Asgari ücret vergi dışı kalmalı mı?

Asgari ücret uzun görüşmeler sonucu belirlendi. Asgari ücret işverenlerin ve işçilerin beklentilerini karşıladı mı? Ya da taraflar memnun mu diye soracak olursak, özellikle işçi sendikalarının tepkilerinden işçi kesiminin memnun olmadığı sonucunu çıkartabiliriz.

Her asgari ücret artışında işçiler, ellerine ne kadar para geçeceğini düşünürken, işverenler de haklı olarak rekabette avantaj sağlayıp sağlamayacağını, bir diğer deyişle işçilik maliyetlerinin ne kadar artacağını düşünüyor.

4857 sayılı İş Kanunu'nun 39'uncu maddesine göre; Asgari Ücret Tespit Komisyonu, yeni asgari ücreti belirledi. Buna göre; asgari ücret 16 yaşından büyükler için yılın birinci 6 ayında yüzde 4.7 artırılarak brüt 796.50 TL ve net (AGİ dahil-Bekar-Çocuksuz) 629.96 liraya yükseltildi.

Yılın ikinci 6 ayında da asgari ücret, 16 yaşından büyükler için brüt 837 TL ve net (AGİ dahil-Bekar-Çocuksuz) 658.95 lira olacak.

16 yaşını doldurmamış işçiler için asgari ücret 2010 yılının birinci 6 ayında brüt 679.50, net (AGİ dahil-Bekar-Çocuksuz) 546.20 lira, 2010 yılının ikinci 6 ayında da asgari ücret, 16 yaşını doldurmamış işçiler için brüt 715.50 lira, net (AGİ dahil-Bekar-Çocuksuz) 571.97 lira olacak.

Diğer ülkelerle kıyaslandığında asgari ücretten vergi kesilmesinin, işçilik maliyetini artırdığı ve işçinin eline daha az net ücret geçmesini sağladığı konusunda herkes hemfikir. Ama maliye idaresi asgari ücretin vergi dışı bırakılmasına sıcak bakmıyor. Bakmayınca net ücret düşüyor, işçinin işverene maliyeti artıyor. Rekabet gücü azalıyor.

Ücretler üzerindeki vergi yükü azaltılmalı ve ücretlerin vergilendirilmesine ilişkin GVK'nın 103'üncü maddesinde yer alan tarifedeki dilimler Anayasa mahkemesi kararı çerçevesinde yeniden düzenlenmeli, vergi tarifesindeki halen 15, 20, 27 ve 35 olmak üzere 4 olan dilim sayısı artırılmalı ve dilimler arasındaki makas açılarak yüksek ücret kabul edilen tutarın diğer OECD ülkeleri seviyesine çıkartılması sağlanmalıdır. Böylece hem daha adaletli ve hem de ödeme gücünü aşan kısmın vergilendirilmesi söz konusu olabilecektir. Gelir vergisi dilimlerinin en azından yüksek belirlenmesi, bir nebze rahatlık sağlayacaktır. Gerçekten de vergi oranı diğer ülkelerle kıyaslandığında makul gibi görünse de, vergi dilimleri çalışanların asgari ücretle bildirilmesini, yani kayıt dışını teşvik etmektedir.

Ücretlerin vergilendirilmesinde yeni bir politika belirlenmelidir. Belirli bir gelirin altında olan kimseler vergilendirilmemelidir. Asgari geçim indiriminin kabul edilebilir sınırlara çekilerek tüm gelir vergisi mükellefleri ile diğer kazanç sahiplerine uygulanması sağlanmalıdır. Çalışanlar arasında haksızlıklara sebebiyet veren istisna ve muafiyetler daraltılarak, ücretlilere uygulanan vergi oranı mutlaka düşürülmelidir.

Aşağıdaki tablolarda yeni asgari ücretin işverenlere maliyeti ve AGİ dahil net asgari ücretler yer alıyor. Görüleceği üzere, AGİ ve beş puanlık SGK prim indirimi uygulandığında bile asgari ücret üzerindeki maliyetin net ücrete oranı yaklaşık yüzde 50'ye yaklaşmıştır. Bu da bir reform ihtiyacını ortaya koymaktadır. Asgari ücretin vergi dışı kalmasına maliye tarafından sıcak bakılmasa bile, ücretlerin vergilendirilmesinde yeni bir düzenleme yapılmalıdır.

01.01.2011-30.06.2011 dönemi asgari ücret maliyeti

01.01.2011-30.06.2011 

16 yaşından büyükler için asgari ücretin işverene maliyeti 

16 yaşından küçükler için asgari ücretin işverene maliyeti

Brüt asgari ücret 796.50 679.50

SSK taban matrahı 796.50 796.50

İşçi işsizlik sigortası (% 1) 7.96 6.79

İşçi SSK payı (%14) 111.51 95.13

Gelir vergisi matrahı 677.04 577.59

Asgari geçim indirimi (bekar-çocuksuz) 59.74 59.74

Gelir vergisi tutarı  101.56 86.64

Damga vergisi tutarı  5.26 4.48

Asgari ücretten

kesintiler toplamı 226.28 193.03

Net ele geçen tutar 570.22 486.47

Asgari geçim dahil net tutar 629.96 546.20

İşverene maliyet 967.75 868.29

İşverene maliyet (%5 indirim sonrasında) 927.92 828.46

01.07.2011-31.12.2011 dönemi asgari ücret maliyeti

01.07.2011-31.12.2011 

16 yaşından büyükler için asgari ücretin işverene maliyeti 

16 yaşından küçükler için asgari ücretin işverene maliyeti

Brüt asgari ücret 837.00 715.50

SSK taban matrahı 837.00 837.00

İşçi işsizlik sigortası (% 1) 8.37 7.15

İşçi ssk payı (%14) 117.18 100.17

Gelir vergisi matrahı 711.45 608.19

Asgari geçim indirimi (bekar-çocuksuz) 59.74 59.74

Gelir vergisi tutarı  106.72 91.23

Damga vergisi tutarı  5.52 4.72

Asgari ücretten

kesintiler toplamı 237.79 203.26

Net ele geçen tutar 599.21 512.24

Asgari geçim dahil net tutar 658.95 571.97

İşverene maliyet 1.016.95 913.67

İşverene maliyet (%5 indirim sonrasında) 975.10 871.82