Avrupa'nın renkli bonoları

Kuruluşu, uygulanışı, gelişimi; "keçinin uyuzu, çeşmenin gözünden su içer" mantığında işlemiş bir Avrupa'da kurtuluş fikirleri havalarda uçuşuyor. Hasıraltına sorun süpüren, gövde açıkta kafayı kuma gömen, kısa vade hedefli miyop bakışlı gözlerden bir günde kurtulmak kolay değil. ABD orjinli Ağustos 2007 sonrası küresel krizinde ikinci derinliği yaşıyoruz. Derinlik sarhoşluğunu andıran; belirsizlik, güvensizlik kaynağı türev ürünler; sağlam çalışan bir adalet olmanın, bir zulüm makinasına yeğlendiği finansal mühendislik harikaları olarak ekonomi tarihine geçecek gibiler.

Tranş sisteminin bonoları, sadece temettülerini dikkate alan bir yaklaşımla "hedge fonlar" için nasıl cazip hale getirmiş olduğunu hep beraber Ağustos 2007'e dek yaşadık.

Portekiz, Yunanistan ve İspanya'nın kamburundan kurtulmanın yollarını arayan Avrupa Birliği'ne mavi/ kırmızı bonoları çıkarmak fikri, ilk olarak Delpla ve Weizsäcker tarafından Mayıs 2010'da ortaya atıldı. Üye ülkenin GSYİH'sinin %60'ına kadar olan kısmıyla mavi, bunun üstüne çıkanlarla da kırmızı bonolar oluşturmak gerekti. Buna göre kırmızı bonoyu her ülke kendisi garanti ederken, mavileri AB güvencesi koruyacaktı. Doğal olarak %60'lık maviler çok düşük faiz oranıyla, kırmızılarda serbest ve görece çok daha yüksek oranlarla alınıp satılacaklardı.

Başa dönmek

Bu çözüm krizin tranş mekanizması açmazına bir gönderme gibidir. Oysa tranş sistemi, kredi derecelendirme kuruluşlarının değerlemelerinin içine girer girmez, sorunları halının altına süpürme sürecini başlatmıştı. Avrupa'ya bin bir umutlarla sunulan bu proje, benzer gerçek dışılıkları besleyen bir çarpık mekanizma ortaya çıkartacaktır. Bunların neler olabileceğine şöyle bir göz atalım.

1. Daha fazla garantili borç desteği alabilmek için GSYİH'i şişirmek. Denklem, mavi / GSYİH olduğuna göre; ya paydayı oluşturan maviyi, ya da paydayı oluşturan toplam GSYİH rakamlarını büyütmek sayesinde %60'lık kısım oluşacaktır. Yani büyük bir GSYİH daha büyük bir %60'lık düşük faizli bono anlamına gelecektir. Bu da sadece, krizin temel sorunu güvensizliği artırır.

2. Kilit nokta, bankaları ve banka mevduatların kurtarılmak olacaktır.

3. Sanırım bir ülkenin kendi bonosuyla, GSYİH'sinin %60'a tekabül eden kısmının toplam ülkeler bonosunun ardından ödeme önceliği olacaktır. Özel sektör kamu sektörü bonusu ayrımı benzeri bir ayrım daha çıkacaktır.

4. Almanya'nın üstünlüğü daha da öne çıkacaktır.

Öyle ya da böyle bir çözüm olsun şeklinde gelişen bir öneri gibi duran bu renkli bonolar Avrupa'daki renksiz gelişen tablonun önüne geçsin? Avrupa 17 değil 40 koyun da olsa bir post çıkaramaz; çünkü, davul birinin elinde tokmak birininÖ.