Avrupa’dan IC ve Doğuş’a 3.7 milyar euroluk veto

Avrupa'nın en önemli demiryolu projelerinden Rail Baltica Projesi ihaleye çıktı. Türk şirketleri Doğuş İnşaat ve IC İçdaş 3.2 milyar euro ile en iyi teklifi vermesine rağmen Letonya İstihbaratı’ndan veto yedi. Letonya Devlet Güvenlik Servisi, Türk şirketleri için güvenlik endişesini neden gösterince, Türk şirketleri ihaleden çıkarıldı. Veto nedeni resmen açıklanmasa da Türk şirketlerinin Rusya ile bağı gösteriliyor.

Ukrayna’yı işgal eden Rusya’nın yol açtığı yıkım Türkiye’ye de yansımaya başladı. İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra yaşanan en büyük göçe sahne olan, başta çocuklar olmak üzere on binlerce Ukraynalının ölümüne, milyonlarcasının da evlerini terk etmesine neden olan Rusya, tarihin en büyük ambargolarıyla karşı karşıya.

11 binden fazla yaptırımla karşı karşıya kalan Rusya’yla yasadışı ticaret yapan Türk şirketleri, geçen hafta ABD tarafından kara listeye alınırken, Avrupa Birliği içerisinde ilk kez “güvenlik” nedeniyle Türk müteahhitler, ihalelerden çıkarıldı. Hatırlayacağınız üzere bu yılın şubat ayında Avrupa Birliği, Rusya'ya yönelik 10’uncu yeni yaptırım paketinde sanayi ve teknoloji kadar inşaat sektörünü de yakın tabibe almıştı. O kararda, inşaat sektörünün Rusya ordusuna yönlendirilebileceği anten veya vinç gibi ürünleri de hedef almıştı.

Letonya’da yaşanan gelişme de akıllara bu paketi getiriyor. Letonya Hükümeti, geçen hafta Baltık ülkelerini, Avrupa demiryolu ağıyla buluşturan Rail Baltica adlı proje için ihaleye çıktı. İhalede en iyi teklifi Türk şirketleri IC İçtaş İnşaat ve Doğuş İnşaat verdi. Türk şirketlerinin 3 milyar 162 milyon euro ile en ucuz teklifi vermesine rağmen Letonya Hükümeti, ihaleyi 3.7 milyar euro yani bugünkü kurla 106 milyar TL’lik işi Fransız, İtalyan ve Polonyalı şirketlerin kurduğu ERB Rail Baltica JV adlı konsorsiyuma verdi.

Bunun nedeni ise Letonya Devlet Güvenlik Servisi’nin aldığı veto kararıydı. Letonya Devlet Güvenlik Servisi (VDD), Rail Baltica hattı güzergahını rakiplerinden daha ucuza inşa etmeyi ihalede teklif eden Türk şirketleri ihaleden çıkarılmasına yönelik tavsiye kararı aldı. İhale komisyonu da, alınan “güvenlik endişesi” kararını uyguladı ve Türk şirketlerini ihaleden attı.

Kararı Letonya istihbaratı verdi

 İhale komisyonu üyeleri, Devlet Güvenlik Servisi’nin belgelerini inceledikten sonra oybirliğiyle kararı açıkladı. Avrupa Demiryolları Hatları (EDZL) projesinin uygulanmasından sorumlu daire başkanı Einars Jaunzems, VDD’nin tavsiyesinin içeriği hakkında “Tavsiye oldukça basit bir şekilde bu idari işlemin adıdır, ancak belgesinin doğası gereği bu teklif sahibiyle bir sözleşme imzalayamıyoruz. Bu tavsiyeyi, olası işbirliğinin sürdürülmesine yönelik bir yasak olarak dikkate almamız gerekiyor" bilgilendirmesi yaptı.

Akkuyu’da Rus şirketlerle çalışıyor

 Peki Türk şirketler neden veto yedi? Hem edindiğim bilgiler hem de Letonya TV’lerinde yer alan haberlere göre sebebi Türk inşaat şirketi IC İçdaş’ın aldığı projelerden kaynaklanıyor.

Bildiğiniz üzere Türk şirketi IC Holding, Rusya’da Saint Petersburg'da çok sayıda köprü, Pulkovo Uluslararası Havaalanı terminali ve Moskova ile Saint Petersburg arasında ücretli yüksek hızlı otoyol inşa ediyor. Ancak en fazla dikkat çeken iş ise IC Holding’in Moskova Yönetimi’ne bağlı nükleer enerji şirketi Rosatom'un Rus inşaat firması Titan-2 ile birlikte Akkuyu’daki nükleer santralin projesinde yer alması olarak gösteriliyor.

Daha önce Türk şirketler gibi Avrupa Demiryolları Hatları'nda Çinli şirketlerin veto yemesi de Rusya nedeniyle açıklanmıştı. Türk şirketleri Letonya’nın kararına yönelik itirazlarda bulunacak. Her ne kadar resmi olarak Letonya 3.7 milyar euroya verilen ihaleden Türk şirketlerinin neden çıkarıldığını açıklamıyor olsa da Avrupa basını Rusya konusunu gündemde tutmaya devam edecek gibi görünüyor.