Avrupalı enerji devleri “endişe” mektubu yolladı
Rusya’nın Ukrayna’yı işgalinin ardından küresel enerji haritası tekrar çizilmeye başladı. Avrupa ülkeleri, Rus doğalgaz ve petrolüne olan bağımlılığını azaltırken, fiyatlamada da tavan fiyat uygulaması hayata geçti. Rusya’ya uygulanan ambargolarla başlayan süreç, özellikle Orta Asya, Ortadoğu ve Afrika olmak üzere enerji zengini ülkeleri Avrupa’nın yeni tedarikçileri konumuna getirirken, Venezuela gibi ambargoya uğrayan ülkelere karşı da serbestleşme vizesi verildi.
Enerjide yeniden dağıtılan kartlar, Türkiye’yi de güzergah bakımından ilginç bir konuma getirmeye başladı. Moskova Yönetimi, Türkiye’yi enerji hub’ı yapmak için uğraştırırken, bir yandan da AB ülkelerine giriş için alternatif güzergah olarak üst konumuna getirdi. Bununla ilgili ilk anlaşma 3 Ocak’ta imzalandı. Bulgaristan ile yapılan doğal gaz alanında işbirliği anlaşması, Avrupa’da ilginç bir tepkiyle karşılandı. Önce yapılan anlaşmayı hatırlayalım, ardından gelen tepkiden bahsedelim.
Yapılan anlaşmayı Enerji Bakanı Fatih Dönmez ve Bulgar mevkidaşı Rosen Hristov duyurdu. Anlaşmayı Türkiye adına BOTAŞ Genel Müdürü Burhan Özcan, Bulgaristan adına da Bulgargaz Genel Müdürü Denitsa Zlateva imzaladı.
İmzalanan mutabakat zaptı ile anlaşmanın süresi 13 yıl olarak belirlendi. Anlaşmayla Türkiye’den Bulgaristan’a yıllık yaklaşık 1,5 milyar metreküpe kadar bir gaz transferi söz konusu olacak. İşte bu anlaşma Avrupa’da tepkilere neden oldu. Bünyesinde dünyanın en büyük enerji şirketleri ve finans kuruluşlarını barındıran Avrupa Enerji Tüccarları Federasyonu (EFET), Bulgaristan ile Türkiye arasında Türk gaz şebekesine erişim için 13 yıllık bir anlaşmanın ardından gaz kullanıcılarına yönelik potansiyel ayrımcılıkla ilgili endişelerini dile getirdi. EFET Yönetimi, bununla ilgili ilk adımı attı ve Avrupa Komisyonu ve anlaşmaya taraf olan Bulgar devlet tedarikçisi Bulgargaz’a mektup yazdı.
Dünyaca ünlü enerji ve finans devleri üye
Mektupta EFET, Bulgargaz ile dikey entegre Türk gaz şirketi BOTAŞ arasındaki anlaşmanın şartlarının diğer lisanslı gaz dağıtıcılarına “optimal olmayan piyasa koşulları” sunacağını ifade etti.
1994 yılında kurulan Amsterdam merkezli EFET'in 130'dan fazla üyesi arasında Verbund, GDF Suez, EFD, Engie, E.ON, RWE, EWE, ENI, Edison, Enel, Iberdrola, BP, ExxonMobil, ConocoPhilips, Total, Shell gibi dünya enerji devi şirketleri bulunuyor. EFET’in üyeleri arasında yüzlerce milyar dolarlık varlığı bulunan ve yöneten Barclays, BP, BNP Paribas, Citigroup, Credit Suisse, Goldman Sachs, Merrill Lynch, Morgan Stanley, Commerzbank gibi finans kuruluşları da var. Her ne kadar EFET, şimdilik tepkisini “endişe” olarak sınırlandırsa da üyelerinin güçlü bir lobicilik gücü olduğu kesin.