Avrupa Birliği'nde gıda etiketleri değişiyor...
Almanya Dışişleri Bakanlığı'nın davetlisi olarak 4 gün Berlin'deydik. Goethe Enstitüsü'nün organizasyonunu üstlendiği "Almanya'da Tüketiciyi Koruma" başlıklı proğrama katıldık. Program kapsamında Federal Gıda ve Tarım Bakanlığı, Dışişleri Bakanlığı, Tüketiciyi Koruma ve Gıda Güvenliği Federal Dairesi, Gıda Hukuku ve Gıda Bilimi Birliği, Federal Risk Değerlendirme Enstitüsü, Greenpeace, Federal Tüketici Dernekleri Birliği ve diğer kurumların yetkililerinden ayrıntılı bilgiler aldık.
Görüştüğümüz yetkililer, Avrupa Birliği'nin iki gün sonra 13 Aralık'ta yürürlüğe girecek gıda ürünlerindeki yeni etiket uygulamasına dikkat çekti. Bazıları bu uygulama ile ek bir maliyetin geleceğini savunurken, bazıları gıda güvenliği açısından yeni uygulamanın tüketicilerin lehine olacağını dile getirdi.
Türkiye'den Avrupa Birliği'ne ihraç edilecek ürünleri de doğrudan etkileyecek yeni uygulamanın ayrıntıları şöyle:
1- Avrupa Birliği üyesi ülkelerde 13 Aralık 2014 itibariyle başlayacak yeni gıda etiketi uygulaması 13 Aralık 2016'dan sonra zorunlu olacak.
2-Yeni uygulama ile etikete ek bilgiler yer alacak ve etiketteki yazılar okunabilir boyutta olacak.
3-Gıda ürünleri etiketinde alerji ile ilgili bilgilere yer verilmesi zorunlu olacak. Ayrıca etikette alerjiye ilişkin bilgiler, tüketicinin dikkatini çekecek şekilde vurgulu yazılacak.
4- Genetiği Değiştirilmiş Organizma (GDO) ile ilgili bilgilere yer verilmesi zorunlu olacak. Örneğin bir bisküvi veya çikolatada GDO'lu soya kullanılmışsa ürün etiketine mutlaka yazılması gerekiyor. GDO'lu yemle beslenen hayvanlardan elde edilen et, süt,yumurta gibi ürünlerde GDO belirtilmesi zorunlu değil.
5- Gıda ürününün oluşumunda,imalatında kullanılan hammaddelerin tamamı etikette yazılması gerekiyor.
6- Avrupa Birliği'nin beslenme politikası ile obeziteye karşı mücadelesinin gereği besin değerlerinin etikette belirtilmesi büyük önem taşıyor. Ürün etiketinde beslenme değerleri, şeker, yağ, tuz vb. oranı yazılması zorunlu olacak.
7- Et ve et ürünleri ile ilgili Nisan 2015'ten itibaren yeni bir uygulama ile etiketin üzerinde özellikleri ayrıntılı olarak yazılacak. Ürünün içindeki etin cinsi sığır eti, domuz eti,tavuk eti hangisi varsa mutlaka belirtilecek. Etin hangi ülkede üretildiği veya getirildiği yazılacak. Taze et veya dordurulmuş et olduğu mutlaka yazılacak.
8- Ürünlerin hangi ülkede üretildiği, hangi ülkeden ithal edildiği 2016'dan itibaren etikete yazılması zorunlu olacak. İsteyen firmalar 13 Aralık 2014'ten itibaren bunu etikette belirtebilir. Fakat zorunluluk 2016'da başlayacak.
9- Düzenlemeler, AB'de satışa sunulan tüm ürünlerde geçerli olacak.
10- Yeni etiket uygulamasının başladığı 13 Aralık'tan önce üretilen ve raflarda yer alan ürünler mevcut etiketleri ile satılacak.
Almanya'da gıda üreten firmaların çatı örgütü olan Gıda Hukuku ve Gıda Bilimi Birliği Genel Müdür Yardımcısı Dr.Murcus Girnau, yeni etiket uygulamasının üreticilere ek bir maliyet getireceğini söylüyor. Bu maliyetin de tüketiciye yansıtılacağını vurgulayan Girnau, şu değerlendirmeyi yaptı: "İş dünyası bu uygulamaya başlangıçta çok tepkiliydi. Çünkü maliyetleri artıracak.Ayrıca çok korumacı bir tedbir. Fakat tüketici bunu talep ediyor. Tüketici ne yediğini bilmek istiyor. Bu nedenle özellikle ette kaynak ülkenin belirtilmesi çok önemli. Geriye dönük olarak ürünün denetimini, kontrolünü sağlayacak. Etikete neler yazılmalı konusundaki çalışmalar devam ediyor. Örneğin pizzada bir çok ürün kullanılıyor ve bazen bu ürünlerin her biri farklı ülkelerden geliyor.Bunların hepsi etiketi yazılacak mı? Bu çok maliyetli bir iş. Bu maliyet tüketiciye yansıyacak. Bu nedenle Avrupa Komisyonu bu konuları araştırıyor. Gelecekte gıda ambalajbarında daha neler yer alacak? Etikette çok bilgi yer alması da kafaları karıştırıyor. Gelecekte de en çok tartışılacak konu bu olacak. "
Özetle Avrupa Birliği'nde gıda ürünlerinde 13 Aralık'ta başlayacak yeni etiket uygulaması Almanya'da gıda sektöründe büyük bir heyecan yaratmış görünüyor. Gıda üreticileri ilgili kurumlardan bilgi almaya çalışıyor. Avrupa Komisyonu hem üreticileri, hem de tüketicileri bilgilendirmek için soru-cevaplı bir çalışmayı yakında yayınlaması bekleniyor.
Berlin'de 4 gün boyunca konuştuğumuz, dinlediğimiz uzmanların hepsi adeta ezberlemiş gibi aynı şeyi söyledi; "Almanya'da gıda güvenliğinde sorumluluk birinci derecede gıdayı üretenindir. Devletin görevi ise denetlemektir." Bu konuyu gelecek yazılarda ayrıntılı olarak ele alacağız.