Artan notumuzun ardından
Viran olmuş bir küresel ekonomide bu not artırımını nasıl okumalı sizce? Unakıtan döneminden bu yana fazla veren FDF ile düşük hazine borç çevirme oranı şimdilerde kredi derecelendirme kuruluşlarının neden ilgi odağı oluyor? Döviz cinsi not artırımını riskli gören bir değerlendirme, yerli paramızda nasıl bu güveni bulabiliyor. Çünkü biliyoruz ki; ekonomimizin dövize olan yüksek hassasiyeti 60 milyar doları aşkın bir yıldan kısa vadeli özel sektör dış borcu, TL'yi hızla zayıflatabilir. Dalgalı kur rejimi ve ekonominin aşırı dolarize olmuş yapısal çatısı üzerimize çöktüğünde, altından kâğıt üzerindeki konvortibilitemizle mi kalkacağız.
Dünyanın büyüme projeksiyonları olumluyken gelmeyen bu not artışı, kulağımıza kar suyu kaçırmıyor değil hani… Türkiye nasıl büyüyor? Dış kaynakla. Notunu artırılınca, artan cari açık pahasına iç talep artışı sürecektir. İşte size küresel ekonominin çıktı açığına bir ölçüde yanıt verebilecek, büyüme ivmesi güçlü bir 70 milyonluk pazar.
Oysa dışarıda ABD, Eylül 2008'den başlayarak uyguladığı miktarsal gevşetmelerle dolaşıma çıkan paraları, finansal kuruluşları ve ipotekli konut balonunun müflislerini rahatlatmamıştı. Likidite basıp menkul sterilize ederken GSYIH'sı kadar toplam borç yüküne sahip olmuştu. 2008-2011 döneminde çözüm adına çıkılan yolda, bugün için siyasi isteksizliğin yelleri esiyor. Borç ve deflasyon birbirini tetikliyor. Karşılıklı olarak birbirlerini istikrarsızlaştırdıkları gibi, beraberinde finansal açmazları da yaratıyorlar. Gergin satışlar varlık fiyatlarını baskıda tutmayı sürdürürken, firmaların gelecek dönem kârlılık öngörüleri, tıpkı aşağı revize gören ulusal büyümeler gibi düşüyor. Yatırımlar ve tüketim talebi zayıflıyor; sonunda da, sönük bir yatırımla yetersiz bir tüketim ortak payda da buluşuyor.
İçerde TCMB bu not artışının kokusunu iyi alıyor ve çok önceden; bir taraftan iç talebi frenlemek adına BDDK kanalından önlemlerini artırıp, öte yandan devreye, sıcak para akımının tahribatına karşı duracak faiz indirimini açıklıyor. Bu karar tüm kesimleri şaşırtıyor, en çok da yabancıları.
Sonuçta böylesi bir not artırımı sevindirmiyor; çünkü, elden gelen öğün olmuyor, olsa da karın doymuyor; karın doyursa da, vaktinde gelmiyor…