Arz fazlası ve yönetmelik müteahhite fren yaptırdı
Sürekli üretim artışlarını yazdığımız konut sektöründe azalan satışlar yavaş yavaş yeni konut üretimini vurmaya başladı. Sektörden edindiğim bilgilere göre yeni konut üretimi özellikle yılın son iki ayında frene bastı.
Gayrimenkul sektöründe bu tabloyu tetikleyen ise piyasa koşulları ve 1 Ekim’de uygulamaya giren Planlı Alanlar İmar Yönetmeliği oldu. Yükselen döviz kurları, artan faiz insanların konut alımlarını yavaşlatırken, bu azalmanın etkileri özellikle lüks konut seğmentinde kendini daha güçlü gösterdi. Buna bir de 1 Ekim’de uygulamaya giren yeni yönetmelik eklenince son iki ayda yeni proje sayısının yüzde 50’ye varan oranda düştüğü söyleniyor.
Bu durumun etkileri müteahhitlik ayağına yansıdığı kadar mimarlık ofislerine de yansımış. Son dönemde bazı mimarlık ofislerine gelen proje sayısında ise yüzde 80’e varan oranda bir azalma yaşandığı ifade ediliyor. Yine aldığım bilgilere göre proje sayısının en fazla azaldığı ilçe ise Kadıköy olmuş. Kadıköy’de hem arz yoğunluğunun hem de fiyatın yüksek olması bu ilçede işlerin daha da durmasını sağlamış.
Elinde konutu kalan yenisine bakamıyor
Konuyla ilgili konuştuğum Anadolu Yakası İnşaat Müteahhitleri Derneği (AYİDER) Başkanı Melih Tavukçuoğlu piyasada yeni iş yapma isteğinin azaldığının söyledi. Tavukçuoğlu’na göre bu azalma 1 Ekim’de uygulamaya giren Yeni İmar Yönetmeliği’nden ziyade, piyasada lüks konut diye tabir edilen butik yerlerdeki satışların azalmasından kaynaklandı. Elinde iki tane şantiyesi olup geçmişte bitirdiği konutları hala satamamış kişilerin yeni bir proje yapma iştahının azaldığını söyleyen Tavukçuoğlu, “Kasım, aralık ayından itibaren yeni proje işlerinde yüzde 50 oranında azalma oldu” dedi.
100 metrede 5 metre kayıp getirdi
Başta Kadıköy olmak üzere Anadolu Yakası’nda pek projeye imza atan AE Mimarlık Yönetim Kurulu Başkanı Ahmet Erkurtoğlu da son iki ayda işlerin çok fazla azaldğını belirtenlerden. Erkurtoğlu, 1 Ekim’den itibaren uygulamaya giren Yeni İmar Yönetmeliği ile emsal dışı alanlara yüzde 30 sınır getirildiğini kaydederek, “Bu durum yeni projelerin sayısını azalttı. Eski yönetmelikte var olan yüzde 25’lik oranı arsa sahipleri ve müteahhitler için daha elverişli koşullar sunuyordu. Yeni yönetmelik ile 100 metrekarede 5 metrekareye varan küçülmeler yaşandı. Yüzde 25 üzerinden sözleşmesi yapılıp ancak belediyeye dosyası verilmeyen çok fazla kentsel dönüşüm anlaşmaları vardı, ancak bu sözleşmeler Yeni İmar Yönetmeliği’ne takılınca bu firmalar beklemeye geçti. Buna birde piyasanın mevcut koşulları eklenince işlerimiz çok düştü. 2015-2016 yılında 200-300 arası proje yaparken bugün bu sayı yüzde 80 oranında azalmış durumda” diye konuştu.
Bina yenileyecek müteahhit bulamıyorlar
Yine Erkurtoğlu’dan aldığım bilgiye yönetmelikle ilgili düzenlemelerin olacağı söylentileri de piyasayı yavaşlatmış. Mimar Erkurtoğlu’nun dikkat çektiği bir başka konu da müteahhitlerin kat karşılığı projelere yaklaşımı oldu. Erkurtoğlu’na göre “Projelere neredeyse kat karşılığı giren müteahhit yok. Özellikle Kadıköy piyasasında bina sahipleri arz fazlalığı nedeniyle binasını yenileyecek müteahhit bulamıyor. Böyle giderse kentsel dönüşüm açısından 2018’e pek iyi girmiyoruz” dedi. Erkurtoğlu’nun bu konudaki çözüm önerileri ise şöyle: “Halihazırda üzerinde çalışılan ve belediyelerin faizsiz kredi verme yöntemiyle kentsel dönüşümü hızlandırılması modeli çalışanlar için doğru olsa da emekli insanlar için çekici olmaz. Bu insanların hem yaş hem de dar gelirleriyle bu krediyi ödemeleri zor olabilir. Bundan dolayı müteahhitlik piyasasının canlandırılması ve alan bazlı kat karşılığı çalışmaları sürecin işleyişi için önemli olacak. ”