Ateşkesten arta kalanlar

Donald Trump’ın başkanlığıyla birlikte ABD, Paris İklim Anlaşması’ndan çekil­diğini duyurdu. Ancak bugün, ateşkes süre­cinde ABD tarafından ikna edilen İsrail, bu anlaşmayı imzalamış bir ülke olarak görülü­yor.

Peki, sürdürülebilir bir gelecek vaat eden bu anlaşma, Gazze için de geçerli mi? Birleş­miş Milletler’in 2030 Sürdürülebilir Kalkın­ma Amaçları, yoksulluğun sona erdirilmesi, gezegenin korunması ve herkes için barışın sağlanmasını hedefliyor. Ama bu hedeflerin bazılarını bir de Filistin açısından değerlen­direlim.

Amaç 1: Yoksulluğa Son

Gazze'deki işsizlik oranı 2023'ün ikin­ci çeyreğinde yüzde 46,4 iken, Ekim 2023'te başlayan ablukanın ardından yüzde 80'e yük­seldi. Ekonomi tamamen durmuş durumda; fabrikalar kapalı, ticaret yolları kesik, üretim yok. Burada insanlar yoksullukla değil, ha­yatta kalma mücadelesiyle karşı karşıya.

Amaç 2: Açlığa Son

Tarım arazileri tahrip edildi, beyaz fosfor kullanımı toprağı verimsiz hale getirdi. Gı­da üretimi durdu, halk tamamen dış yardım­lara bağımlı hale geldi. Yardımlar kesildiğin­de ne olacak? Açlık, geçici değil, süreklileşen bir tehdit.

Amaç 3: Sağlık ve Kaliteli Yaşam

Hastaneler yıkıldı, doktorlar öldü, ilaç ve malzeme yok. Temiz suya erişim neredeyse imkânsız. Sağlığın temel şartları bile sağla­namazken, refah ve kalkınmadan nasıl bah­sedebiliriz?

Amaç 4: Nitelikli Eğitim

Okullar ya yıkıldı ya da sığınak oldu. Ders materyalleri yok, öğretmenler yerinden edil­di. Çocuklar eğitim hakkından mahrum, bir nesil yok olma riskiyle karşı karşıya. Eğitim­siz bir toplumun geleceği olabilir mi?

Amaç 5: Toplumsal Cinsiyet Eşitliği

Savaş en çok kadınları ve çocukları vurdu. Kadınlar hayatta kalma ve ailelerini koru­ma mücadelesi veriyor. Haklar ikinci planda, çünkü önce yaşamak gerekiyor. Oysa toplum­sal cinsiyet eşitliği, sağlıklı bir toplumun te­mel taşı değil mi?

Amaç 6: Temiz Su ve Sıhhi Koşullar

Gazze’de temiz suya erişim ciddi bir so­run. Su kaynakları kirlendi, altyapı büyük öl­çüde hasar gördü ve bölgenin su ihtiyacı bü­yük oranda dışa bağımlı hale geldi. Temiz su olmadan sağlık ve hijyen nasıl sağlanabilir?

Amaç 7: Erişilebilir ve Temiz Enerji

Gazze’de enerji altyapısı büyük ölçüde tah­rip oldu. Elektrik kesintileri hayatın bir par­çası haline geldi. Temiz ve sürekli enerjiye erişim olmadan modern bir yaşam sürdürü­lebilir mi?

Amaç 8: İnsana Yakışır İş ve Ekonomik Büyüme

Ekonomik büyüme, istihdam ve üretim Gazze’de durma noktasında. Abluka sonrası yeniden inşa süreci bu durumu kaç yılda de­ğiştirebilir?

Amaç 9: Sanayi, Yenilikçilik ve Altyapı

Sanayi tesisleri ve altyapı tahrip edildi, ekonomik gelişim için gerekli olan üretim kapasiteleri sıfırlandı. Gazze’de yenilikçilik ve endüstriyel gelişim için ne gibi imkânlar kaldı?

Amaç 10: Eşitsizliklerin Azaltılması

Gazze halkı, küresel eşitsizliklerin en ağır örneklerinden biriyle karşı karşıya. Dünya genelinde refah ve kalkınma artarken, Gazze halkı temel yaşam koşullarından mahrum bı­rakılıyor.

Amaç 11: Sürdürülebilir Şehirler ve Topluluklar

Gazze’de şehirleşme ve altyapı çöktü. Yı­kılan binalar ve bozulmuş yollar, insanların yaşam alanlarını büyük ölçüde kullanılamaz hale getirdi.

Amaç 12: Sorumlu Tüketim ve Üretim

Yerel üretim durmuş, Gazze tamamen dış yardımlara bağımlı hale gelmiş durumda. Uzun vadede bağımsız bir ekonomi kurmak mümkün değil.

Bir gelecek bırakıldı mı?

Barış ve güvenlik ortamının olmaması ve süregelen çatışmalar; hukukun üstünlüğü ve insan haklarının korunması konularında cid­di zorluklar yaratıyor. Güçlü ve işleyen bir yö­netim sistemi olmadan, evrensel adaleti sağ­lamak gerçekten mümkün mü? Ateşkes, barış anlamına gelmez. Filistin’de yaşam alanla­rı yıkıldı, ekonomik sistem çöktü, tarım yok edildi, eğitim ve sağlık hizmetleri durdu. Bir gelecekten söz etmek çok zor. Bu durumda sürdürülebilir kalkınma bazı toplumlar için bir lüks, hatta bir hayal bile değil mi?