Avans kâr paylarının vergilendirilmesi
Hasan ALEVLİ - YMM
6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun 509/3’üncü maddesine göre Sermaye Piyasası Kanunu’na tabi olmayan şirketlerde, Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’nın çıkardığı Kâr Payı Avansı Dağıtımı Hakkında Tebliğ’e göre yıl içinde avans kâr payları dağıtılabilmektedir. Avans kâr payı elde eden ortak açısından, gelirin ne zaman beyan edileceği, 6 seri no’lu Kurumlar Vergisi Genel Tebliği’nin 20. maddesiyle değişik, 1 seri no’lu Kurumlar Vergisi Genel Tebliği’nde 15.6.6. Avans Kâr Payı Dağıtımı başlığı altında açıklanmıştır.
193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun Vergi Tevkifatı başlıklı 94’üncü maddesinin birinci fıkrasında yazılı kişi ve kurumların avans dahil nakden ve hesaben yaptıkları ödemelerde kesinti yapmaları zorunludur. Mezkur maddenin 6/b-i bendinde ise, tam mükellef kurumlar tarafından; tam mükellef gerçek kişilere dağıtılan kar paylarından, 2009/14592 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı gereğince %15 stopaj kesintisi yapılır ve kesinti yapanlarca ertesi ay, muhtasar beyanname ile beyan edilerek ödenir.
Kâr payı elde eden tam mükellef gerçek kişiler, Gelir Vergisi Kanunu’nun 75’inci maddesinin ikinci fıkrasının 1,2 ve 3 numaraları bentlerine giren menkul sermaye iratlarını, ilgili kanunun 22’nci maddesinin 3 numaraları bendinde tanımlanan istisna hadleri ile Toplama Yapılmayan Haller başlıklı 86/1-c maddesini de dikkate alarak, 94’üncü maddeye göre tevkif edilen vergileri mahsup ederek beyan ederler. Yazımızın konusu olan avans kâr paylarının ne zaman beyan edileceği, 1 seri no’lu Kurumlar Vergisi Genel Tebliği’nde 15.6.6. Avans Kâr Payı Dağıtımı başlığı altında; “Avans kâr payı dağıtımında kurum ortakları açısından elde etme, kurumun yıllık safi kazancının kesinleşip, kârın nakden veya hesaben dağıtıldığı, diğer bir ifadeyle avansın kâr dağıtım kararı uyarınca dağıtılan kârdan mahsup edildiği tarihte gerçekleşeceği” ifade edilmiştir. Ayrıca, “bu sürenin, ilgili hesap dönemine ilişkin beyannamenin verilmesi gereken tarihi içeren hesap döneminin sonunu geçemeyeceği” hüküm altına alınmıştır.
Yukarıdaki tebliğ hükümlerinden anlaşılacağı üzere, 2015 yılında dağıtılan avans kar paylarının, 2017 yılında verilen 2016 gelir vergisi beyannamelerine dahil edilmesi; 2016 yılında dağıtılan avans kâr paylarının, 2017 yılı sonuna kadar nakden veya hesaben yapılacak 2016 kâr payı dağıtımlarından mahsup edilerek, 2018 yılında verilecek 2017 gelir vergisi beyannamelerine, 22 nci ve 86 ıncı maddeleri gözönüne alınarak dahil edilmesi gerekecektir.
Avans kâr paylarından ayrılan yedek akçelerin avanslarla beraber dağıtılması halinde, elde eden ortaklarca ne zaman beyan edileceği konusunda yasal bir düzenleme bulunmamaktadır. Şahsi görüşüm, avans üzerinden hesaplanan ve dağıtılan yedek akçelerin, avans olarak elde edilen gelirin bir unsuru olması nedeniyle, avans dağıtımında olduğu gibi sonraki dönemde beyan edilmesidir. Yani, 2016 yılında elde edilen avanslardan kesilen ve dağıtılan yedek akçelerin, 2017 yılında dağıtımı yapılmış sayılarak, elde edenlerce 2018 yılında 2017 yılı geliri olarak beyan edilmesidir. Ancak, en doğru uygulama, Vergi Usul Kanunu 413’üncü madde çerçevesinde idareden izahat( özelge) istemek olacaktır.