Astronot Barbie ve bilim kadını Lego
“Sevgili Lego şirketi, Benim adım Charlotte, 7 yaşındayım ve Lego’ya bayılıyorum, fakat çok sayıda Lego erkek varken, neredeyse hiç Lego kız olmamasını sevmiyorum. Bugün bir mağazaya gittim ve iki bölüm olduğunu gördüm. Kızlar için pembe, erkekler için mavi. Kız Lego’ların tek yapabildikleri evde oturmak, plaja gitmek, alışverişe çıkmak. İşleri yok. Erkekler ise macera yaşayabiliyorlar, insanları kurtarıyorlar, balinalarla yüzebiliyorlar. Onların meslekleri var. Macera yaşayabilen veya eğlenen kız Lego’lar yapmanızı istiyorum. Teşekkür ederim.”
Bu mektup yedi yaşındaki Charlotte tarafından oyuncak üreticisi Lego’ya yazılmış. ABD’de yaşayan Charlotte’un şikayeti, Lego’nun erkeklere iltimas geçmesi; kız Lego’lar hep evde kalırken, erkek Lego’ların meceradan maceraya koşması, hatta diğer insanların hayatlarını kurtarması. Charlotte’un annesi bu mektubu Pinterest uygulaması kapsamında “toplumsal görsellere” yer veren Sociological Images’a göndermiş. Onlar da Twitter’da paylaşmışlar.
Aslında stereotipler oyuncak dünyasında her zaman hakim olmuştur. Kız çocuklar bebekle oynar, erkek çocuklar arabayla. Kız çocuk için pembe; erkek çocuk için mavi renk öngörülür.
Son dönemde ise bu yönde umut verici gelişmelere şahit oluyoruz. Örneğin ünlü oyuncak üreticisi Mattel ile NASA yaptıkları işbirliği kapsamında Barbie’yi Mars’a gönderiyorlar. Barbie, her zaman olduğu gibi yine baştan aşağı pembe giyinse de, kadın astronot olması önemli bir gelişme. Yeni Barbie, Mattel’in “I Can Be” serisine ait. Barbie’nin yeni mesleği Mattel tarafından “Yılın Kariyeri” olarak ilan edildi.
Yedi yaşındaki Charlotte’un eleştirdiği Lego da, bilim dünyasında kadınlara yer vermeye karar verdi. Geçtiğimiz sene Minifigure Serisi kapsamında piyasaya sürülen bilim kadını Lego, hem işini çok seviyor, hem de son derece yaratıcı. Scientific American dergisinin yaptığı bir araştırmaya göre, Lego’nun bilim dünyasındaki kadın karakterleri son derece sınırlı. 35 seneden fazla bir süredir oyuncak sektöründe olan şirket, geleneksel rollerin dışında çok fazla kadın karakteri yaratmış değil. Dergiye göre, 1993 yılında “Ice Planet 2002” serisine bir kadın astronot katılmış. Bunu bir kadın doktor takip etmiş. Son olarak geliştirilen “Prof. C. Bodin” ise laboratuara adım atan ilk kadın Lego. Umarız bu bir başlangıç olur!
Bugün bir oyuncak dükkanına girdiğimizde, oyuncaklara yansıyan cinsiyet ayrımını görmemek mümkün değil. Sadece kız çocuklar için, ya da sadece erkek çocuklar için tasarlanmış oyuncakların yanında, tüm çocukların birlikte oynayabilecekleri oyuncak seçeneği çok fazla değil.
Oysa Lego’nun 1981 yılında kullandığı reklam, o zamanlar oyuncağa yaklaşımın daha farklı olduğunun bir kanıtı.
Bu reklamda, küçük bir kız çocuğu elinde kendi yaptığı bir Lego “heykelini” tutuyor. Lego’lar kız çocuklarına özel pembe olarak tasarlanmamış. Hatta kız çocuğunun üzerindeki giysi de pembe değil. Reklam, “keyif almak için Lego yapan çocuklardan” bahsediyor. Yani sadece kız çocuklardan değil. Tüm çocuklardan.