Avrupa’nın “gaz” arayışı

Yeni yılın ilk günüyle birlikte Ukrayna’nın Rus devlet şir­ketiyle olan sözleşmesi sona ere­cek. Avrupa’ya gelen Rus doğalga­zı yolu kapanacak zemherinin so­ğuğunda…

Rusya’nın sözleşmeyi uzatmak istemesine Ukrayna’nın sıcak bak­maması nedeniyle Avrupa karakı­şa yakalanmamak için Ukrayna’yı ikna etmenin yolunu bulmanın yollarını arıyor.

Rusya, 2022 Şubat’ında Avrupa’ya 80 milyar metreküplük gaz sevki­yatını geçici olarak durdurmuştu. Uluslararası Para Fonu’na (IMF) gö­re, 2022 doğalgaz kesintisi Avrupa ekonomisine 2024 yılında da hisse­dilen bir darbe vurdu.

Avrupa, Rus gazı için Ukrayna’nın boru hatlarına olan bağımlılığından vazgeçmek için siyasi iradeye ve te­darik zinciri lojistiğine güveniyor.

Rusya on gün önce Avusturya’ya doğalgaz sevkiyatının durdurdu. Avusturya Başbakanı Karl Neham­mer yaptığı açıklamada, Avustur­ya’nın büyük gaz depolama tesisleri­nin yüzde 93 oranında dolu olduğunu ve Rusya’nın muslukları kapatma­sıyla başa çıkmak için iyi bir donanı­ma sahip olduklarını belirtti.

Avrupa Birliği, Rusya doğalgaz bo­ru hattını aşamalı olarak kullanım­dan kaldırılmasına yönelik uygulana­bilir hedefler ve şirketlerin güvenilir Avrupalı müşterilere tedarik sağla­mak için yatırım yapması bekleniyor.

Merkezi Oslo’da bulunan enerji analiz firması Rystad Energy’ye gö­re, Avrupa’ya Ukrayna üzerinden ge­len Rus doğalgazı ithalatı son yıllar­da yüzde 11’den yüzde 5’e düşürüldü.

Washington merkezli Atlantik Konseyi, Almanya ve Çekya’nın re­kor sürede sıvılaştırılmış doğalgaz (LNG) terminallerine büyük yatı­rımlar yaptığını belirtiyor.

Rusya’nın alternatifi LNG

Avrupa ülkelerine boru hattı ihra­catı azalmış olsa da Rusya, bu açığın bir kısmını deniz, kara ve demiryolu üzerinden Sıvılaştırılmış Doğal Gaz (LNG) sevkiyatıyla telafi ederek Av­rupa’nın LNG ithalatındaki toplam payını yüzde 15’ten yüzde 19’a çık­masını sağladı.

AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, ikinci kez ABD Başkanı seçilen Donald Trump ile yaptığı te­lefon görüşmesinde “LNG sevkiyatı” konusunu da “gündeme getirdiğini” ifade ediyor. Başkan von der Leyen, “Hala Rusya üzerinden, Rusya’dan çok fazla LNG alıyoruz. Neden bunu daha ucuz olan ve enerji fiyatlarımı­zı düşüren Amerikan LNG’si ile de­ğiştirmeyelim?” diye konuştu.

Enerji Ekonomisi ve Finansal Analiz Enstitüsü’nün (IEEFA) ve­rilerine göre, Avrupa’nın LNG it­halatı 2023’te 167 milyar metreküp olarak gerçekleşti. AB ülkeleri son 2 yılda LNG ithalatına 75,1 milyar eurosu ABD’ye olmak üzere 171,5 milyar euro ödeme yaptı. Avrupa’nın gaz tüketiminde LNG’nin payı 2022 yılında yüzde 34 iken, geçen yıl yüzde 37 oldu.

AB ülkeleri, LNG için geçen yıl ABD’ye 26,8 milyar, Rusya’ya 8,1 milyar, Katar’a 7,7 milyar, Cezayir’e 6,1 milyar, Norveç’e 2,9 milyar ve Nijerya’ya 2,8 milyar euro ödedi.

Alternatif Türkiye

Rusya Başbakan Yardımcısı Alexander Novak, Rusya ve Türki­ye’nin yakın gelecekte Türkiye’de bir gaz dağıtım merkezinin kurulması konusunda anlaşabileceğini açıkladı.

Novak yaptığı açıklamada, Rus­ya’nın devlet gaz şirketi Gazprom’la Türkiye’de BOTAŞ’ın konuya iliş­kin yol haritası üzerinde görüşmeler yaptıklarını ifade etti. Rusya Başba­kan Yardımcısı Novak, “Türkiye ve Rusya, Türkiye’de gaz dağıtım mer­kezi kurulması konusunda yakın gelecekte anlaşabilir. Bu projenin pratikte uygulanmasına ilişkin bir anlaşmaya yakın gelecekte varılaca­ğından eminim” diye konuştu.

Avrupa ülkeleri için bir dağıtım merkezi işlevi görmek isteyen Tür­kiye daha önce, Rusya’nın Avrupa’ya yaptığı gaz sevkiyatındaki satışlar­daki kaybı telafi etmek üzere bir gaz dağıtım merkezi kurulmasını öner­mişti.

Avrupa’nın doğalgaz ihtiyacı için alternatif bulması gerektiğini vurgu­layan Atlantik Konseyi’ne göre Tür­kiye, Avrupa’ya giden Rus enerjisi için alternatif boru hattını sunuyor.

Türkiye, Ukrayna üzerinden Rus gazını tedarik eden Avrupa ülkele­riyle olan “krizi fırsata çevirebilecek mi?” sorusunun cevabını bekleyip göreceğiz…