Avrupa futbolun dokunulmazları

On beş gün önce  Deloitte 14. Kez Avrupa Para Ligi raporunu "Untouchables" yani "Dokunulmazlar" başlığıyla yayınladı.

Avrupa'nın en zengin 20 kulübünün 2009/10 sezonuna ilişkin mali performanslarının yansıtıldığı bu rapora göre, üst düzey 20 takımın gelirleri toplamı 4.3 milyar euroya ulaşıyor. Bu tutar yine Deloitte'un 2010 Haziran'ında yayınladığı "Annual Review of Football Finance" raporuna göre toplam 15.7 milyar euroya ulaşan Avrupa futbol pastasının %27.4'üne karşılık geliyor. Para Ligi'ne giren 20 kulübün toplam gelirleri bir önceki yıla göre de %8 civarında artmış durumda.

Avrupa Para Ligi'ne giren kulüpler aynı zamanda kendi liglerinde de en fazla taraftar tabanına ve köklü bir tarihe sahip görünüyor.

Para Ligi'nde ilk ona giren kulüpler, son on yılda sürekli olarak bu ligde kendilerine yer bulabiliyor

UFRS'ye göre finansallarını düzenleyen kulüpler sıralamaya dahil edildi

Deloitte'un bu yıl yeniden düzenlemiş olduğu rapor temel olarak finansallarını Uluslararası Finansal Raporlama Standartları'na göre düzenleyen kulüpleri baz olarak aldı. Bu raporlama oluşturulurken kulüplerin gelirleri genel olarak üç ana başlık altında maç günü gelirleri, naklen yayın gelirleri ve ticari gelirler olarak toplandı. Bu gelirlere kulüplerin futbol dışı aktivitelerden elde ettikleri veya sermaye hareketlerinden kaynaklanan gelirler dahil edilmedi. 

Avrupa'nın en Zengini iki ispanyol

2010 Para Ligi lideri ve ikincisi Avrupa'nın ve dünyanın en büyük iki kulübü olan Real Madrid ve Barcelona. Real Madrid 2003/04 sezonundan bu yana Para Ligi'nde liderliği kimseye kaptırmıyor. Bu sene de yine 438.6 milyon euroluk geliriyle Para Ligi'nde lider durumda. Real Madrid'i 398.1 milyon euroluk geliriyle Barcelona takip ediyor.

İki kulübün 836.7 milyon euroya ulaşan toplam gelirleri, 20 zengin kulübün toplam gelirlerinin %19.4'üne; 15.7 milyar euroya ulaşan Avrupa futbol pastasının da %5.3'üne karşılık geliyor. Bu iki kulübün toplam gelirleri yıllık 1.540 milyon euro civarında gelir üreten  İspanyol La Liga'nın da %54'3'nü oluşturuyor. Yani 20 kulübün yer aldığı La Liga'da Real Madrid ve Barcelona tek başlarına İspanyol futbol pastasının yarısını kendi aralarında paylaşıyorlar.

Futbolda olduğu gibi Para Ligi'ni de İngilizler domine ediyor

Avrupa futbolunu sportif anlamda olduğu gibi mali anlamda da İngiliz kulüpleri domine ediyor. Listede tam yedi İngiliz kulübü yer alıyor. Bu yedi kulübün toplam gelirleri ise 1.5 milyar euro civarında. Yedi kulübün toplam gelirleri Para Ligi'nin yüzde üç buçuğunu oluşturuyor. Yıllık 2.4 milyar euro gelir yaratan İngiliz Premier Ligi'nin de yüzde altmış dördüne karşılık gelen bu tutar, Premier Lig'de de parasal anlamda bir toplulaşmanın olduğunu bize gösteriyor.

Listedeki tüm takımlar beş büyük ligde mücadele eden kulüplerden oluşuyor. Listeye giren en zengin 20 kulüpten 7'si İngiliz, 4'ü Alman, 4'ü İtalyan, 3'ü İspanyol ve ikisi de Fransız.

Bir önceki sezonda ise Para Ligi'nde İngiliz kulüp sayısı 6, Alman Kulüp sayısı beşti. İngilizler bu sene ekstra olarak listeye 20. Sıradan Aston Villa'yı sokarken, Almanlardan Werder Bremen ve Borussia Dortmund'un yerine VIB Stutgart listeye girdi.

Deloitte Avrupa Para Ligi

2009/10 Sezonu   2008/09 Sezonu

Sıra Kulüp Gelir (Milyon euro)   Sıra Kulüp Gelir (Milyon euro)

1 Real Madrid 438.6   1 Real Madrid 401.4

2 FC.Barcelona 398.1   2 FC Barcelona 365.9

3 Manchester United 349.8   3 Manchester United 327.0

4 Bayern Münih 323.0   4 Bayern Münih 289.5

5 Arsenal 274.1   5 Arsenal 263.0

6 Chelsea 255.9   6 Chelsea 242.3

7 AC Milan 235.8   7 Liverpool 217.0

8 Liverpool 225.3   8 Juventus 203.2

9 Inter 224.8   9 Inter 196.5

10 Juventus 205.0   10 AC Milan 196.5

11 Manchester City 152.8   11 Hamburger SV 146.7

12 Tottenham Hotspur 146.3   12 As Roma 146.4

13 Hamburger SV 146.2   13 Olimpik Lyon 139.5

14 Olimpik Lyon 146.1   14 Olimpik Marsilya 133.2

15 Olimpik Marsilya 141.1   15 Tottenham Hotspur 132.7

16 Schalke 04 139.8   16 Schalke 04 124.5

17 Atletico de Madrid 124.5   17 Werder Bremen 114.7

18 As Roma 122.7   18 Atletico de Madrid 105.0

19 VIB Stutgart 114.8   19 Borussia Dortmund 103.5

20 Aston Villa 109.4   20 Manchester City 102.2

  Toplam 4.274     Toplam 3.951

Gelirler bir önceki sezona göre %8.1 arttı

Yukarıdaki tablodan da görülebileceği üzere 2008/09 sezonuna göre en zengin 20 kulübün gelirleri 2009/10 sezonunda %8.1 artarak 3.951 milyon eurodan 4.274 milyon euroya yükseldi.

Buna göre Para Ligi'nde yer alan kulüplerin ortalama gelirleri de bir önceki yıla göre mutlak değer olarak 197.5 milyon eurodan, 213.7 milyon euroya yükseldi. 

En zengin üç kulüpten Real Madrid'in gelirleri bir önceki yıla göre %9.2'lik bir artış gösterirken, ikinci sırada yer alan FC Barcelona'nın gelirleri %8.8, üçüncü sıradaki Manchester United'ın da %6.9'luk bir artış kaydetti.

İlk 20'nin dışında kalan kulüpler ise aşağıdaki tabloda yer alıyor. Söz konusu tabloya göre ilk 20'nin dışında kalan takımların ortalama gelirleri 98.6 milyon euro civarında gerçekleşirken, listede yer alan kulüplerden sadece biri beş Büyük Lig'in dışından bir kulüp.Portekiz Ligi'nden bu listeye giren Benfica'nın yıllık geliri 99.3 milyon euro düzeyinde.

İlk 20'nin dışında kalanlar

Kulüp Gelir (milyon euro)

ACF Fiorentina 106.4

Borussia Dortmund 105.2

FC Bordeaux 102.8

Sevilla CF 99.6

Valencia 99.3

Benfica 99.3

Everton 98.2

Werder Bremen 96.5

Napoli 95.1

Fulham 94.2

West Ham United 87.6

Para Ligi'nde değirmenin suyu naklen yayın gelirlerinden

Aşağıdaki tabloya bakıldığında, Avrupa'nın en zengin 20 kulübünün gelirlerinin bileşimi içinde en önemli geliri %44'lük payı ile naklen yayın gelirlerinin oluşturduğu görülüyor.

20 kulübün naklen yayın gelirleri 1.9 milyar euroya ulaşırken, toplam içindeki payı %44 civarında. İkinci önemli gelir kalemini ise yaklaşık 1.4 milyar euro ve %32'lik payı ile ticari gelirler oluşturuyor. Maç günü gelirleri ise toplam gelirin ancak %24'ünü oluşturuyor.

Gelirlerin dağılımı içinde en yüksek maç günü geliri 129.1 milyon euro ile Real Madrid'e aitken, en yüksek naklen yayın gelirini 178.1 milyon euro ile Barcelona elde ediyor. En yüksek ticari gelir ise yıllardır bu konuda liderliği kimseye kaptırmayan Alman devi Bayern Münih'e ait. Bayern'in yıllık ticari gelirleri toplamı 172.9 milyon euro.

Avrupa Para Ligi'nde Gelirlerin Bileşimi (2009/10)

Sonuç

Bu yıl 14.düzenlenen para Ligi'nde her yıl olduğu gibi bu yıl da bir sürpriz ne yazık ki yok. Listede yer alan 20 kulübün hepsi de beş büyük lig etiketli ve yıllardır bu kulüpler bu listeye giriyor. 20 kulübün toplam gelirlerinin Avrupa futbol pastrasının yaklaşık % 28'ini oluşturması ise futbolda çok ciddi bir servet ve gelir dağılımı bozukluğu olduğunu bize gösteriyor. Bunun kaçınılmaz sonucu ise bu kulüplerin her sene tüm kupaları topluyor olması.  Bu haliyle gerçekten de bu kulüpler hem mali hem de sportif anlamda "dokunulmazlar" düzeyine ulaşmış durumdalar. Bir nevi "sportif ulaşılmazlar" olarak ta nitelendirilebilir bu durum.

Bu hafta yer darlığından sadece raporda yer alan genel verileri sizlerle paylaştık. Gelecek hafta Para Ligi'nde yer alan kulüplerin parasal gelirlerindeki artışın ve oluşan yoğunlaşmanın  sportif ve mali alanda rekabete nasıl etki ettiklerini ve bunun futbola gelecekteki etkilerinin neler olabileceği üzerinde durmaya çalışacağız. Deloitte'un sadece gelirleri baz alarak yaptığı bu sıralamanın kulüp mali yapılanmasına etkilerini değerlendireceğiz.