen” ama AB Apartmanı’nda oturan sakinleri arasında hukuki ve teknik uyum sağlamaya uğraşırken, ABD ve Çin, 5G konusunda önde koşuyorlar. Geleceği “okumaya” çalışan araştırma şirketlerinden CCS Insight, 2023’e kadar dünyada 5G kullanıcı sayısını 1 milyar 300 milyon olarak hesapladı. Bunların yarıdan fazlası sadece Çin’de. ABD’de 200 milyon. Avrupa’da 117 milyon.
Genişbant tanımımız eski
Şeylerin interneti (IoT), makineler-arası iletişim (M2M), daha ileri düzey dijitalleşme için bant genişliğinin artması şart. Cılız internet hızıyla 5G ve getireceği “yeni yaşam düzeni” mümkün değil. 5G’ye hazırlanan ABD Federal İletişim Komisyonu (FCC, bizim BTK gibi), ABD için “genişbant” tanımını daha 2015’te değiştirmişti: İndirme hız ölçüsünü saniyede 25 Mb’e yükseltti. Yükleme hızını 3 Mb diye tanımladı. Bu yeni ölçütlerle ABD ve dünyada kaç milyar internet kullanıcısı, aniden, “dar bant” kullanıcı oluverdi. Ülkeler bant yoksulu sayıldı. Benzer bir gelişmeyle, bütün ama bütün dijital cihazlara tek tek adres veren IPv4 protokolü, yerini “340 trilyon trilyon trilyon (undesilyon)” adres verebilecek IPv6’ya bırakmaya başlıyor. Belçika, yüzde 46.4’le birinci sırada. ABD, yüzde 40.4’le ikinci. Komşumuz Yunanistan yüzde 32.2’yle dördüncü. Biz, yüzde 0 ile 114’üncü sıradayız.