Avrupa Birliği Bakanı'nın sorumluğu büyük, işi zor
Hükümette şimdi bir "Avrupa Birliği Bakanlığı" var. Daha önce Devlet Bakanı olarak "Başmüzakereci" görevini yapan Egemen Bağış, Avrupa Birliği Bakanı olarak sadece baş müzakerecilik görevini sürdürmeyecek, daha önce Dışişleri Bakanı Davutoğlu'nun üzerinde bulunan "Müzakere Heyeti Başkanlığı" sorumluğunu da üstlenecek.
Avrupa Birliği Bakanlığı diye daha önce bulunmayan bir bakanlığın oluşturulması, hükümetin Avrupa Birliği konusuna verdiği önemin ve de Avrupa Birliği ile ilişkileri geliştirme arayışının göstergesidir.
Bugünkü konjonktürde Türkiye'nin "tan üyeliği"nin gündeme gelmesi zor. Bizim bekleyişimiz, ilişkilerimizin kesilmemesi, bozulmaması, tam üyelik şartlarının oluşmasına yol açacak çalışmaların hızlandırılmasıdır.
Bu bekleyişin gerçekleşmesi Avrupa Birliği Bakanı'na bağlıdır. Önce takımını iyi kurması, sonra da zamanının büyük bölümünü Avrupa ülkelerinde geçirmesi gerekir. Çünkü Avrupa Birliği ilişkileri büyük ölçüde kişisel ilişkilerdir.
Şimdi gelelim Türkiye'nin Avrupa Birliği ile ilişkilerinin bu günkü durumuna. Geçen hafta Sedat Ergin bugünkü durumu geniş olarak Hürriyet'te yazdı. Sedat Ergin, 2004 yılı Aralık ayında Türkiye ve Hırvatistan ile üyelik müzakerelerinin başlatılması kararını hatırlatıyor. Diyor ki, "Müzakerelerin Lüksemburg'da 3 Ekim'i 4 Ekim'e bağlayan gece yarısı başlamasının hemen ertesi günü Türk basınında tam bir bayram havası vardı. Hürriyet, 4 Ekim 2005 tarihinde mavi zemin üzerinde Türk ve AB bayraklarını yan yana koyarak "Merhaba Avrupa" sürmanşetini atmıştı. Başlığın yanında "Türkiye'nin 42 yıllık AB rüyası gerçekleşiyor" spotu yer alıyordu.
Tam üye olabilmek için 35 başlığın müzakereye açılıp kapatılması gerekiyor. Geçen 6 yıl içinde bu 35 başlıktan 13'ü açılabilmiş ve bunlardan yalnızca 1'i kapatılabilmiş. Halen 8 başlık "ek protokol" Türkiye tarafından onaylanmadığı için AB tarafından bloke ediliyor. Ayrıca Fransa 5, Kıbrıs Rum Yönetimi ise 6 başlığın açılışını engelliyor. Görüleceği gibi, başlıkların çoğunluğu blokaj altında.
Dikkatten kaçan bir başka olumsuzluk daha var. Bundan bir yıl öncesine kadar altı aylık sürelere yayılan AB'deki her dönem başkanlığında genellikle bir başlık açılabilirken, ilk kez arka arkaya iki dönemde de (Belçika ve Macaristan) tek bir başlık açılamadı. İşin düşündürücü tarafı, açılabilecek durumda olan yalnızca 3 başlığın kalmış olmasıdır. Bunlar sırasıyla rekabet, sosyal politika ve kamu alımları başlıkları. Buradaki sorun AB'nin engellemesinden çok Türkiye'nin başlıkların açılabilmesi için ev ödevini bir türlü tamamlamamasıdır. Bu üç başlık açılsa bile, bundan sonraki aşamada açılabilecek başlık kalmayacaktır.
Artık adını artık koymamızda yarar var; tam üyelik müzakereleri fiilen durmuştur... Önümüzdeki yıl Fransa'da Cumhurbaşkanlığı, 2013'te ise Almanya'da genel seçim yapılacağı dikkate alındığında, Türkiye de bölgesel hedeflere odaklanırken, bu "durma" hali devam edecek gibi gözüküyor.
Türkiye ile Hırvatistan'ın dosyaları uzun bir süre aynı paket içinde ve eşzamanlı olarak yürütülmüştü. Çünkü müzakerelere başlama kararı 2004 Aralık ayında her iki ülke için birlikte verilmişti.
Tam üyelik müzakerelerine Türkiye ile birlikte aynı zamanda 2005 yılı Ekim ayında başlamış olan Hırvatistan'ın bu süreci başarıyla sonuçlandırdığı Brüksel'de yapılan AB zirvesinde geçtiğimiz günlerde resmen açıklandı.
Müzakerede önemli olan açılan başlık ve açılan başlıkları kapama becerisidir. Hırvatistan 6 yılda 35'te 35 yaparken, Türkiye 35'te 1 yapabildi. Yıl sonuna kadar Hırvatistan ile AB ülkeleri arasında bir Katılım Antlaşması imzalanacak. Ardından 2012 yılında bu belgenin Avrupa Parlamentosu ve üye ülkelerdeki onay işlemleri tamamlanacak. AB Komisyonu tarafından yapılan açıklamaya göre, Hırvatistan'ın tam üyeliğinin resmen başlaması için öngörülen tarih 1 Temmuz 2013.
Sedat Ergin'in özetlediği tablo, Egemen Bağış'ın ne büyük sorumluluk üstlendiğini ve bunun için ne kadar çok gayret göstermesi gerektiğini ortaya koyuyor.